II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

“Her zaman bu mutluluğa kırmızı ayakkabılı, sarı saçlı Nimetler, Ayseller, Jaleler erişecek
değillerdi ya, biz de çocuktuk, biz de İnönü ilkokulunun öğrencisiydik, biz de Leman öğretmenin
a’sını, b’sini öğrenmiştik.” (s.29) ifadeleriyle bir yandan çocuksu bir anlatımla kendi
varlığını öne çıkarmaya çalışırken diğer taraftan gelir durumu iyi öğrencilerin bir ayrıcalığa tabi
tutulduğunu da aktarmış olur.
Yine Zıkkımın Kökü romanında Muzo’nun muhayyilesinde derin izler bırakan en önemli
anısı, bir baloncu ile yaşadıkları olaydır. Balonlarından birkaçı uçup bir ağacın dalına takılan
baloncu, Muzo’dan balonlarını indirmesi karşılığında birini kendisine vereceğini söyler. Muzo,
sevinçle çıkıp balonları kurtarır. Kırmızı bir balon ağacın dalları arasına sıkıştığı için onu alamaz.
Aşağı inip baloncuya balonlarını verir. Baloncudan kendisine vereceği balonu istediğinde
baloncu ağaçtaki balonu işaret eder. Muzo, ağaç dalları arasına sıkışmış bu balona bile çok
sevinir. Bu olaydan ancak bir yıl sonra, durumları biraz düzelince sahip olacağı balon, Muzo’nun
rüyalarını süsler. (s.37)
Muzo’yu derinden etkileyen olaylardan biri de çok aç olduğu bir gün manavdan çaldığı
bir kavun yüzünden manavın şikayetçi olmasıyla karakolda yediği dayaktır. Küçük Muzo bu
dayağı, üzerinden yıllar geçse de unutmayacaktır:
“Komiser yerinden yavaş yavaş kalktı, böyle babamsı babamsı yaklaştı, ben bekliyorum
ki, yüzümü okşayacak, saçlarımı okşayacak, birdenbire gözümün önünde şimşekler çaktı, yüzlerce
şimşek bir anda çaktı. Ne olduğumu bilemedim, sanki gece oldu, gecenin yıldızları böyle
konfeti gibi yağdı döküldü. Bir tokat, bir tokat daha, yeri öptüm… Kalktım duvarı öptüm, ayaklarımı
başımın, başımı ayaklarımın yanında gördüm.” (s.39) ifadeleriyle içten içe sezilen bir
öfkeyle bu durumu aktarır.
Kara Pamuk romanında da oldukça yoksul bir köyde yaşayan Rayifo, bu yoksulluğu bir
çocuk bakışıyla şöyle dile getirir:
“Köyümüzün okulu da yoktur, öğretmeni de yoktur. Çok çok iki yılda bir, iyi giyinmiş efendiler
katır üstünde gelirler köyümüze. Bir de jandarmalar gelir. Jandarma eşkıya arar, suç işlemiş dağa çıkmışları
arar. İyi giyinmiş beyler de ne için gelirler, hiç bilmem. Yukarılara giderler, yukarıdaki köye,
ağanın köyüne giderler. Orada koyun çevirmesi yerlermiş, buzlu ayranlar içerlermiş. Bizim köy yoksulmuş,
eğleşmeye bile değmezmiş.” (s.11)
Bu ifadelerde bir çocuğun gözünden kendini değersiz hissetme duygusuna yer verilir.
Yoksulluk ve önemsenmeme duyguları yine bir çocuk bakışıyla aktarılır. Yoksul çocukların
toplum içinde var olma mücadelesinde yazarın dört romanında da büyüklerin dünyasındaki acımasızlık
satır aralarında okuyucuya hissettirilir.
3. Çalışan Çocuklar
İzgü’nün romanlarında ailelerine katkıda bulunmak için çalışmak zorunda kalan çocuk
sayısı fazladır. Zıkkımın Kökü romanında Muzo, aile bütçesine katkıda bulunmak için çok küçük
yaşta çalışmaya başlar. Babasına yardım etmek için onunla birlikte seyyar satıcılık yapar. Daha
sonra kendi başına mısır, şeker satar. Yazlık sinemalarda gazozculuk yapar. Bir kahvede çırak
olarak çalışır. Bir kamyonda muavinlik yapar(s.22, 48,52, 282)
Kara Pamuk romanında da babasını küçük yaşta kaybeden Rayifo, annesine ve kız kardeşine
bakabilmek için annesiyle birlikte Çukurova’da mevsimlik pamuk işçisi olarak çalışır.
Babası öldükten sonra annesi: “Oğlum bilesin ki bundan sonra bu evin eri sensin.” (s.9) sözüyle
Rayifo’ya bir sorumluluk yükler. Rayifo da “on bir evlik köyün, bir evinin eri de ben oldum.”(s.9)
diyerek kendisine yüklenen bu sorumluluğu üstlenir. Çukurova’ya gitmelerinin
gerekçesi henüz bir çocuk olan Rayifo’nun, gözünden şu şekilde verilir:
“Kuzukulakları, kınalıtoplar, gelingülleri açtığında biz köyde olmayız. Çünkü bizim toprağımız
yoktur, hayvanımız yoktur, hiçbir şeyimiz yoktur. Çok çok, iki keçimiz vardır, onların sütü, onların yağı
yetmez bulgur aşına. Ama anam az az katar, yetirir. Onun için biz Çukurova’ya ineriz. Hayvanlarımızı
bırakırız yaşlı çobana, varır gideriz, Çukurova’ya pamuk toplamaya.” (s.11)
392 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu