II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

1926 yılında bir havayolu şirketinde pilot olarak çalışmaya başladıktan sonra da yazmayı
bırakmadı. Çeşitli roman, öykü ve denemeler kaleme aldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında
Fransız Direniş Ordusu’na katıldı. Pilotluk yapmasına yaşında ötürü yasak getirildi fakat Saint
Exupery, yeni görevler almak için ısrar etti. 31 Temmuz 1944 yılında Korsika’daki Borgo kasabasından
havalandı ve bir daha geri dönmedi (Exupery 2014, 4).
Askeri eğitim hayallerinin yanında sanatla (resim, edebiyat) uğraşan yazar çok yönlü bir
kişiliğe sahiptir. Savaş yıllarını anlatan eserler yazmasının yanı sıra kendi hayatını anlatan eserler
de kaleme almıştır. Exupery’nin çocuk kitabı yazmasının altında yatan sebepler incelendiğinde
çocukluk yıllarındaki bilinç akışının etkileri vardır. Çünkü yazar henüz 4 yaşındayken
babasını kaybetmiş ve çeşitli hayaller peşinde koşmuştur. Yazmış olduğu eseri dikkate aldığımızda
aslında Exupery, babasını kaybettiğinde hemen hemen oluşturduğu karakter olan Küçük
Prens yaşlarındadır. Küçük Prens’in evreni algılama biçimi Exupery’nin algılama biçimine paralel
olarak ilerlemiştir denilebilir.
Bir yazar için, oluşturduğu hiçbir karakter tesadüfen doğmamıştır. Kendine ve yaşadığı
hayata hâkim olmak isteyen insanın kurduğu her cümlede “kendinden izler” vardır. Bu nedenle
bir eseri okumadan önce o eserin yazarının hayatıyla ilgili bilgi sahibi olmak gerekir. Zira yazar,
okuyucuya hangi mesajı vermek isterse okuyucunun birden çok okumalar yaptığı metinden
anladığı, yazarın vermek istediği mesajdır. Yazar, bir eylemde bulunur ve sanatsal gereklilikleri
hiçe sayan bir romanda bile bize sunduğu betimlemelerin hayal gücümüze ve fiziksel tepkilerimize
bir dürtü olması gerektiğini belirtmek üzere kendini gösterir. Daha romanın ilk sayfasında
okura hangi duyguları hissetmesi gerektiğini belirterek ona -bu duyguları aktarmasa bile- hemen
kendini gösterir (Eco 2009; 27-28). Küçük Prens, bu bakış açısıyla ele alındığında Exupery’nin
yapmak istediği -okuyucuda oluşturmak istediği algı- hem okuyucuya kendini göstermek hem
de küçük bir çocuk gibi olan biteni saklandığı yerden izlemektir. Exupery bu masaldaki pilot
mudur yoksa Küçük Prens midir sorusunun cevabı kesin değildir. Bazen olay örgüsünün içinde
-yapmış olduğu meslek itibariyle- pilot olarak zihinde canlanan yazar bazen hayal gücünün derinliğiyle
Küçük Prens’te hayat bulur.
Küçük Prens, bir çocuğun gözünden büyüklerin dünyasının karmaşıklığını anlama serüveni
olarak 1943 yılında Fransa’da yayınlanmıştır. Sahra Çölü’ne düşen bir pilotun Küçük
Prens’le karşılaşma anından itibaren 27 bölümden oluşan eserde en çok yer verilen bölüm Küçük
Prens’in kendi gezegeninden/astreoidinden ayrılıp diğer gezegenleri tanımaya başladığı
bölümdür.
Çocukluğunda resim yapmak isteyen pilot, yaptığı resimlerin maalesef büyükler tarafından
anlaşılmaması üzerine resim yapmayı bırakmıştır:
“Büyükler kendi başlarına hiçbir şey anlamıyorlar ve onlara sürekli açıklama yapmak
çocuklar için çok yorucu” der. Fil yutmuş bir boa yılanını çizmiş ama büyüklerden hiç kimse
onun tam olarak ne çizdiğini anlamamıştır. Bu durum bir çocuk için oldukça hayal kırıcıdır.
Böyle bir durumla karşılaşan çocuklar iki şey düşünürler. Ya güzel ve gerçekçi resimler yapamıyorlardır
-ki bu, özgüven eksikliğinin başlamasına sebep olur- ya da kendileri gayet iyi resim
yapıyorlar ama büyükler onları anlamıyorlardır. Pilot ikinci seçeneğe inanmak istemiş ama bir
yandan da resim yapma isteğinden vazgeçmiştir.
Büyük Sahra Çölü’nün üstünde uçarken motoru bozulan ve çöle iniş yapmak zorunda
kalan pilot orada uyuyakalmıştır. Uyandığında başucunda “bana bir koyun çiz” diyen Küçük
Prens’le karşılaşır. İlk üç denemede çizdiği koyunların Küçük Prens tarafından beğenilmemesi
üzerine (fil yutmuş boa yılanına gönderme) kutunun içinde bir koyun çizer ve o koyunu kendinin
hayal etmesini ister. Bu, tam olarak Küçük Prens’in istediği koyundur. Çünkü onun nasıl bir
koyun olduğuna sadece o karar verecektir.
Küçük bir çocuğun tek başına, yalnız kendinin sığabileceği bir gezegende çiçeği, yanardağları
ve zehirli baobab ağaçlarıyla birlikte hayatta kalma mücadelesi olarak görünen bu kurgu
aslında sahip olunan şeylerle “özgür” bir biçimde yaşanılabileceğinin görüntüsüdür. Çünkü
Küçük Prens sadece kendinin sığabileceği büyüklükte olan o gezegende mutlu olma yolları
bulmuştur. Büyükler gibi düşünmediği için mutludur. Çünkü büyüklerin her zaman -sadece
534 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu