II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

ettiği görülmektedir. Tuvak’ın annesi de oğluna Köroğlu destanını anlatır; Firakî’den şiirler
söyler.
Gözel, zorbalalıklarla mücadele eden Köroğlu’nu oğluna örnek gösterir.
“…Eğer sen de Köroğlu gibi olmak istiyorsan, insanları incitmemeli ve kimseye zorbalık yapmamalısın.
Aksine zorbalık yapanların karşısında olmalısın…” (Kuduz Köpek, s.157)
Tuvak’ın ise annesinin söylediği bu sözlerin tesirinde kaldığı görülür.
“…Kendini, Köroğlu gibi hissediyordu. Sırtına bindiği at da Köroğlu’nun atı Kırat’tı sanki. Omzuna
attığı iki telli sazı, tüfeği… elinde tuttuğu sopa kılıcı... Annesinin Köroğlu destanından okuduğu şiirler
geldi aklına ve gayri ihtiyari şarkı gibi mırıldanmaya başladı:
Gayğı hasrat getirmeğin serine (Gönlüne gam ve keder verme)
Bedöv atlı şir yürekli Göroğlı (Ey hızlı süvari, aslan yürekli Köroğlu)
Sen sığınğın, enelere, pirine (Sen annelerden ve pirinden yardım iste)
Hünari meydanda belli Göroğlu (Meydanlarda hünerlerini sergileyen Ey Köroğlu..(Kuduz Köpek, s.168)
Annesi, oğluna Mahtumkulu Firakî’nin divanından şu şiirle nasihatte bulunur.
Bendağe eyleme gasdı (Kötü davranma Allah’ın kullarına)
Ağıtmağıl yarı, dostı (İncitme arkadaşlarını ve dostlarını)
Bir gün gelip acal desti (Bir gün ecel eli gelip)
Yakandan tutmazdan burun (Yakanı tutmadan önce kendine gel) (Kuduz Köpek, s.157)
Yemekler: “Çektirme” “Köke Ekmeği”
Çektirme, sarı-kırmızı görünümlü, Türkmensahra bölgesine has, salçalı ve etli, bir pilavdır. Bu
yemeği kadınlar, toprağa açılmış pişirme çukurlarına yerleştirdikleri yemek kazanlarında odun
ateşinde pişirir, bakır tabaklara koyarak servis ederler.
“…Bol etli ve sarı- kırmızı pilavlı çektirmelerden güzel kokular çıkıyordu…” ( Kuduz Köpek, s.193)
Tandır ekmeği, yere açılmış, etrafı sıvalı çukur içersinde pişirilen bir ekmek çeşididir. Köke de,
çocuklara verilmesi için yapılan bu ekmeğin küçüğüne verilen addır.
“…Annesi, evin yakınındaki toprak tandırın yanında durmuş ekmek pişiriyordu. Başında, eski ve rengi
solmuş bir başörtüsü, üzerinde yamalı bir gömlek vardı. Tandırın ağzından çıkan ateşi harlıyordu. Tuvak
acıkmıştı. Annesinden bir köke alıp yemek istiyordu…” (Kuduz Köpek, s.108)
Çocuk Oyunları: “Lenge” “Ay Terek, Gün Terek”
Lenge oyunu, bir parça koyun derisinden yapılmış oyuncakla oynanan oyundur. Genellikle erkek
çocuklar bu oyunu oynar.
“…Sokağın bir köşesinde Kurban ve Aman lenge oyunu yunuyorlardı. Karyağdı, zıpladı ve lengeye bir
tekme atıp onu havaya uçurdu…” (Kuduz Köpek, s.119)
Ay terek, Gün Terek, kız çocuklarının oynadığı bir oyundur. Çocuklar, yüzleri birbirlerine dönük
bir şekilde, iki gurup halinde dizilir ve karşılıklı söyleşirler.
-Ay terek! (Ay parçası)
-Gün terek! (Güneş parçası)
-Bizden size kim gerek? (Aramızdan kimi istiyorsunuz?)
-Sayrap duran dil gerek (İyi söylemeyi bilen dil gerek)
-Dillerin haysı gerek? (Hangi dili istiyorsun?)
-Maysa, adlı şirin dilli kız gerek.(Maysa, adında tatlı dilli kız)
**
Hakkında bilgi için bk. Faruk Sümer, Nurettin Albayrak, “Köroğlu” Maddesi, Cilt: XXVI, , İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2002,
s.268-270
248 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu