II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

ÇAĞDAŞ AZERBAYCAN ÇOCUK ŞİİRİ
Dilara ALİYEVA *
ÖZET
örneklerine Sözlü Halk Yaradıcılığında rastladığımız ninniler, oxşamalar, türküler, masal ve
destanlar genellikle edebiyatın dahil çocuk edebiyatının esasını, onun ilk temel tabakalarını oluşturur.
Dünya halklarının, aynı zamanda Azerbaycan edebiyatı klasiklerinin birçoğu çocuklar için ve çocuklar
hakkında yazılmış eserlere kendi yaradıcılıqlarında özel bir yer ayırmış, edebiyatın bu alanına özel ilgi ve
sevgiyle yanaşmışlar.
Yeniyetme gençler ve çocuklar için oluşturulan eserlerine, janrda olursa olsun edebiyyatın çok
önemli bir parçası olarak yaş, estetik zevk ve bilgi düzeyi farklı olan binlerce yeni nesil tarafından okunur.
Çocuk ve gençlerin bakış açısının şekillenmesinde, ilgi dairesinin genişlemesinde, ahlak ve manevi
terbiyesinde, bu edebiyatın da dahil olmak üzere çocuk şiirinin rolü inkaredilmezdir.
SSCB adlı imparatorluğun çöküşü ile ilgili olarak, Azerbaycan'ın edebi hayatında yaşanan köklü
değişiklikler kendini çok belirgin şekilde çocuk şiirinde de gösteriyordu. Malumdur ki, toplumumuzda
milli hislerin oynaması, milli düşüncenin, devlet bilincinin yükselişi, yüksek seviyeye çıkması çocuk
edebiyatının da gelişmesine kendi katkısını göstermişdir.
Araştırmanın nesnesini, özellikle 90'lı yıllardan bugüne kadar çocuk şiiri - kitap ve ders kitabı,
gazete ve dergilerdeki şiirleri oluşturuyor. Aynı zamanda bu alana ayrılmış, modern dünya edebiyatı
örneklerini de araştırmaya dahil edilmiş, belirli karşılaştırmalar yapılmışdır.
Tahlile dahil edilmiş çocuk şairlerinin: Xalil Rza Uultürk, İlyas Tapdıq, Ejder Ferzeli, Refik
Yusifoğlu, Mahire Eliyanlı vb. Yaratıcılğı üzerinden incelemeler yapılmışdır. Çağdaş Azerbaycan çocuk şiiri
XX yüzyılın 90'lı yıllarından sonra yeni bir aşamaya giriyor. Incelediğimiz araştırma 90'lı yıllardan itibaren
ortaya çıkan Azerbaycan çocuk şiiri hem fikir, içerik, hem de şiirsel formaca bundan önceki dönemin
çocuk edebiyatından farklılığını söylemeye izin veriyor.
Anahtar Kelimeler: Azerbaycan çocuk şiiri, 90’lı yıllar, çağdaş şairler
Azerbaycan'da çocuk edebiyatı bütün olarak bu edebiyatın kendisi kadar eski bir tarihe
sahiptir. Ilk örneklerine Sözlü Halk Yaradıcılığında rastladığımız ninniler, oxşamalar, türküler,
masal ve destanlar genellikle edebiyatın dahil çocuk edebiyatının esasını, onun ilk temel
tabakalarını oluşturur. Dünya halklarının, aynı zamanda Azerbaycan edebiyatı klasiklerinin
birçoğu çocuklar için ve çocuklar hakkında yazılmış eserlere kendi yaradıcılıqlarında özel bir
yer ayırmış, edebiyatın bu alanına özel ilgi ve sevgiyle yanaşmışlar.
Yeniyetme gençler ve çocuklar için oluşturulan eserlerine, janrda olursa olsun
edebiyyatın çok önemli bir parçası olarak yaş, estetik zevk ve bilgi düzeyi farklı olan binlerce
yeni nesil tarafından okunur. Çocuk ve gençlerin bakış açısının şekillenmesinde, ilgi dairesinin
genişlemesinde, ahlak ve manevi terbiyesinde, bu edebiyatın da dahil olmak üzere çocuk şiirinin
rolü inkaredilmezdir.
SSCB adlı imparatorluğun çöküşü ile ilgili olarak, Azerbaycan'ın edebi hayatında
yaşanan köklü değişiklikler kendini çok belirgin şekilde çocuk şiirinde de gösteriyordu.
*
Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi, Araştırmacı. aliyeva.dilara724@yandex.ru
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 207