II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Nağılcının her sözü gökde uçan kuş gibidir: kuşlar nasıl bir-birine karışar, sözler de o tür
karışık haldadır; lakin kuşlar ne kdar karışık halda uçar-süzerlerse, sözler de o derecede süzer ve
uçardır: bu, kuşların semt, renk, mekan, zaman yurt-yuva karışıklığı demek değil, bilaks en nizamlı
haldır.
Nağıl-masal özü özlüğünde nizamdır; umumilikte, insan özü de nizamlı, en güzel biçimli
bir varlıktır. İnsanın dahili dünyası onun nizamının en canlı ve mucizeli bir nizamıdır; dili- danışığı,
nitgi ile insan özünü ifade nizamı yaratır.
Nağılın-masalın nizam olması da bilavasıta insan dilinin nizamıdır. Nağıl söyleminde bu,
hareket nizamı, habele harekette hareket nizamı demektir; hareket nizamı-- dil nizamı, düşünce
nizamı, ifade nizamı, ses nizamı, söz nizamı, biçim nizamı, mana mazmun- nizamı, canlı olmak
nizamıtır. Nağıl nizam Dil nizamı, söylem terzi, söylemin lirik, epik, dramatik, psikoloji ifade
nizamı demektir.
Hayat nağıldir; nağıl nağıldan geler, yahut: nağıl nağıl getirer.
İnsana en güzel nizamlı, biçimli görkem verilip; ve insana en güzel ifade etmek, söylem
nizamı verilib. Nağıl-masal en güzel söylem türü gibi, İnsanın dil-üslup, bedii ifade icadıdır
Ve insana mahsus olan bütün hayal ve tasavvur, duyğu ve düşünce strüktürleri kadim
dünyanın söz -Nağıl-masal poetizmi üzerinden nizam tapıp.
3. Masalcı ve “Masal ili”. Nağıl (masal) da hiç ne yok iken yaratılan bir bedii düşünceduyum
ve sezim, hayal ve tahayyül icatıdır: nağıl ilk sözdür: o üzden, nağıl hem ilkin sözlerle
başlıyor, hem de sözlerin bir-biri ile düzülüm halından nizam tapır. İkinci bir halde, nağıl,
özünden başlamakla: 1) özünden evvelki söz üzerenden yön tapır, 2)özünden sonraki sözlerle
devam edir.
Nağıl sözü öyledir ki, nağılçı hay diyende sözler haynan gelir, huy deyende huynan. Nağıl
nağılçının söylemidir: bu adi söylem değil, poetik mizanlı, bedii akarlı, ince, selis deyimli,
ritmik üsluplu söylemdir; burada her şey canlıdır:
“Bir varmış, bir yokmuş Zaman zaman içinde, kalbur saman içinde. Deve tellal iken, horoz
imam iken, manda berber iken, annem kaşıkta, babam beşikte iken… Ben babamın beşiğini
tıngır -mıngır sallar iken, babam düştü beşikten, alnını yardı eşikten… Annem kaptı maşayı,
babam kaptı küreği, gösterdiler bana kapı arkasındaki köşeyi… O öfke ile Tophane minaresini
cebime sokmayayım mı- borudur diye… O öfke ile Tophane güllesini cebime doldurmayayım
mı -darıdır diye… Orada buldum iki çifte bir kayık Çek kayıkçı Eyüb’e…
Eyüb’ün kızları haşarı… Bir tokat vurdular enseme, gözlerim fırladı dışarı… Orada gördüm
bir kız… Adı Emine, gittim yanına… Bir tarafı tozluk dumanlık, bir tarafı çayırlık çimenlik,
bir tarafı sazlık samanlık… Bir tarafta boyacılar boya boyuyor renk ile… Bir tarafta demirciler
demir dövüyor denk ile… Bir tarafta Mehmet Ali Paşa cenk ediyor şevk ile… Anan yahşi,
baban yahşi, kurtuldum ellerinden… vardım masal iline” (http://www.masal.biz/kategori-turkmasallari-31
Poetik bakımdan bedii dilin, sesin ve sözün, cümlenin ifade psikolojisi nağıl söyleminin
ruhudur. Çünkü “nağılda avaz-aheng, ritim bedii lirizme dinamik tekan verir ve kadim Türk
poetik enenesine uygun olarak, sözler sese-ritme göre bir-birine bağlanıp”(Ezimli E. 2008: 61);
ve ehvalat, hadise söyleme terzi hareket halındadır: hareket halı tasviri, nakli, tahkiyenin nağıl
poetizmini nizamlayir. Nağılın-masalın nağıl ili, masal ili vardır. Nağılçı dinleyicini masal-nağıl
evine aparar: bunun için yola tüşer, yol boyu sözlerin kanadına alar dinleyenleri ve böyle başlayar
kendi nağılına:
Nağıl insanın Dil, Söylem poetikasının mahsuludur. Nağıl-Masal olan—gerçekliğin hekimane
ifade-söylem nizamı demektir. Ağılın, tefekkürün, ruhun gidasıdır nağıl.
Ve böylece, hiss ve duyğulara, düşüncelere nağıl-masal nizam verip. Nağıl gerçekliğinden
uzak olanlar hayat nizamını bozar, o nizamdan kenar olarlar.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 129