II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

tı, şehrin yetiştirdiği İbrahim Hakkı Hazretleri, Nef’i Muhammed Lütfi Efe gibi şahsiyetlerden
bahsedilir. Erzurum kültürüne ait oyunlar ve türküler hakkında kısa bilgiler verilir. Yaprak döneri,
cağ kebabı, kadayıf dolması gibi lezzetlerden bahsedilir. Erzurum’un çarşıları da bu metinde
zikredilmektedir. Kevelciler Çarşısı, Mahallebaşı Çarşısı, Bakırcılar ve Hasırcılar Çarşısı’ndan
bahsedilmektedir. Metne ek olarak küçük notlar halinde manilerden örnekler de verilmiştir.
Ayrıca Erzurum’un tarihi yerleri ve Nene Hatun’un savaştığı yer olan Aziziye Tabyası da
anılmıştır.
Bu metindeki zengin yapı hemen dikkati çekmektedir. Kısa; fakat yoğun bir bilgilendirme ile
yazar önceki bilgi ve gözlemlerini de işe koşarak nitelikli bir gezi yazısı meydana getirmiştir.
Oğuzkan (2001, s. 202)’ın tespitine göre Türk edebiyatında çocukların gezi yazısı ihtiyacını
karşılayacak nitelikte ve onların okuma seviyelerine göre hazırlanmış eserlerin sayısı pek azdır.
Yukarıda metne benzer örneklerin çoğalması çocuk edebiyatımız açısından sevindirici olacaktır.
“Yüzen Gezen Bir Çarşı” başlıklı metin bir ülke ya da şehri tanıtmaktan ziyade turistik ve ünlü
bir mekân olan yüzen çarşıyı tanıtmayı amaçlamaktadır. Bu metnin dilinin yukarıdaki metne
göre daha sade olduğu söylenebilir. Ayrıca bilgi vermekten daha çok gözlemlerin aktarıldığı bir
metin olduğu için dili daha akıcı ve ilgi çekicidir. Yüzen sandalların içinde çeşitli malzemelerin
satıldığı bir çarşının anlatıldığı bu metinde, yazarın gözünden o çarşıda geziyormuşçasına bir
hisse kapılmak olasıdır. Çocuklar için yazarken dikkate alınması gereken unsurlardan biri olan
sürükleyicilik bu metinde fazlasıyla vardır. Yazarın yaptığı pazarlıklar, satılan meyvelerin ucuzluğu
ve tazeliği metnin akışı içinde bilgi sahibi olunabilecek hususlardandır.
“Bursa” başlıklı metin, yazarın çocukluk yıllarında gezdiği Bursa’ya ait izlenimlerinden oluşmuştur.
Bilgi verici metinlerin yeknesak ve sıkıcı dilinin bu metinde etkisiz hale geldiğini söylemek
mümkündür. Bu duruma örnek olarak metnin giriş cümlesi verilebilir:
Babamla birlikte gezdiğim şehirleri hiç unutmuyorum. Çünkü gezerken fotoğraf da çekmiş
oluyoruz. Yolculuklardan döndükten sonra çok uzun zaman da geçse o fotoğraflara bakarken
sanki yeniden oralardaymışız gibi hissediyorum. Bu ay size hiç unutamadığım, ülkemizin
en güzel şehirlerinden Bursa’yı anlatacağım. Siz de gelecekte unutmayasınız diye fotoğraflarla
süslenmiş bir yazı olacak (TRTÇ, 8, 24).
Ortasında havuz olan cami olarak tanımlanan Bursa Ulu Camii hakkındaki izlenimlerini okuyucularla
paylaşan yazar, eski zamanlarda insanların Cuma namazından sonra camide oturup, vaaz
dinleyerek, sohbet ederek vakit geçirdiklerini anlatmaktadır. Ulu Cami’nin yanında Yeşil Cami,
Emir Sultan Cami, Muradiye Külliyesi, Hüdavendigar Cami gibi yapılar da anılmaktadır. Şehrin
bir başka önemli yeri olan Uludağ anlatılırken, okurlara çeşitli tavsiyelerde de bulunulmaktadır:
Her ne kadar ben yaz günlerinde Uludağ’a çıkmış olsam da buraya insanlar daha çok kışın
kayak yapmak için geliyorlarmış. Çiçeklerin açtığı nisan ayında Uludağ’a çıkmış bir çocuk
olarak benim için buranın en güzel zamanı bahar ayları. Kışın kayak yapmayı, kartopu oynamayı,
karlı manzaralar içinde dolaşmayı sevenlerimiz Uludağ’a gelebilirler. Ormanlarda
dolaşmak, çiçekler peşinde kuşlar ardında koşmak isteyenlerimiz de yazın pusulayı bu yöne
çevirebilirler. (TRTÇ, 8, s. 24-25).
“Çizmenin Başkenti Roma” başlıklı metin kısa ama öz yapısıyla kolay okunan bir metin özelliği
göstermektedir. Roma hakkında, nüfusu, genişliği ve içerisinde Vatikan’ı barındırması gibi bilgiler
verildikten sonra, yazarın gözlemleri aktarılmaktadır. İspanyol merdivenleri, Roma sokaklarındaki
satıcılar, ressamlar, müzisyenler anlatılmaktadır. Aşk Çeşmesi, Kolezyum gibi yapılardan
da bahsedilerek metin bitirilmektedir.
“Somali” adlı metin, diş hekimi, gezgin ve Yeryüzü Doktorları sözcüsü, insani yardım konularında
uzman bir gönüllü ve fotoğraf sanatçısı gibi uzun bir sıfat grubu ile tanıtılan Süleyman
Gündüz’ün izlenimlerinden oluşmaktadır. Bu metin yazarın bakış açısı ve aktarmak istedikleri
ile diğer metinlerden ayrılmaktadır. Diğer metinler genellikle tanıtılan şehirlerin tarihî turistik
mekânlarını, ünlü yapılarını, doğal güzelliklerini ve yeme içmeye dair tecrübeleri konu almaktadır.
Anılan bu metinde ise Afrika insanının özellikleri, sömürgecilik anlayışının bölgeye verdiği
zararlar, yoksulluk, açlık sebebiyle hasta olan ve hayatını kaybeden çocuklar gibi bilgiler
verilmektedir. Ayrıca bölgedeki kuraklık ve kuraklıktan etkilenen bölgeler hakkında da bilgiler
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 627