II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

sürekli kendine düşmanlar ve ötekiler yaratmasına sebep olur. Geldiği yerde de kendisine düşman
olduğunu düşündüğü ötekiler vardır. Meydana getirdiği her kaosla iktidarını daha da sağlamlaştırır.
Çünkü kaosun olduğu yerde insanlar bir yöneticiye ihtiyaç duyar. Adadaki ötekiler
ise martılar, ağaçlar, yedi numaradaki yazar, anlatıcı çocuğun annesi ve dilsiz arkadaşıdır. “Saldırıya
daha şiddetli bir saldırıyla karşı çıkmak” (Livaneli, 2015, s. 124) “düşmana karşı zayıf
duruma düşmek” (Livaneli, 2015, s. 125) “kıyıyı gören bir sığınak yapmak” (Livaneli, 2015, s.
125) “tüm yetişkinlere silah dağıtılması ve kadın erkek herkesin pantolon ve bot giymesi talimatını
vermek” (Livaneli, 2015, s. 105) gibi ifadeler Başkan’ın militarist zihniyetinin göstergesidir.
Martıların öldürülmesine karşı çıkan ve bu uğurda aktif mücadeleyi başlatan anlatıcının annesidir.
Komşularını ikna etmek amacıyla bir bildiri hazırlar ve bu bildiride Puşkin’e ait bir şiir birkaç
sözcüğü değiştirilerek kullanılır. “ Yasak tanımaz rüzgâr / Zincir vurulmaz martıya / Bir de
insan kalbine” (Livaneli, 2015, s.98) Çünkü anneye göre “Şiir silahtan güçlüdür.” (Livaneli,
2015, s.95) Bu ifade, ekofeminizmin doğaya karşı bilinç uyandırma noktasında edebiyattan
faydalanılması gerektiği düşüncesiyle örtüşür. Başkan’ın bildiriyi okuduktan sonraki tavrı ekofeministlerin
altını çizdiği aklı, gücü önceleyen iktidar sahibi beyaz erkeğin tavrıyla benzerdir.
Aklı ve gücü önemseyen Başkan için şiir hiçbir şey ifade etmez. Onun hayatında duyguya, duygusallığa
yer yoktur. Başkan bunu, bildiriyi okuduktan sonraki tavırlarıyla ve sözleriyle kanıtlar:
“Bir süre okuduklarına hayretle baktı, sonra kahkahayla gülmeye başladı. Öyle yapmacıktan
değil, sahiden, gözlerinden yaş gelecek kadar gülüyordu. (…) Başkan, ‘Hele şu şiir, hele şu
şiir!’ diyerek katılıyor ve kahkahalardan kesik bir biçimde okumaya çalışıyordu.” (Livaneli,
2015, s. 98) Martıları korumak için hazırlanan bildiride şiire yer verilmesi insanlarda doğa tahribiyle
ilgili bilincin oluşturulmasında edebi eserlerden faydalanılması gerektiğine vurgu yapar.
Son Ada’nın Çocukları hikâyesinin yazarı da böyle bir görevi üstlendiğinin farkındadır.
Başkan’ın yedi numaradaki yazarı kendine düşman olarak seçmesi hayata bakışlarındaki
farklılıkla ilgilidir. Yazarın Başkan’ın istediği hayata uyum sağlaması mümkün değildir. Uyum
sağlayamamasında ve çatışmasında etkili olan yazarın sorumlu aydın kimliğidir. Toplumsal
eşitlikten yana olan yazar, Başkan’ın dayatmalarını ve faşist kararlarını reddeder. Başlangıçta
adada eşit ve ideal ölçütlere sahip bir topluluk vardır. Başkan’ın kapitalist düşünceleri toplumsal
eşitlik anlayışını bozar.
Martılara açılan savaşın sonunda adada yılan sayısının arttığı görülür. Biyo-çeşitliliğe yapılan
müdahaleler, doğada bir türün yok edilmesi veya azaltılması daha büyük sorunlara neden
olur. Bir türden boşalan yer başka bir türle dolar. Faydacı zihniyet doğaya zarar verirken aslında
kendi bedenine zarar verdiğini fark edemez. Martılara açılan savaş martıların adadaki insanlara
fiziksel zarar vermesine hatta yaşlı bir ada sakininin ölmesine neden olur. Martılarla yaptığı
savaşı kazanmaya kararlı olan Başkan, “ düşmanın karşısına başka düşman güçleri çıkarmak ve
onları birbirine düşürmek” (Livaneli, 2015, s.134) ister. Martıların karşısına tilkileri çıkarır.
Adada tilki olmadığı için dışarıdan adaya tilkiler getirilir ve doğaya bırakılır. Tilkiler martı yumurtalarını
çalar, onları yer ve martıların azalmasında öte yandan yılanların sayısının da artmasında
etkili olurlar. Yılanlarla mücadele edebilmek için de tilkilerden kurtulmaları gerekir. Tilkileri
ormandan çıkarmak için bir yangın başlatılır. Kontrolden çıkan yangın birçok ağacın ve
hayvanın zarar görmesine sebep olur. Yılanlar Başkan ve ada sakinlerinden yaşlı bir teyzeye
zarar verir. Başkan’ın kendi eliyle çoğalmalarına sebep olduğu bu tehlikeli hayvanların Başkan’ı
elinden sokması manidardır. Doğayı sömürülmesi gereken bir mülk olarak gören Başkan ve
ailesi, Başkanla aynı düşünceye sahip olan ve olmayan bütün insanlar ekolojik dengenin bozulmasından
zarar görürler.
Doğa yazını okura, bütünsellik anlayışının yeniden oluşturulması gerektiğine dair farkındalık
yaratmak ister. Son Ada’nın Çocukları’nda doğayla insanın bir bütün olduğu gerçeği adada
yaşanan felaketlerden sonra yedi numarada oturan yazar tarafından şu cümlelerle dile getirilir:
“Hayatımda birbirini bu kadar seven bir aile görmedim. (…) Ama benim asıl ailem, bu ada.
Bu topraklar, bu ağaçlar, bu hayvanlar, bu dostlar; benim annem, babam, oğlum, kızım, eşim.
Burası benim hep özlemini çektiğim sevgi dolu yuvam.”(Livaneli, 2015, s. 189) Yazarın bu sözleri
ada sakinlerini daldıkları derin uykudan uyandırır. Onlar için yeniden doğuş bütüne dahil
olduklarında, doğanın efendisi değil bir parçası olduklarını kabul ettiklerinde gerçekleşecektir.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 369