II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

da Defter’e taşınmıştır. Suad Fahir’in “Aruz mu? Vezin-i Milli mi?” Ahmed Halid’in “Benim
Fikrim” makaleleri bu konuyu ele almaktadır.
2.2.3. Fenni Yazılar:
Talebe Defteri’nin yayımlandığı dönemdeki bilimsel gelişmeleri dergiden takip etmek
mümkündür. “Fen Âleminde” yazı dizisi ile referans göstererek, sayısal verilere dayandırılarak
anlatılan bilimsel gelişmeler mevcuttur. Ay’daki ve diğer gezegenlerdeki suyun durumu, insan
saçlarının sayısı ve türü gibi konuların yanı sıra “Su Kuvveti” (yirmi yedinci sayı) makalesinde
makine inkılaplarını, elektrik üretimi ve kullanımını, “Gölgeler İlmi” (Otuzuncu sayı) makalesinde
ise x ışınlarını, röntgen ve fotoğraf makinesi tanıtımını ve telefonun icadını bulmak mümkündür.
Nüsha-i Fevkalâde’de “Beynelmilel Vakit Hattı” başlıklı makalede yeryüzündeki zaman
hesaplamalarındaki dakika farkları açıklanmaktadır. Bunlara benzer daha çok sayıda makale
vardır. İçeriğinin ve anlatımının çocuklara hitap etmeyeceği açıktır; gençler ve yetişkinler
(muallimler, veliler) için kaleme alınmıştır.
2.2.4. Eğitim:
Eğitim konusu eleştiri ve bilgilendirme sınırları içinde dönmektedir. Farklı metinlerde
maarif, öğretmenler ve eğitimin önemini fark etmeyen öğrenciler eleştirilmektedir. Özellikle
öğrencilerin yaşadığı zorluklar mektuplarda ve makalelerde defalarca dile getirilmektedir. Sert
bir dille ve genelde Ahmed Halid imzasıyla yayımlanan yazılarda yıllarca düzeltilmeyen aksaklıklar
net olarak ifade edilmektedir.
1. Neden sultânîlerin ibtidâî kısmında beş sene okuyan altıncı sınıfa geçiyor da, ibtidâîlerde altı
sene, yani bir sene fazla okuyanlar ancak bu hakka nail olamıyorlar?
2. Lisan farkı dolayısıyla sultânîler arasında bu insicamsızlık nedir ve ne zamana kadar devam
edecektir? Bir ibtidâî mektebini bitiren neden istediği sultânîye giremiyor?
3. İptidaî mezunlarına meccanen olmak üzere pek çok istifadeleri muhakkak olan taşra ibtidâîleri
nev’inden mektepler burada neden açılmıyor? (Talebe Defteri, S. 58: 931)
Anlaşıldığı üzere eğitim programları arasında eşit olmayan uygulamalar söz konusudur ve
gençler bu durum karşısında mağdur olmaktadır. Onların sözcülüğünü yapan eğitmenler olarak
eğitimin iyileştirilmesi için çaba harcamaktadırlar. Ahmed Cevad (A.C.) imzalı “Lami ile Musahabelerim”
diyaloğunda liselerin durumu, programların içeriği ele alınmaktadır.
-Liselerde terbiye-i vataniyye, mâlumat-ı kanuniyye, terbiye-i içtimaiye ve medeniyeye ait
dersler yok Bey Dayı. (…)
- Lisan coğrafya, hesap –az lakin- 14-15 yaşından sonra öğrenilirse menfî neticeler alınabilir.
(Talebe Defteri; S. 12: 182)
Gençlerin ağzından onların fikirlerinin dile getirildiği dergide eğitime reformist bir yaklaşım
vardır. Kırk iki, kırk üç ve kırk dördüncü sayılarda okul tanıtımlarına oldukça geniş yer
ayrılmıştır. Öğrencilerin doğru okulları seçmesi, zor durumda kalmamaları için her okulun işleyişi
ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
3. SONUÇ
Son çocukluğun 10-12 yaş, ilk gençliğin (ergenlik) 12-14 yaş, gençlik döneminin ise 14-
18 yaş aralığı kabulüyle bakıldığında Talebe Defteri bir “çocuk ve gençlik dergisi” olarak anılmalıdır.
Mahalle mektepleri, iptidai, rüştiye, sultani, darülfünun, darülmuallimin ve diğer kurumların
öğrencilerine yönelik metinleri ve konularıyla bu dergi; eğitici, eğlenceli, farkındalık
yaratan, çocukların ve gençlerin duygu ve düşünce dünyasını şekillendirmeye yönelik bir yayındır.
Öğrencilere verilmeye çalışılan müfredat harici, ihtiyaca yönelik bir eğitimdir. Genel
kültürü ve ahlak seviyesi yüksek, vatansever, savaşçı bir nesil yetiştirmek için –özellikle ilk
nüshalarda- çocuklara ve –zamanla daha fazla olarak- gençlere seslenilmektedir. Çocukların
dürüst, çalışkan, bilinçli olması; gençlerin aynı özelliklere ek olarak aktif ticaret erbâbı, iyi ye-
318 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu