II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Divan edebiyatında da kasidenin, gazelin demtutma koşkusu vardır; meselen, kasidenin
malum birinci- nasip adlanan başlanğıç hissesi bedii mukaddeme rolu oynuyor, esas mazmunmünasebetin
çattırılması—ifadesi için ehvalı-durumu canlandırmak manasında demtutma karakteri
taşıyor.
Belelikle, nağılların bedii mukaddemesi, mahiyet itibarı ile formel-zahiri karakter taşımır,
bilaks nağılçıya, dinleyicilere nağıl-masal ovkatı verir, ve bedii nizam bakımından naşıl
şiiriyetinin açarı rolunu oynuyor. Mukaddeme-başlanğıçın ifade forması söz, ses siması, üslupahenk
taktı bitkindir, tam poetiktir, şiirdir; bu cür akarlı ifade janrca “tekerleme” adlanır.
Tekerleme harekette olmak dimektir: teker sözündendir: onda hem at arabasının, hem de
öküz arabasının hareket tempi var. Tekerlemeni seciyelendiren alimler onu üslup, renk özelliğini
ifade eden frma gibi deyerlendirmişler:
“Tekerleme, hikayenin başında kullanılıyorsa, görevi bir giriş yapmakdır. İster kısa
formuller halında olsun, ister belli bir uzunlukda olsun, o dinleyiciyi masalın dünyasına
sokmadan önce uyarır, alıştırır”(Türk Halk Edebiyyatı, Editör M.Öcal, 2008:140). Bu, Leyla
Gürselin “Masal təkərləmələri” məqaləsində (Leyla Gürsel, Yeni Dərgi, 1966,sayı:23, seh.141.)
söylədiyi fikirdir.
Naki Tezel isə “Türk halk Masalları Üzerine Bir İnceleme” kitabında yazır ki,
“Başlanğıcdakı bu tekerlemenin asıl güzelliyi bir-biriyle ilgisiz kelimelerin bir araya
getirilişindeki düzen ustalığidir” (Naki Tezel, Hisar, 5.c,1965, s.17; bk. Türk Halk Edebiyatı,
2008: 435).
Nağıl milli menşeyimizin, tefekkür ilmimizin, ruh ilmimizin, duyğu ve düşünce ilmimizin
bedii-poetik ifadedisidir. Her şeyden evvel, nağıl halk bedii düşüncesinin, görüm ve duyumunun,
hayal ve fantazıyasının, poeziyasının ifade növlerinden, Ses, Söz, Mana, hikmet türlerinden
biridir.
Bütün bunlar neyi kanıtlıyor? Şunu kanıtlıyor ki Türk Milli menşeyinin ağıl, tefekkür poetikasının
canlı dille ifadesi manasında nağıllar mahsusi ses, söz, cümle, leksik-semantik yaratıcılık
sihrine, fonoloji, morfoloji, sintaktik, üslubi janr mahsusluğuna maliktir.
SONUÇ EVEZİ
Nağılların dil alametleri nağıl işaretleri -- alametleri demektir; nağıl işaretleri, söylemde
ses, ritim, avaz, aheng, tekt, ölçü, mizan-tarezi, söz, mana, mazmun, ideya ve poeziya-şliiriyet
işaretleridir. Türk dili şeiriyyet, hüküm, hükuk, mantik,mana, üslup dilidir. Ve dil alametleri
strüktür ifade hususiyetlerine göre, her şeyden efzel, halk ağzının, halk lingivistikasının Öz
Türkçesidir.
Nağıl-Masallarda halk bedii dilinin söz, mana, üslup, mana icazı vardır; şunlar dilin zenginlik
poetikasını yansıdır. Halk danışık-konuşuk-tahkiye dili, nitk medeniyeti nağılların hesabına
zerifleşip, inkişaf edip, zenginleşip, özünü cilalayıp, sözler yaradıp, sözlere kol-kanat verip,
danışık edebini formalaştırıp. Bu manada, nağıllar hususi poetik ifade, dil, mana, üslup normalarıdır;
mazmun ve forma ölçüleri nağılların dil ve üslup semantikası sayesinde nizam tapıp.
Biz nağılık; nağıl bizden yaranıp, biz kendimizi nağıllarla ifade etmişiz; hakkın, edaletin,inam
ve itikadın, cesaret ve vükarın, azaldık ve firevanlığın gerçek mazmunlarını bu nağıllarla
ifade etmişiz. Ve nağıllara mahsus olan Dil özellikleri halk dilinin, halk dğzının,edebi üslubunun,
mana-mantık dilinin, tasvir, terenim poeziyasının dil normaları üzere formalaşıp.
Ve Nağıl Poetikası derin ve nihayetsiz Dil incelemeleri demektir. Nağıllar-Masallar ana
dilimizin nihayetsiz ve intehasız söz hazinesinin, Dil Kehkeşan’ının bin-bin parlak yıldızları ile
parlayan Gökyüzü aydınlığını ve duruluğunu andırır: bin-bin şekilli ve bin-bin işaretli dil nizamları
ile nizamlanan Halk yaratıcılığı türü gibi tarihi, çağdaş, habele gelecek varlığımızın
varlık nişanlarını nişanlıyor.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 141