II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

özellikleri içinde barındıran edebî mahsullerdir (Özcan, 2008:584) Halk edebiyatı ürünlerimiz
çok zengindir. Bu türlerin çocukların eğitiminde kullanılması konusuna günümüze kadar yeterli
önem verilmemiştir. Eğitimcilerimizin ve yardımcı ders aracı hazırlayan uzmanların bu malzemeyi
doğru ve etkili kullanmaları eğitim kalitemizin gelişmesine büyük katkı sağlayacaktır
(Yalçın-Aytaç, 2002: 38). Halk kültürü ürünleri ile toplumun ahlak değerlerini öğrenebiliriz.
Halk kültürü ürünlerine toplumun çeşitli halk inançları, gelenekleri yansımıştır. Halk kültürü,
toplum kültürü ile doğrudan ilişkilidir. Halk kültürü ürünleri, toplumun yaşam biçimi hakkında
bilgi verir. Halk kültürü ürünlerinde insan-insan, insan-toplum ilişkisi vardır. Birçok halk kültürü
ürününün sonunda bir hisse-ders vardır. Çocukların düşünme ve muhakeme yeteneklerini
geliştirir. Anlatımı geliştirme, yaratıcı paylaşımlar kazandırma, az sözle etkili ve doğru ifade
edebilme becerisi kazandırır. (Artun, 2009) Halk edebiyatımızın güzide ürünlerinden olan Dede
Korkut Hikâyeleri’ni çocuklarımızın eğitiminde kullanmamız ve bunu değişen teknolojiye ayak
uydurarak yapmamız gerekir. Bu hikâyelerdeki kültürel ögeler çocukların ilgisini çekecek bir
biçimde sunulmalıdır. Çizgi filmler çocukların ilgisini çekebilecek bir yöntem olarak kullanılabilir.
Dünyanın çeşitli ülkelerinin kültürleri, her gün televizyonda yayınlanan çizgi filmlerle
çocuklara aktarılmaktadır. Günün büyük vaktini ekran karşısında geçiren 4-6 yaş grubu çocuklar,
türlü renk ve ışık oyunları içerisinde çok seçenekli çizgi filmler ve hayali kahramanlarla
karşı karşıya kalmaktadır (Hacıbektaşoğlu, 2014: 2). Çocuklar televizyonda izlediği çizgi film
karakterlerinden etkilenmekte ve onları taklit yoluna girmektedir. Okul öncesi dönemlerden
itibaren çocuklar, kendilerine rol-model olarak seçtikleri dizi ve çizgi film kahramanlarını günlük
yaşamlarına ve oyunlarına yansıtmaya başlamaktadırlar. Onlara özenme ve onlar gibi olma
arzusu davranışlarını değiştirmektedir (Kırık, 2013: 194). Gelişme sürecinde olan çocuklar,
sevdiği kişiyi veya etkilendiği davranış şekillerini taklit ederek öğrendiğine göre, sevdiği çizgi
film kahramanlarını aynı şekilde taklit edeceklerdir (Yolasığmazoğlu, 2014: 173). Çocukların
bu yönünün bilincinde olarak millî kültürümüzü Dede Korkut Hikâyeleri’ndeki kahramanlar
aracılığıyla geleceğe taşıyabiliriz. Türk örf ve adetlerine göre giyinen ve hareket eden kahramanlar
çocukların hayal dünyalarında kendilerine yer bulacaktır. Çocuklar yabancı şirketler
tarafından yapılan çizgi filmler yerine kendi kültürümüzün ürünü olan yapıtlarla büyütülürse
gelecekte güçlü bir toplumsal yapımız olacaktır. Zira Henry A. Giroux’un da ifade ettiği gibi
çizgi filmler, “toplumsal değerleri öğretme hususunda aile, okul ya da dini kurumlardan daha
güçlüdür” (Akt. Muratoğlu, 2009: 78).
Özcan (2008) çocuk edebiyatı alanında millî kahramanlarımızda yeterince yararlanılmadığını
belirtmiştir. Aradan geçen zaman boyunca TRT Çocuk kanalında ve bazı özel kanallarda
bu alanda çalışmalar yapılmış ve çizgi film kahramanlarına millî bir kimlik verilmeye başlanmıştır.
Bu çalışmaların artarak devam etmesi ve yaygınlaşması çocuklarımızın geleceği adına
çok önemlidir. TRT’nin 2008 yılında TRT Çocuk kanalı ile Türk yapımı çizgi filmleri desteği
artmıştır. Böylece Türk çizgi filmi adına pek çok şirket açılmış ve yerli yapımların sayısı artmıştır.
Böylece Türk kültürüne ait kaynakların kullanılması ve çocuklarla buluşturulması için
önemli bir fırsat yakalanmıştır (Taş Alicenap, 2015: 15).
Çizgi filmlerdeki kültür dejenerasyonuna Türk çocukları da dâhil olmakla birlikte onlar,
tamamen kendi kültürüne ait yapımlardan uzak değildir (Türkmen, 2012: 143) Yabancı kaynaklı
çizgi filmlerin yanında kendi kültürümüzün ürünleri olan yapıtlar da çocukların beğenisine sunulmuştur.
Dede Korkut Hikâyeleri’nden uyarlanan çizgi film de böyle bir çalışmadır. Kendi
kültürümüzün ürünü olan çizgi filmler eğlendirirken bize ait değerleri çocuklarlara aktarabilmelidir.
Televizyonda yayınlanan çizgi filmler eğlendirme özelliğinin yanı sıra, eğitici unsurlara da
sahip olmalıdır. Bu yapımlar kahramanların kullandığı dil, kıyafetleri, yaşam tarzları ve toplumsal
ilişkileri ile aynı zamanda kültürel bir araçtır. Toplumsal değerlerin bu yapımlar ile yeniden
üretildiğini söylemek mümkündür (Uzuner ve ark., 2014: 151).
Yabancı yapım şirketlerinin filmlere aldığı çizgi filmler ve sinema filmleri çocukların
anadillerini ve geleneklerini öğrenmelerini olumsuz yönde etkiler. (Çilingir, 2014: 147) Çocukların
olumsuz etkilerden korunması için Dede Korkut vb. çizgi filmlerin sayısının artırılması
gerekir. Çocuk programları, çizgi filmler, diziler, bir yandan çocukları eğlendirmeyi amaçlarlar;
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 219