II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

2.1.Verilerin Toplanması ve Analizi
Nitel araştırma sürecinin biçimlendirilmesi ve toplanan verilerin analizinde karşılıklı etkileşim,
tümevarıma dayalı yaklaşım ve esneklik ön planda tutulması esastır (Condrad ve Serlin,
2011; Balcı, 2011). Bu gerekçelerden yola çıkıldığında nitel verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması
çeşitlilik, esneklik, yaratıcılık ve çoklu bakış açısıyla derinlemesine inceleme gerektiren
bir süreçtir (Patton, 1987). Bu araştırmada nitel verilerin analizi tekniklerinden içerik analizi
kullanılmıştır. Bu analiz türünde amaç; birbirine benzeyen verileri belirli kavram ve temalar
çerçevesinde bir araya getirilerek, bu kategorilerin dokümanda yer alma sıklığını belirlenir ve
bunlar okuyucunun anlayabileceği bir biçimde düzenlenip yorumlanarak betimsel ve gerçekçi
bir resim ortaya koymaktır (Balcı, 2007; Özdemir, 2010; Yıldırım ve Şimşek, 2011).Dilsel materyalin
belli kavram ve temalar çerçevesinde kodlanarak anlaşılabilir bir sistemle sunulduğu bu
çözümleme yönteminde, verilerin analizi; 1)verilerin kodlanması, 2)temaların bulunması, 3)kod
ve temaların düzenlenmesi, 3)bulguların tanımlanması ve yorumlanması olmak üzere dört aşamada
gerçekleştirilir (Miles ve Huberman, 1994; Patton, 2002). İçerik analizinde bu süreçte
nitel verilerin nicelleştirilmesiyle güvenirliği arttırmak, yanlılığı azaltmak, kategoriler ve temalar
arasında karşılaştırma yapılmasına olanak sağlamak ve küçük ölçekli bir araştırmanın sonuçlarının
geniş ölçekli araştırmalarla sınanmasına olanak sunulması sağlanır (Yıldırım ve Şimşek,
2013). Bu araştırmada bahsi geçen nitelikler dikkate alınarak verilerin analizinde içerik analizi
türlerinden kategorisel analiz kullanılmıştır. Bu analizde önceden belirlenmiş mesajın birimlere
(kodlara), ardından da bu kodlar önceden saptanmış belli ölçütlere göre sınıflandırılır (Tavşancıl
ve Aslan, 2001).
Bu çerçevede öncelikle Türkiye’de yayın yapan tematik çocuk kanalları içerisinde ücretsiz
yayın yapan kanallar belirlenmiştir. Ardından 2015 yılı eylül ayı yayın akışı içerisinde TRT
Çocuk, Planet Çocuk, Minika Çocuk, Minika Go, Yumurcak TV, Kidz TV ve Cartoon Network
adlı tematik çocuk kanallarında yer alan 112 çizgi filmden oluşan dijital materyal araştırma
sürecine dâhil edilmiştir. Bu çizgi filmlerin her biri kanallar bazında sınıflandırılarak araştırma
problemleri çerçevesindederin bir işleme tabi tutularak kavram ve temalar arasındaki ilişkinin
ortaya konulması amacıyla içerik analizi türlerinden kategorisel analize tabi tutulmuştur. Bu
kanallarda yer alan çizgi filmler kanallara göre yerli ve yabancı yapım, yapımcı ülke, çizgi film
isimleri, çizgi filmdeki karakterlerin isimlerine ilişkin temalar altında toplanarak analiz edilmiştir.
Araştırmacı tarafından yapılan veri analizinin güvenirliği sağlamak için elde edilen veriler
birbirinden bağımsız iki uzmanın görüşüne sunulmuştur. Uzmanların ve araştırmacının kod
ve tema listelerine ilişkin yaptıkları değerlendirmelerde görüş ayrılığına düşülen durumlarda
diğer uzmandan ortak görüş alınarak yeniden kodlama yapılmış, görüş birliği ve görüş ayrılığı
olan kodlamalar tespit edilmiştir. Araştırmacı ve uzmanlar arasındaki görüş birliği ve ayrılıklarının
araştırmanın güvenirliği üzerindeki etkisi, Miles ve Huberman’ın (1994) formülünden
[Görüş birliği/(Görüş birliği+Görüş ayrılığı)x100] yararlanılarak incelenmiştir. Yapılan inceleme
sonucunda araştırmacı ve iki uzmanın görüşleri arasındaki uzlaşma (güvenirlik) sırasıyla
%97 ve %95 olarak bulunmuştur.
Bu analizler sonucunda elde edilen kod ve temalara ilişkin veriler, bilgisayar ortamına aktarılmış
ve bu verilere ilişkin frekans (f) ve yüzde (%) değerleri, oluşturulan temalara göre sınıflandırılarak
elde edilen bulgular tablolaştırılmış ve yorumlanmıştır.
3.BULGULAR
Araştırmanın bu bölümünde Türkiye’de çocuklara yönelik yayın yapan kanallara ve bu
kanallar içerisinde ücretsiz yayın yapan TRT Çocuk, Planet Çocuk, Minika Çocuk, Minika Go,
Yumurcak TV, Kidz TV ve Cartoon Network adlı tematik kanallarda yayınlanan çizgi filmlere
ilişkin bulgulartablolar halinde sunulmuştur.
Bu tematik kanalarda yer alan çizgi filmlerin yaş aralığı, yayın şirketi, yayın yılı ve erişim
özelliklerine dair yapılan analize ilişkin bulgulara ait frekans (f) ve yüzde (%) değerleri Tablo
1’de gösterilmiştir.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 377