II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Suvu yoq. (Suyu yok) (Harita)
Yansa, tütüni çıqmaz, (Yanarsa, dumanı çıkmaz)
Sönse, külü qalmaz, (Sönerse, külü kalmaz)
Yemek pişire, sobalar yaqa, (Yemek pişiriyor, fırın yakıyor)
Truba içinden suvday aqa. (Boru içinden su gibi akıyor) (Gaz)
Oyun zamanında çocuklar tarafından söylenen tekerlemeler de çocuğun gelişiminde
çok önemliler. Kırımtatar folklorunda tekerlemelerde dil inceliklerine riayet edilir. Belli bir
sesler tekrarlanması üzerinde meydana gelirler. Örneğin:
Aşamalı, içmeli, şaşmalamamalı (Yemeli, içmeli, şaşirmamalı).
Şiir tarzında yazılan tekerlemeler belli bir vezinde hızlı söylenmelidir:
Çatalcada topal çoban,
Yapar, satar çatal saban.
Nasıl yapar, nasıl satar.
Çatalcada topal çoban
Yapar, satar çatal saban.
Tekerlemeler genellikle ayrı seslerin sıkı tekrarlanması üzerinde uydurulup, aynı şu sesleri
çocuklar doğru söyleyemedikleri zaman, tekerlemeyi işletirken hata düzeltile bilir.
Tekerlemeler kısa olurlar, içinde açık bir anlam yok. Amacı anlam bildirmek değil de,
belli bir sese dikkat çekerek ya o sesi düzeltmek ya oyun amacıyla söylenilirler:
Üç tas qaysı hoşafı.
Tekerlemeler çocukların dillerindeki ayrı kusurları düzeltmek, dili öğrenmek, zenginleştirmek
için yardımcı olurlar.
SONUÇ
Folklor edebiyatı her halkın zenginligidir. Dilden dile geçen bu mirasımız yeni nesil yetiştirilmesinde
çok önemlidir. Folklor eserlerinde halkın hayatı, adetleri, huyu, özgünligidir.
Okul öncesi çocukların eğitiminde folklor eserlerinden ninni, masal, bilmese, tekerlemeler kullanmalıdır.
Ninniyi duyan bebek annesiyle bağlanırken, kendi halkına da bağlanır, kendi milliy
özgünlüğüne saip olur, kendi dili saklar. Masal duyan çocuk kendi dilini duymakla birlikte doğayı,
çevreyi tanır, iyilik-kötülüğü ayırmaya öğrenir. Bilmeceleri duyup, cevapları bulan çocuk
çevredeki nesnelerin özelliklerini daha iyi bilir, hazırcevaplığı öğrenir. Tekerlemeler ise konuşan
çocuğun dilini geliştirmeye yardım ederek, çocuğu eğlendirirler. Kırımda kırımtatarlar iki
dilli ortamda bulunuyorlar: okul, iş, çevre rusça olmakla birlikte, ailelerde kırımtatarca kullanılıyor.
O yüzden folklor eserleri öğretilmesinin önemi daha büyüktür. Eğitici amacla birlikte bu
eserler çocuklara kırımtatar dili öğretmek, dili saklamak, zenginleştirmek amacıyla öğretilmeliler.
KAYNAKÇA
Шерфединов Я. Звучит хайтарма: татарские народные песни и инструментальные
наигрыши. – Ташкент: Изд. Литературы и искусства Г. Гуляма, 1978. – 232 с.
Бекиров Дж. Бала фольклоры. – Симферополь: Таврия, 1993. – 111 с.
Бекиров Дж. Несилерден несиллерге мирас. – Симферополь: ФЛП Лемешко К.А., 2012. –
160 с.
Къырымтатар халкъ масаллары. – Симферополь: Крымучпедгиз, 2008. – 384 с.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 461