II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Oyunlar: Dede Korkut Hikâyeleri adlı çizgi filmin üçüncü bölümünde mangala oyunu ile
ilgili bir kesit sunulmuştur. Oyunun adını bilmeyen çocuklarımız bu vesileyle bu oyun hakkına
bilgi sahibi olacak ve mangala oyunu hakkında detaylı bilgi için araştırma yapacaktır.
Çocuk sevgisi: Türk toplumunda çocuk, aile, toplum ve hatta devlet için geleceğin teminatı
olarak görüldüğünden, Türk sosyal hayatının gözbebeği ve varoluşun odak noktasıdır (Yalçın
ve Şengül, 2004: 210). Çocuğu düşman tarafından kaçırılan Aruz’un oğlu Basat’ı bulunca
çok sevinmesi, Dede Korkut’un çocukları etrafına toplayıp onları eğitmesi ve hikâye anlatması
vb. olaylar Türklerde çocuğa verilen değere örnek gösterilebilir. Bayındır Han’ın çocuğu olmayanları
kara çadırda misafir etmesi, çocuk sahibi olmanın ve çocuğun değerinin göstergesidir.
Dede Korkut kitabındaki bu olaylar çizgi filmde de değiştirilmeden ele alınmıştır.
Büyüklere Saygı: Eşe saygı, anne babaya saygı, büyüklere saygı, devlet büyüğüne saygı
Dede Korkut Hikâyeleri’nde ele alınan saygı türlerdir. (Deveci ve ark., 2013: 303) Büyüklere
saygı Türk kültüründe çok önemlidir. Kültürümüzde küçüklerin büyüklerin sözlerini dinlemesi
ve onlara gereken saygıyı göstermesi beklenir. Dede Korkut Hikâyeleri’nde bu konu çok güzel
işlenmiştir ve çizgi filmde çocukların dikkatine sunulmuştur. Dede Korkut Bamsı Beyrek’e
Banu Çiçek’i istemek için onun obasına giderken yolda Banu Çiçek’in kardeşi Dili Karçar ile
karşılaşır. Deli Karçar’ın Dede Korkut’a el kaldırması üzerine eli havada asılı kalır. Bu olay
üzerine Dede Korkut şunları söyler: “Atalarının sözleri sana hiç işlememiş evlat, büyüğüne el
kaldırmak öyle mi, bu hangi kitapta yazar? Fakat Hak doğrudan yanadır…”
İnanç sistemi: Türklerin kutsal kabul ettiği değerler çizgi film yoluyla günümüz çocuklarına
iletilmektedir. Dini inançların yanında Türklerin efsanevi düşünce sistemi de Dede Korkut
Hikâyeleri adlı çizgi filmde anlatılmaktadır. Bu çizgi filmde Oruç ve Ramazan kavramlarından
bahsediliyor ve bayramın çocuklar için çok özel bir gün olduğu vurgulanıyor. Bu gibi örneklerle
çocuklara kültürümüzün ve inançlarımızın önemi kavratılıyor.
Mehamet: Aruz’un kaybolan oğlunu aslanın bulup büyütmesi, Tepegöz’ün ormana bırakılmayıp
Aruz tarafından insan gibi yetiştirilmeye çalışılması, kendilerine onca kötülük yapan
Şökli Melik’in adamının esir olmasına rağmen misafir gibi ağırlanması Dede Korkut Hikâyeleri
adlı çizgi filmde yer alan merhamet örnekleridir. Ayrıca kendilerine zarar vermek isteyen Deli
Dumrul dağın yamacından düşerken onu kurtaran çocukların davranışı da merhamet örneği
olarak değerlendirilebilir.
Dayanışma: Aruz’un oğlu kaçırıldığında bütün oba halkının ormana yayılıp Basat’ı araması
(3. bölüm), Tepegöz’e yemek olması için kaçırılan hayvanları geri almak için oba halkı
olarak büyük gayret gösterilmesi (8. bölüm), Beyrek’in düğünü olduğunu duyan kervancının
kervanın yönünü obaya çevirip düğüne gelmesi dayanışma örnekleri olarak gösterilebilir. 14.
bölümde geçen şu olay da dayanışma başlığı altında değerlendirilebilir. Beyrek’in babası Baybüre
gözleri görmemesine rağmen perişan bir halde sürekli obada dolaşarak oğlunu aramaktadır.
Bu duruma üzülen oba halkı Dede Korkut’un söylediği merhem ile gözlerinin açılacağını duyunca
onca tehlikeye rağmen ona yardımcı olmaya çalışırlar. Kazılık dağın doruklarında merhem
için gereken bir çiçeği bulmaya giderler. Bu olay da güzel bir dayanışma örneğidir.
Hayvan sevgisi: Keskin Göz adlı şahin’in çocukları kurtarmak için kartalla mücadelesi
sonrası yaralanması ve şahinin sahibi olan Uruz’un bu durumdan dolayı büyük üzüntü duyması,
kartal yavrularının yuvadan alınmasının hoş bir durum olmadığının belirtilmesi ve Türklerin
kadim dostu olan ata gösterilen sevgi, hayvan sevgisinin örnekleri arasında gösterilebilir.
Ağaç sevgisi: Dede Korkut Hikâyeleri adlı çizgi filmin 11. bölümünde saman toplarını
yakılıp mancınık ile Şökli Melik’in ormanlık alanda bulunan obasına atılıyor, çıkan karışıklıktan
yararlanıp kaçırılan atlar ve koyunlar kurtarılıyor. Dede Korkut, yapılanları takdir ediyor;
ancak ormanlık alana ateş yayılmaması gerektiğini vurgulayarak olası orman yangınlarının önlemek
gerektiğini belirtiyor. Beyrek de sözleriyle Dede Korkut’u destekliyor. Ayrıca çizgi filmin
12’nci bölümünde Dede Korkut, “Çevreyi korumayı yolda kalmışlara yardım etmek kadar
önemseriz.” sözleriyle doğa sevgisini belirtiyor.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 223