II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Prof. Dr. Şaban SAĞLIK “Kitaplar kültür yaratırlar; kitleler de yaratılan kültürü yaşarlar.
Sayısı ne kadar kalabalık olursa olsun kitleler kültür yaratamazlar.” diyerek kitabın toplum
hayatındaki olumlu ve olumsuz etkilerine işaret etmektedir. Başta kutsal kitaplar olmak üzere,
bütün kitaplar bireyi ve toplumu etkilemektedir. Bu bağlamda topluma etkileri bakımından kitapları
basit yolla iyi ve kötü diye ikiye ayırırsak, iyi bir kitabın özellikleri:
a-Tasvir etmek
b-Tahlil (analiz) etmek
c-Hikâye etmek
d-Tenkit etmek
e-Teklif etmek
Bu beş unsurun tamamının yer aldığı kitaplar, okuyanlarda büyük bir reaksiyon doğurur;
onların uyanışına sebep olur. Böylece toplumda bir muhalefet başlar. Bu durum da iktidar
çevrelerini tedirgin eder.
Şayet bu beş nitelik “hakiki” (gerçek) kavramıyla değil de “sahte” (yalan) kavramıyla
ilişkiliyse o zaman da “toplumsal uyuşma”, muhalefetsizlik, teslimiyet vs. problemler baş gösterir.
Bu durumda kötü bir kitap devreye girer ki, özellikleri şöyle sıralanabilir:
a-Olmayan şeyleri tasvir etmek (mış gibi göstermek)
b-Var olanları değil, olması istenenleri içeren tahliller
c-Ballandıra ballandıra anlatılan sahte hikayeler
d-Tenkidin yerini alan iltifat ve övgüler
e-Hiçbir şey teklif etmeme; var olanları kutsama
Böyle bir kitap da toplumda tesirli olur, fakat muhalefet değil; toplumsal uyuşmateslimiyet
yaratır. Öyleyse; yazdığımız, bastığımız, okuduğumuz, önerdiğimiz, okuttuğumuz
kitapların ‘iyi kitap’ olarak belirlenen ilkelere uygun olması için çaba göstermemiz gerekmektedir..
KAYNAKÇA
AYDEMİR, Cengiz, Ömer Seyfettin ve Hikâyelerinde Eğitim Değerleri, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa1989, s.57
Dergâh Dergisi 295. Ertuğrul FINDIK’la Orta Sayfa Röportajı, s.12
ŞAKAR, Cemal, İyi Edebiyat Kötü Edebiyat, Hece, Ekim 2013, Sayı: 202, s.45
KAPLAN, Ramazan-İLERİ, Canan –ÖZTÜRK, Ali. Edebiyat Bilgi ve Kuramları, Eskişehir, 1998, Anadolu
Üniversitesi Yayınları, s.7
KELLNER, Douglas, 1992 "Toplumsal Teori Olarak Postmodernizm". Birikim, Ağustos Sayısı.
NİŞANYAN, Sevan. Türkçe Etimolojik Sözlük. www.nisanyansozluk.com/
PAKDİL, Nuri, Bir Yazarın Notları, Edebiyat Dergisi Yayınları, İstanbul, 2012 s.111, 122,
SÜREYA, Cemal, Günübirlik, İstanbul, 1982, Adam Yayınları.
ŞAHİN, Cem, «Sanayi Toplumundan Sanayi Sonrası Topluma Farklılaşan Gençlik Halleri», Sosyal Bilimler
Araştırmaları Dergisi, 2007, 2, s.157-177
Güncel Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr
UYGUR, Nermi, İnsan Açısından Edebiyat, İstanbul 1985 s.116.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 81