II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Dünya’ya baktığında Dünya’nın atmosfer katmanında siyah lekeler görünmektedir. Bunlar
havaya salınmış zehirli gazlardır. Bunların sıkılmasından yaranan yağmurlar bu zehri toprağa
hopturmaktadır. Su havzalarına akıtılan kimyevi madde ve atıklar ise diğer taraftan Yer
kabuğuna zarar veriyor. Böylece, ekoloji yavaş yavaş mahvoluyor, Dünya gezegeni felakete
sürükleniyor...” (Yusifgızı, 2010: 22)
Reyhan Hanım matematikçi olduğu ve bu alanı iyi bildiği için çocukları buna teşvik
etmekte ve onların dakik bilimlere karşı ilgilerini artırmaktadır. Doğrudur, eserin çeşitli
yerlerinde okul çağındaki çocuğun bazen yürüttüğü bilimsel mülahazalar veyahut bilgisayar
uzmanı, bu alanı iyi bilen biri gibi takdimi ne kadar ilgiçekici de olsa, 8. sınıf öğrencisinin
organizmanın imkanlarından bahsetmesi inandırıcı olmamaktadır. Öte yandan bazen zor,
çocuklar için ağır olan sözcük ve ifadelerden yararlanma, dili ağırlaştırmaktadır. Eser,
çocukların ilgi alanını genişlendirme, bilgilerini sağlamlaştırma, onları bilgilendirme açısından
ilginç eserdir.
R. Yusifgızı’nın bilim-kurgu janrında kaleme alındna “Zamanın Esirleri” hikayesi,
yazarında “Yeşil Gözlü Kız” hikayesinin devamı niteliğindedir. Yukarıda da kaydettiğimiz gibi
söz konusu hikaye 2003 yılında Ankara’da düzenlenen müsabakada üçüncülük ödülü kazanmış
ve eser Türkçeye çevrilmiştir. Burada uzay kazası sonucunda Dünya gezegenine inen yeşil
gözlü Lemi’ni yer yüzündeki maceraları, okullu arkadaşları Aysel, Kenan ve Rüstem’in yardımı
sayesinde kendi gezegenine dönmesi tasvir edilmişti. “Zamanın Esiri” eserinde ise bu olaydan
bir yıl geçmesine rağmen Lemi’den hiçbir haber alamayan dostların kendisiyle irtibat kurmaya
çabaları bir yanlışlık sonucunda küçük kahramanları tamamen farklı bir döneme-“Taş Devri”ne
götürmektedir. Söz konusu döneme düşen Rüstem ve Kenan’ın karşılaştıkları, şahidi oldukları
olayların fonunda yazar, küçük okurları söz konusu dönemin doğası, iklimi, insanları ve yaşam
tarzlarını, inançlarını canlı şekilde tasvir etmekte, yeri geldiğinde çeşitli hayvanların
özelliklerini dönemin ahengini korumakla doğal şekilde takdim etmektedir. Olayları fazla
uzatmamakta, ifrata varmamakta, birbirinden ilginç olaylar, farklı bir aleme düşmüş çocukların
her an vahşi doğayla karşı karşıya kaldıkları, hayvanlarla karşılaşmaları okurun ilgisini
çekmektedir. Eserde eski dönemlerde ateşin elde edilmesi, kabile insanlarının totemle ilgili
inançları, farklı farklı uygarlıkları bir birbirinden ayıran özellikler ilgiyle izlenmektedir. Yazar,
yardımsız kalan çocukların en zor anlarda birbirine destek vermelerini, çocuklarda yüksek
manevi ahlaki değer olarak değerlendirmektedir. Dostunun yanlışı yüzünden zor duruma düşen
Kenan, en zor anlarda Rüstem’e destek vermekte, mümkün mertebe birbirlerini zor durumdan
kurtarmaya çalışmaktadırlar. Yazar neyin iyi veyahut kötü olduğu konusunda uzun uzadı
açıklamalarda bulunmamakta, bunu dostların davranışında, hareketinde uygulamalı olarak
göstermektedir. Ayının saldırısından mağaraya sığınan Rüstem ve Kenan’ın göle atlamak
mecburiyetinde kalırken zor durumda kalan Rüstem’e Kenan’ın destek vermesi buna açık örnek
olabilir. Eser dinamiktir. Olaylar sakin akarla devam etmemektedir.
Özellikle “Saldırı” sahnesi çocukları vaşakla, vahşi kediyle karşılaşmaları ve hayvana
özgü alametlerin ayrıntılı bir şekilde takdimi ilgi çekmektedir. Yazarın insanlığın mahiyeti ve
değeri ile ilgili kapsamlı mühakemeleri düşündürücüdür. Mağara insanı Ahon’un çocukların
hayatını kurtarmak için kendisini zor duruma sokması, zaman ve insanları birbirinden keskin
olarak ayrılan insanların doğada değişmeyen benzer noktaları çocukları derin düşüncelere
daldırmaktadır: “Binlerce yıl bundan önce ilk insan kampında doğmuş, sert ortamda büyümüş,
tabiat anadan ve onunla aynı kandan olan vahşi insanlardan yaşamanın yollarını öğrenmiş bu
cesur çocuğun ne kadar büyük kalbi varmış! Şaşırmamak mümkün değildi. O halde bu tür
insanlar tarih boyunca daima var olmuşlar: binlerce yıl önce de, şimdi de ve gelecekte de
olacaklar. Zaman geçmekte, insanlık değişmemektedir, o manevi değer gibi daima mevcuttur.
(Yusifgızı, 2014: 8)
Yeri geldiğinde yazar, çocukların doğayla bağlı bilgilerini sağlamlaştırmakta, çeşitli
hayvanların özellikleri, doğa olaylarının sırları, mağara yaşamı, mağaranın yaranma sebepleri,
bilimsel sırlar, filozofların, alimlerin bilimsel keşifleriyle ilgili ilginç ve tutarlı bilgiler
verilmektedir.
58 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu