II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

gun üretilmiş ve kuşaktan kuşağa aktarılmış bir çok kültürel özelliği içinde barındıran halk edebiyatı
ürünlerinden yararlanılmalıdır.
Milletleri birbirinden ayıran milli kültür değerleridir. Bu kültürü oluşturan ögeler tahlil
edildiğinde o ulusla ilgili kültürel keşifler ortaya çıkacaktır. Zengin bir halk kültüre sahip olan
Kırgız halkının duygu dünyasındaki derinlik ve zenginlik, içtenlikle sergilenen sözlü kültür
ürünlerinde belirgin olarak ortaya çıkar. Bu yansımaları Kırgız çocuk folklorunda/ ninnilerde
açıkça görebiliriz.
Kırgız ninni metinlerine bakıldığında Kırgız milletinin eğitime daha beşikteyken başladığı
görülmektedir. Sade bir dille seçme kelimelerden oluşan ninniler, gayet arı ve duru söylemleriyle
anadil eğitimine de yardımcı olmaktadır. Bu metinlerle çocuğa hayatın bütün yönleri
tanıtılırken ileri derecede Kırgızca öğretimi de gerçekleştirilmektedir.
Ninniler çocukların sözcük dağarcığını zenginleştirmelerine, temel dil becerilerini geliştirmelerine,
dili keşfetmelerine katkı sağlayan ürünlerdir.
Ninnilerle sağlanan kulak dolgunluğu ve dil egzersizleri çocukların akıcı konuşma becerisi
kazanmalarında önemli işlev görebilir.
Çocuklar, ninnilerden aldıkları hazla ileri yaşlarda Kırgızca’nın diğer edebî alanlarına
kendilerini hazırlamış olurlar.
Ninnilerle 0-6 yaş grubu çocukların eğitimi palanlanmakta daha küçük yaştan itibaren
çocuklar hayata hazırlanmaktadır.
0-6 yaş grubu, yani okul öncesi eğitiminde çocuğa öğretilmesi gereken temel nesne ve
kavramların; Kırgız kültüründe ninnilerle daha beşikte, birkaç aylıkken verilmeye başlandığı
anlaşılmaktadır.
Ninniler; zengin bilgi içerikleriyle, çocukların okul yaşamlarında karşılaşacakları derslerin
temellerini de bünyesinde bulundurmaktadır.
Kırgız halkı kız çocuğuna kız, erkek çocuğuna erkek görevini daha beşikteyken yüklemiştir.
Böylelikle çocuklar erkeklik ve dişilik bilincini daha beşikteyken almakta, hayatlarının
sonraki dönemlerinde çocuk oyunları devreye girmekte ve çizgilerinden sapmadan devam ettirmektedirler.
Ninniler çocuklara karalılık ve azim yüklemektedir. Ninnilerle azimli, onurlu, bilgili,
donanımlı, cesur, kararlı, vatanını ve milletini seven insan tipinin temelleri atılmaktadır.
Sevgi ve şefkat içerikli ninnilerle duygusal gelişim, dilek ve temmenni niteliğindeki
ninnilerle sosyo-kültürel gelişim, dini nitelikteki ninnilerle ahlaki gelişim, övgü, yergi ve şikayet
niteliğindeki ninnilerle eğitsel gelişim, çocuk özlemi, ayrılık ve hasret konulu ninniler kişilik
gelişim sağlanabileceği görülmektedir.
Çocuk ufku ninniler sayesinde geliştirilmektedir. Kırgız halkının çok önemsediği alplik
ve bilgeliğin temelleri de bu sayede atılmaktadır.
KAYNAKÇA
Atalay, Besim (1972), Dîvânü Lügat-it-Türk Dizini, TDK Yayınları, Ankara.
Akmataliyev, Abdıldacan (2001), Kırgız Folkloru ve Tarihi Kahramanlar, A.K.M.Yayınları,
Ankara.
Akmataliyev, Abdıldacan (2004), Kırgız Adabiyatının Tarıhı: Folkloristika, Şam Basması,
Bişkek.
Cusupov, Keneş (1997), Kırgızdar, III-Tom, Bişkek.
Cusupov, Keneş (1997), Kırgızdar, IIV-Tom, Bişkek.
Karalayev, Sayakbay (1987), Semetey I. Tom, Frunze.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 363