II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

- Çekiver doğruca istasyona… - Yok yok, beni ta
Götür İstanbul’a bir yerde bırak ki: Gureba,
- Kimsenin onlara aldırmadığı bir sırada
- Uzanıp ölmeye bir şilte bulurlar orada! (Ersoy, 2007 : 43-44)
Mehmet Akif Ersoy’un Küfe isimli eserinde eğitim almak isteyen çocuğun facıası
anlatılıyor. Hasan isimli çocuğun hayatı anlatılan bu eserde kalpleri sızlatan kareler yeralıyor.
Babasından kalan küfeyi mahvederek eğitim almak isteyen Hasan isyan ediyor. Eğitim almak,
babası gibi hamal olmaktan kurtulmak isteyen Hasan’ın mücadelesi boş yeredir. Çünkü annesi
israr ediyor, babasının yolunu devam ettirmesi için ikna ediyor. Annesi yalvarıyor, fakat Hasan
yine isyan ediyor. Hasan çaresizdir, babası öldüyü için ailenin zorluklarını o çekmelidir, bunun
için eğitimi bırakıp hamal olmalıdır. Ya eğitim, ya hamallık. Iki seçim arasında kalmış Hasan
çaresizdir. Mecbur hamallık yapmak zorundadır. Yeniden Hasan ile karşılaşır şair. Onun
durumuna tanıklık eden şair zavallıyı şöyle anlatıyor:
Belinde enlice bir şal, başında abani,
Bir orta boylu, güler yüzlü piri nurani.
Yanında koskocaman bir kufeyle bir çokucak
Yavaş yavaş geliyorlar. Fakat tesadüfe bak.
Çocuk benim o sabah gördüyüm zavallı yetim...
Şu var ki, yavrucağın hisli eskisinden elim
Cılız bacaklarının dizden altı çırçıplak...
Bir ince mintanın altında titriyor, donacak!
Ayakta kundura yok, başta var mı fes? Ne gezer!
Düğümlü alnının üstünde sade bir çember.
Nefes degil o soluklar, kesik kesik ferhat...
Nazar degil o bakışlar, dümü istimdad.
Bu bir ayaklı sefalet ki yalyanak, baş açık
On üç yaşında buruşmuş cebini safi, yazık! (Ersoy, 2007 : 54-55)
Cemiyet tarafından terk edilen, unutulan zavallı çocukların durumu Mehmet Akif
Ersoy’u çok üzüyor. Malesef cemiyetde Hasan gibi çocuklar yüzlerce, hatta binlercedir.
Okumak isteyen, eğitim almak isteyen bir çocuk her şeyi unutup çalışmak zorundadır. Böyle
insanlara cemiyet destek olmak yerine, onları unutuyor. İşte budur şairi üzen durum. Zavallı,
fakir ve kimsesiz çocuk kahramanların genel sembölü olan Hasan çaresizdir, eğitim almak
arzusunu içine gömmeye mahkumdur. Ve onunla aynı durumda olan insanların sayısı da az
degildir. Cemiyet onlara sahip çıkmalı ve çocukların eğitim alması için yardım etmelidir. Fakat
kimse kimseyi ilgilendirmiyor. “Akif hayatı boyunca cemiyet meseleleriyle uğraşmış,
toplumun içinde bulunduğu durumu mükemmel bir şekilde tahlil ederek bunlara çözüm
bulmayı hayatının gayesi bilmiştir. O eserlerinde toplumdaki geriliğin, çöküntünün,
yozlaşmanın sebepleri, amilleri üzerinde durmuş, kalkınmamızın ve bu halden
kurtulmanın hal çarelerini aramış, tedbirlerini düşünmüştür. Bu çareleri ve tedbirleri
biz onun eserlerinde görmekteyiz. Evvela Müslümanları saf bir inanç sahibi kılma
gayretini kendinde bulur. Bu sebeple toplumun batıl inanışlardan ve hurafelerden
uzaklaşarak İslam’ın esas kaynaklarına uygun bir şekilde yaşanmasını gerekli
görmektedir.” (Uyaroğlu, 2011 : 537)
Benzer konu Mehmet Akif’in Meyhane eserinde eleştirilmiştir. Burada bütün gün
meyhanede oyalanan kumarcının evlatlarının acı durumu yansıtılmıştır. Kumarcının kızı İffet ile
kimse evlenmek istemiyor. Çünkü o bir fakirdir ve babası kumarcıdır. Kimse böyle bir ailenin
kızını istemiyor. Ona “sarhoşun kızı” diyerek alay ederler. Tabi ki bu durum İffet’i çok üzüyor.
Kızın yetişti, alan yok, nasıl olur ki? Soran
“Şu sarhoşun kızı İffet değil mi? Vazgeç aman!”
Diyen kadınlara “Pek doğru, pek” deyip gidiyor.
432 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu