II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Araştırmacılar nağıla-masala hem de Dil bakımından seciye vermişler: Türk dünyası masalları
Türk Dili dünyası demektir: her bir masal ince ve yatımlı, formalı ve tutumli dil seciyesine
maliktir.
Umumilikte, her şeyden önce masal “ana dilinin kavranmasına, gelişmesine büyük hizmeti”
(Bakırcı Na, 2010 /A/: 48) vardır.
Nağılların-masalların bedii-poetik ifade terkipleri üzere çok nevlü dil ve üslup incelikleri
vardır. Bedii ifade alametlerine göre bu inceliklerin esasında Poetik Hareketler dayanır.
Orta Asiya’dan böyle, Azerbaycan ve Anadolu nağılları bütöv(bütün) bir menbedir: bu
masallar-nağıllar Türk Halk ilminin estetik nizamının mahsuludur.
Dünyanın en eski menşe kökünde-varlığında var olan Türk Halk yaratıcılığı Dünya folklor
düşüncesinin esasını teşkil edirdi. Azerbaycan ve Anadolu ellerinin halk tefekkürü kadim
dünyanın yaşı ve sanı üzerinde var olup. Nasıl desek: hem Azerbaycan, hem de orta Asiya,
Anadolu nağılları bir deryadan boy atıp, bir bulaktan-pınardan su içip.
Umumtürk masalları-nağılları çok zerif ve ince poetik terkip ve nişanlara maliktir.
Bedii-linkivistik terkibine göre, nağıllarda ses, söz, cümle semantikası, git-gide yayılan,
artan, genişlenen bedii hareketin poetik ifade koşkusu, tahkiyenin terkip hissesidir. Tehkiye
dilinin inikası gibi, nağıllar hareket taktına, süjet ve bedii dil üslüpuna göre yedi bedii inikasyansıma,
poetik hareket terkibine, ifade gurluşuna maliktir. Hankilerdir onlar?
Birinci poetik hareket terkibi nağılçının giriş, mukaddime-başlanğıç nitkidir;
İkinci poetik hareket terkibi nağıl-ehvalatın başlanmasıdır;
Dördüncü poetik hareket terkibi: şurada ehvalat kim ile bağlıdırsa, hvalatın ehvalat
olma, başka formada disek, nağıl olma zarureti yaranana kadarki faktlar yada salınır; meselen,
kahramanın babası, yahut anası, ailesi, uşaklığı- çocukluğu, büyümeai konusunda malumatlar
verilir;
du-
Beşinci poetik hareket terkibi: tehkiye strüktüründe kahramanı düştüğü
rum(veziyet)-- seferi, başına gelen sergüzeştler nakil edilir;
Altıncı poetik hareket terkibi: şurada kahramanın mübarezesi, başına gelen ahvalatlar,
düştüğü durum canlandırılır;
Yedinci poetik hareket terkibi ahvalatın-nağılın sona yetmesi-ermesi ile bağlı nakildir.
Biz nağılların başlangıcı-mukaddimesi ile bağlı bedii ifade, poetik alemet ve terkip hususiyetleri
üzere incelemelerde bulunmağa çalıştık. Çünki bütün terkip ve nişanlar bedii mukaddimelerden
başlıyor. Nağıla hareket veren de bu başlangıç-ilkin ifade nizamlarıdır.
Üçüncü poetik hareket terkibi ehvalatın-nağılın köküne-esas ehvalata kadar olan terkiptir;
1. NAĞIL-MASAL NİZAMDIR:
NAĞILLARDA BEDİİ İFADE FORMULLERİ: BEDİİ MUKADDEME.
1. Nağıl Sözden, Söz Nağıldan Nizam Tapıp: Nağıl İnsanın, öz kalbi, duygusu, düşüncesi
ve ağlı ile nizamladığı ilk bedii düzgülerden biridir. Nağıl Sözün, dilin halk ruhudur; nağıl,
özünde nağıl, nağılda nağıl: ve nağıl halk ruhunun isteklerinden kopup gelen söylemlerden ibaret
söz mucizelerinden biridir.
Nağıl-masal sesli ve sözlü anlatımdır. Masallarda dil, üslup bakımından çok ince, rabiteli
bedii-poetik hareketler nizamı var.
Dünya bedii-estetik düşüncesi Türk Nağıl strüktürleri ile başlayıp.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 125