II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

netini” verebilecek yeteneğe sahip olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla balığın karşısına çıkabilecek
muhtemel engelin pelikan figürü olması tesadüf değildir.
b. Küçük Kara Balık’ın Özgürlük Anlayışı
1960’lı yıllarda İran, Şah yönetiminde iken özgürlük hayalleri kuran bir öğretmen olan
Samed Behrengi düşüncelerini gizlemeyerek yazdığı kitaplarla insanlara aktarmayı deneyen bir
yazardır. Esaret altında olmayan birinin özgürlük mücadelesine girmeye ihtiyaç duymaması gibi
bulunduğu yerden memnun olan balıklar Küçük Kara Balık’ın peşinden gidemediler. Küçük
Kara Balık bu mücadeleyi -ki bu yolculuk onun için var oluş mücadelesiydi- tek başına her türlü
engelleri göze alarak tamamlamaya niyetli bir halde yoluna devam etti.
Küçük Kara Balık henüz çok daha küçükken geceleri evlerinin üzerinde doğan Ay dedeyle
konuşmak isterken annesi ona daima karşı çıkıp uyuması gerektiğini söylerdi. Bu uzun
yolculukta yeniden Ay dedeyi gördüğü zaman onunla dilediği gibi konuşmaya başladı:
- Merhaba sevimli Ay dede
- Merhaba Küçük Kara Balık. Burada ne yapıyorsun?
- Dünyanın çevresinde yolculuk ediyorum.
- Dünya çok büyük…
- Haklısın ama gidebildiğim kadar giderim.
Yaşadığımız dünyada, bulunduğumuz yaşta “bir Ay dedeyle konuşma”nın özgürlükle
ilgisini kafamızda canlandıramayabiliriz. Ama çocukluğumuza dönüp gökyüzünü ve bizde yarattığı
etkileri, hayallerimize konu oluşunu hatırladığımızda Küçük Kara Balık’ın o gün tam
olarak ne hissettiğini anlayabiliriz. Yaşadığı müddetçe kimseye güvenmemesi gerektiği anlatılan
minik bir balık, gökyüzüne baktığı yerde bulunan ve ucu bucağı belli olmayan “özgürlük”le
konuşmak istemişti sadece ama bunu kimse anlayamadı.
Çıktığı yolculukta her türlü engelle karşılaşacağına hazırlıklı olan balık o an geldiğinde
kurduğu hayallere yakışır bir biçimde şunları söyler:
- Ölümle her an burun buruna gelebilirim. Yaşadığım sürece onun işini engellemek için
elimden geleni yapacağım. Kuşkusuz, ölümden kaçamayacağımı anladığımda artık gözümde
önemi yitirir o, önemsiz olur. Önemli olan, benim yaşamımın ya da benim ölümümün başkalarını
nasıl etkileyeceğidir.
c. Küçük Prens’ten Küçük Kara Balık’a Doğru
Küçük Prens ve Küçük Kara Balık aynı özgürlük mücadelesinin içinde kabul edilse de
Batı medeniyeti önceki yüzyıllarda doğu medeniyetlerine oranla daha özgür bir hayat sürdükleri
için aslında ortada ciddi farklar mevcuttur. Fransız edebiyatının bir ürünü olan Küçük Prens,
bilinmeyen bir gezegende özgür bir şekilde yaşarken diğer gezegenlere ve özellikle de dünyaya
geldiğinde “özgür olmayan” insanlara özgürlüğün ne demek olduğunu anlatmaya çalışmıştır.
Bir başka bakış açısıyla Batı medeniyeti, diğer medeniyetlerin de özgürlük için mücadele etmesi
gerektiğini anlatmaya çalışmıştır. Burada bahsi geçen özgürlük kelimesi “esaretten, otoriteden,
bağımlılıklardan kurtulma” olarak değerlendirilmelidir.
Dünya ile tanışan Küçük Prens aradığının, öğrenmek istediğinin bunlar olmadığını düşünerek
kendi gezegenine dönüş yapmıştır. Gerçek özgürlüğün sadece kendi gezegeninde olduğunu
düşünerek, geldiği/bildiği yerin bilmediklerine göre daha yaşanılabilir bir yer olduğu düşüncesiyle
mutlu olduğu yere gitmiştir.
Küçük Kara Balık ise bilinenden bilinmeyene doğru bir yolculuğun içindedir. Küçük bir
derede yaşarken dünyanın sadece o dereden ibaret olmadığını düşünerek daha büyük sulara
yüzme hayalini gerçekleştirmek istemiştir. Küçük Prens’in geldiği yerde özgürlük varken ve o
özgürlük anlayışını gittiği yere taşımak niyetindeyken Küçük Kara Balık esaret altında olduğu
538 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu