II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

edebiyatımızdaki ilk mesnevi sayılan Yusuf Has Hacip’in Kutadgu Bilik’i, Mevlana’nın
Mesnevi’si, Fuzuli’nin Beng ü Bade adlı eserleri sembolik anlatımla kurgulanmış eserlerdir. -Bu
eserleri çoğaltmak elbette mümkündür, burada birkaç örnekle bağlantı kurulması yeterli görülmüştür.-
Fakat bu eserlerde toplumu da bireyi de yani insanları terbiye eden bir amaç güdülmüştür.
Çok katmanlıdır, görünen anlamının yanında sembollerle anlatılan yeni anlamları da
vardır.
Batı edebiyatında ‘Hümanizm’ortaya çıktığında yeni eserler verilmemiş, onun yerine eski
Yunan ve Latin eserlerinin öğretileri yeniden gündeme gelmiş ve ideal insan arayışı başlamıştır.
Bizde de postmodernizmde yeni eserler, Divan edebiyatındaki sembolik alegorik anlatımla,
hatta daha evvelindeki İslamiyet öncesi dönemin Şamanizm kültürüyle oluşan destansı anlatımla,
masal kurgusuyla harmanlanarak yazılmaya çalışılmıştır (Latife Tekin, Sevgili Arsız
Ölüm, İstanbul-1998). Sadık Yalsızuçanlar’ın Gerçeği İnciten Papağan (Timaş Yayınları, İstanbul-2010)
adlı eserinde de daha önce bahsettiğimiz açık uçlu anlatımı görebiliriz. Olric, Muinar
ve Papağan, Yeşil Gözlü Adam birer semboldür ve aslında o, yazardır. İdeal insanı, ya da ideal
düşünce biçimini yine bu hayali kahramanlar sayesinde öğreniyoruz.
Prof. Dr. Şaban SAĞLIK’ın ifade ettiğine göre şiirimizde Murathan MUNGAN öncülüğünde
2.Yeni Tercüme Faaliyeti adıyla “Yeni Romantizm” akımı canlanırken “Yeni Garipçi”
olarak da Onur AKIN şiirlerinden bahsedilebilir. Bu da bize Batı’daki Hümanizmle gelen anlayışın,
bizim edebiyatımızda bir tekrarı gibi görünmektedir. Bir nevi eskiyi kaynak alıp onu yeniden
şekillendirip üretmektir. Gök kubbe altında söylenmemiş söz yoktur, der büyüklerimiz.
Söylenmiş sözleri yeni formlarda söylemek vardır. Zaten asıl büyüleyici olansa “yeni” kelimesidir.
SONUÇ (ÖNERİ)
Kendisine taklit edecek kahraman arayan gençler için, okuma oranının nitelikli olarak
artması için bu tesbitlerin değerlendirilmesi yerinde olacaktır. Yukarıda eleştirdiğimiz sosyal
paylaşım ağlarında da edebiyatın niteliğinin arttırılması için gerekli denetimin ve ayıklamaların
yapılması gerekmektedir.
Belki çok zor, ama değer verdiğimiz şeylerin düzeltilmesindeki zorlukları da aşmak gerekir.
Buradaki zorluklardan en kötüsü ya da eleştirileni “Bu modern çağda özgürlüklerin
kısıtlanmayacağı ve böyle bir davranışın insan haklarına aykırı olduğu, bunun hiç de etik olmadığı”
söylemi olacak belki, ama ona da Nuri Pakdil’in bir sözü ile karşılık vermek doğru olacaktır.
“İnsan seni savunuyorum sana karşı.” (Pakdil, 2012 s.122)
Edebi eserin insanı değiştirme eğitme, geliştirme gibi misyonu olmalıdır. Her ne kadar
tersini savunanlar, edebi eserin yalnızca iyi vakit geçermeye yaradığını düşünenler olsa da
eğitimciler olarak baktığımızda, eğitimin misyonlarından en önemlisi insanı eğitmektir. Masallar
da yüzyıllarca yazılı ve sözlü kültürde bu işlevle kullanılmıştır.
“Edebî eser, okuyucunun yüreğine, zihnine hiç hissettirmeden, onu yormadan, üzmeden,
örseleyip zedelemeden- akıvererek ona yeni duygular, hayaller ve düşünceler kazandırır. Onun
zevklerini inceltir, duygularını yumuşatır. Ona insanlığını hatırlatır, insan olmanın sorumluluğunu
öğretir. Eğitimin de yapmak istediği bu değil midir?” (Aydemir, 1989: 57) İnsanın
faydasına olacaksa, ilk çağlardan beri hala edebi eserler o ideal insanı arıyorsa, bu uğurda
yapılanlar sistemli bir çalışmayla derlenerek başarılı olanlar ve olamayanlar ayırt edilebilir. Bu
çalışma sonucunda yeni bir yol haritası oluşturulur ya da iyileştirme çalışması başlatılabilir.
Umut yalnızca gençliğin söylemlerinden değil, insan olarak hepimizin beklentisidir. İdeal insanı,
okuyan düşünen sorgulayan insanı yetiştirmek için kalplere seslenmek gerekiyor, çünkü
kalbine seslenemediğimiz insanın kafasına asla yol bulamayız. Edebiyatçılara düşen sorumlulukları
iliklerine dek yaşayıp yazmış bir edebiyatçımızın, edebiyatımızın yaşayan çınarlarından
olan Nuri Pakdil’in sözleri ile bitirelim yazımızı. “İnsanın en çok kalbi temiz olmalıdır. İnsanı
kalbinden tutamadınız mı, görün, nasıl kayıp gidecek elinizden! Kalbin gereksinimlerine dikkat
edilmedi mi emek de ekmek de yitiriverir anlamını. Ne emek ne ekmek; önce kalbimiz bozuluyor
çünkü.” (Pakdil, 2012 s.111)
80 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu