II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

) Kaşgarlı Mahmut tarafından yaklaşık bin sene önce başlatılan Türk merkezli Türklük
çalışmalarını zenginleştirmek; Çin ve Çin kültürü araştırmalarında Bilge Kağan, Tonyukuk geleneğinin
oluşmasına önayak olmak.
c) Türkiye’de ve dünyada yapılmış olan Uygurlar ve Uygur sahası konusundaki çalışmaları
bir çatı altında toplamak ve ulusal/uluslararası düzeylerde bilimsel toplantılar düzenlemek.
ç) Üniversitede kurulan Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü eğitimöğretiminin
geliştirilmesini desteklemek ve teşvik etmek, gelecekte Uygur sahası ve Çince başta
olmak üzere Çin’in diğer dillerinin ve kültürlerinin araştırılmasını teşvik etmek, Üniversite bünyesinde
faal olan, Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Sanat Tarihi ve Uluslararası İlişkiler
bölümlerinde Doğu Türklüğü ve Çin ile ilgili eğitim-öğretime, araştırma projelerine destek sağlamak.
d) Uygur Türkleri başta olmak üzere Doğu Türkleri ile Türkiye Türkleri arasındaki sosyal
ve kültürel ilişkileri arttırmak (Resmi Gazete, 2013).
Akademik alandaki bir diğer gelişmenin temeli ise 1993 yılında ilki açılan bugün ise ülkemizde
24 ayrı üniversitemizde çalışmalarını sürdüren Çağdaş Türk Lehçeleri ve edebiyatı
bölümleri Uygur Türkçesinin ve diğer Türk lehçelerinin unutulmaması ve aktarılması konusunda
yapılan çalışmalardandır.
Son yıllarda dünyanın her tarafına mülteci akınları yapmak zorunda kalan Uygur Türklerinin
en çok geldiği ve vatandaşlık verildiği ülke Türkiye Cumhuriyeti devletimizdir. Bu fırsatı
veren devletimize ve hükümetimize minnet dolu şükranlarımı borç bilirim. Mülteciler, Kayseri
ve İstanbul başta olmak üzere tüm Türkiyeli kardeşlerimizin sıcak ilgi ve alakası ile teselli bulmakta,
yapılan maddi ve manevi destekler sonucu yaşamlarını sürdürmektedirler. Çok çalışkan
bir mizaca sahip olan Uygur mülteci kardeşlerimiz de boş durmaksızın ellerinde hangi imkân
veya sanatları varsa onunla ekonomiye katkı sağlamaktadırlar. Sokaklarda dilenen bir Uygur’a
asla rastlamazsınız. Fakat bu kardeşlerimiz başka bir ülkeden gelen mülteci kardeşlerimizin
sahip oldukları şartlara ne yazık ki haiz değiller. Kayseri’deki 870 Uygur mülteci yıkılma tehlikesinden
tahliye edilmiş eski lojmanlara yerleştirilmiştir. Bu sayının 250’sini oluşturan çocuk
ve gençler aldıkları Türkçe kursundan sonra eğitime başlamış bulunmaktadırlar.
Gerçekleşmekte olan II. Uluslararası çocuk ve gençlik edebiyatı sempozyumunun Türkiye
Dışında Yaşayan Türkçe Konuşan Çocuklar Açısından Çocuk ve Gençlik Edebiyatının Sorunları
başlığı altında tebliğime yer verilmesi ile bir ilk gerçekleşmektedir. Bu fırsatı tanıyan
değerli Çocuk ve gençlik edebiyatı yazarlar birliğine minnet ve şükranlarımı sunarım. Uygur
çocuklar açısından ilk defa bu konu ilmi açıdan bir sorun olarak uluslararası düzeyde ilim dünyasına
takdim edildi. Kendi açımdan değerlendirdiğimde ise 4 Uygur çocuğun babası ve Uygurların
yaşadığı topraklardan ilişkisini kesmeyen bir Uygur olarak çocuk ve gençlerin sorunları ve
çözümlerini dile getirmeye çalıştım.
SONUÇ
Doğu Türkistan’a sahip çıkan ve Uygur Türkçesi konuşan çocuk ve gençlerin takdirini
etkileyebilecek kararların alınabilmesini sağlayacak, dünyanın anladığı evrensel dili harekete
geçirecek kudret Türkiye Cumhuriyeti devletidir. Uygurlarında ana dil ve kültürel miras hakları
Çin yasasında mevcut görünmekte ancak bu haklarını kullanamamak gibi bir handikapla karşı
karşıyadır. Uluslararası diplomasideki maharetini Bulgaristan Türklerinin 30 yıl önce yaşadıkları
konusunda gösterdiği dirayet, bizler için imrenerek baktığımız bir çözüm olarak görünmektedir.
Unesco’nun yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan ana dillerin korunmasına ilişkin yürüttüğü
21 Şubat günü ana dili unutturulmaya çalışılan Uygurlar için çok önemli bir fırsattır.
Ancak bireysel başvuruların cılız sesleri değil Türkiye Cumhuriyetinin gür sesi ile bu konu Birleşmiş
Milletlerde gündeme gelirse yankı bulabilir.
486 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu