II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Rüyalara inanma
Kuran-ı Kerim’de de yer alan rüyalar, insanın hayatıyla alakalı bazı şeyleri işaret etmesi
bakımından önemlidir. Hz. Yusuf’un gördüğü ve yorumladığı rüyaların gerçekleştiği görülür.
Yigenek’in de esir babasını kurtarmaya gideceği gece, gördüğü rüya ona yol gösterici olur.
“Der: Beyler birdenbire kara başım, gözüm uykuda iken rüya gördü. Ela gözümü açıp
dünya gördüm. Ak boz atlar koşturan alplar gördüm. Ak miğferli alpları yanıma aldım. Ak sakallı
Dede Korkut'tan öğüt aldım. Ataca yatan kara dağları aştım. İleri yatan Karadeniz'e girdim.
Gemi yapıp gömleğimi çıkardım yelken kurdum. İleri yatan denizi deldim geçtim. Öteki kara dağın
bir yanında alnı başı parlayan bir er gördüm. Kalkıp yerimden doğruldum. Kargı dilli öz
mızrağımı kaptım. Karşılayıp o ere vardım. Karşısından o eri mızraklayacağım zaman denedim.
Göz ucu ile o ere baktım. Dayım Emen imiş onu bildim. Döndüm o ere selam verdim.” (DKK,
148).
Salur Kazan’ın evinin yağmalandığı hikâyede de iki yerde rüya motifiyle karşılaşılır. Çoban
rüyasında olacağı, Salur Kazan da olmuşu görür.
“Gece yatarken Karacık Çoban kara kaygılı rüya gördü. Rüyasından sıçradı ayağa kalktı.
Kıyan Gücü, Demir Gücü bu iki kardeşi yanına aldı. Ağılın kapışını berkitti. Üç yerde tepe gibi
taş yığdı. Alaca kollu sapanını eline aldı.”(DKK, 40).
“Ulaş oğlu Salur Kazan kara kaygılı rüya gördü. Sıçradı ayağa kalktı, der:
…yumruğumda çırpınan benim şahin kuşumu ölüyor gördüm, gökten yıldırım ak otağımın üzerine
çakıyor gördüm, kapkara duman yurdumun üzerine dökülüyor gördüm, kuduz kurtlar evimi
dişleyip yırtıyor gördüm, kargı gibi kara saçımı uzanıyor gördüm, uzanarak gözümü örtüyor
gördüm, bileğimden on parmağımı kanda gördüm, ne vakit ki bu rüyayı gördüm, ondan beri aklımı
fikrimi toplayamıyorum, hanım kardeş benim bu rüyamı yor bana dedi. Kara Göne der: Kara
bulut dediğin senin devletindir, kar ile yağmur dediğin senin askerindir, sac kaygıdır, kan karadır,
geri kalanını yoramam, Allah yorsun dedi.” (DKK, 42).
Hayır yapma
Çocuğu olmadığı için ziyafette kara otağa oturtulan ve gururu incinen Dirse Han’a hatunu
şu tavsiyede bulunur:
“Hey Dirse Han, bana gazap etme, incinip acı sözler söyleme, yerinden kalk, alaca çadırını
yeryüzüne diktir, attan aygır, deveden erkek deve, koyundan koç kes. İç Oğuz'un Dış
Oğuz'un beylerini başına topla, aç görsen doyur, çıplak görsen donat, borçluyu borcundan kurlar,
tepe gibi et yığ, göl gibi kımız sağdır, büyük ziyafet ver, dilek dile, olur ki bir ağzı dualının
hayır duası ile Tanrı bize bir topaç gibi çocuk verir.” (DKK, 24).
Eşinin sözünü dinleyerek bol bol hayır yapan Dirse Han’a Allah bir çocuk nasip eder.
Oğuz beyleri de halkına bolca mal mülk dağıtır. Örneğin Salur Kazan’ın sadece eşya değil,
hayvanları da bağışladığını görüyoruz: “Elbise, kaftan, çadır, otağ bağışlıyordu, katar katar
develer bağışlıyordu.” (DKK, 91).
Ölüm inancı
Aşağıdaki kalıp sözler hemen hemen tüm hikâyelerde görülür. Çünkü İslamiyet’e geçişle
birlikte manevi alanlara yönelik duyuş ve düşünüşler artmıştır.
“Onlar da bu dünyaya geldi geçti
Kervan gibi kondu göçtü
Onları da ecel aldı yer gizledi
Fani dünya yine kaldı
Gelimli gidimli dünya
Son ucu ölümlü dünya” (DKK, 36).
Duha Koca oğlu Deli Dumrul hikâyesiyle Deli Dumrul şahsında, Türk kültüründe ölümün
kaçınılmaz olduğunun idraki ve sonrasında ise teslimiyet göze çarpar. Metinden çıkarılacak üç
bilgi dikkat çeker: İslami anlamdaki Allah’ın sıfatları, Azrail-ölüm meleği bilgisi, ölüm haliölüm
bilgisi. Kendisinden canını isteyen oğluna karşı baba hâlâ bunun maddi şeylerle engelle-
278 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu