II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

PEYAMİ SAFA’NIN "DOKUZUNCU HARİCİYE KOĞUŞU"
ROMANINDA ÇOCUK PSİKOLOJİSİ
Eşqane BABAYEVA *
ÖZET
Birçok alanda yaratıcı çalışmaları bulunan Peyami Safa, özellikle romanlarıyla tanınmır. "Canan",
"Fatih-Harbiye", “Yalnızız”, “Matmazel Noraliya’nın Koltuğu” gibi romanları vardır. Peyami Safa’nın eserleri
içinde "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu" ilginç psikolojik bir romandır
Bildiride Peyami Safa'nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanındaki psikolojik kharakter incelenecektir.
Anahtar kelimeler: Türk edebiyatı, Peyami Safa, roman, psikolojiK roman.
GİRİŞ
"Canan", "Matmazel Noralya`nın Koltuğu", "Yalnızız" vs.gibi romanların yazarı olan
Peyami Safa`nın eserlerindeki çatışma genellikle, insan ve onun iç dünyasıyla ilgilidir. Bu
yüzden onun eserlerinde, psikolojik, felsefi yön daha ağır basar.
Onun önemli yapıtlarından biri de "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu"dur. Bu roman ruh
tahlilleri üzerinde kurulmuştur. Eser hastalık, ölüm ve sağlıklı hayat arasında çelişkiler yaşayan
bir çocuğun hikayesidir. Eserin kahramanı on beş yaşlarında hasta bir çocuktur. Romanda,
sekiz yaşından beri hastalıkla mücadele yürüden, çocukluğunu bile yaşayaman ve bir ayağının
kesilme korkusuyla yaşayan bir çocuğun ruhi telatümleri verilmektedir. Eser boyunca, Hasta
çocuğun maddi ve manevi çilelerini görmekteğiz.
En önemlisi, Hasta çocuğun felsefi düşünce sistemi, onun duyguları onu yaşına göre hiç
de büyük göstermemektedir. Bu olgunluğun nedeni, hastalığın ona verdiği çilelerdir. Örneğin,
minderin üzerinde yatan çocuk, etrafındakı telaşı sakince izlemesine rağmen, herkes gidince
büyük bir boşluğa düşdüğünü, ayağının kesilmesiniyse, kendi ölümünden daha dehşetli
bulduğunu itiraf etmektedir. Veya,
“O gece hastalığımdan fazla zihnimi işgal ettiğinin farkında olmadan yalnız bunu
düşündüm. Nüzhet’le beraber büyüdük. Benden yaşça büyük olduğu halde, onun küçükken
bebekleriyle oynamasını, ben, istihfafla seyrederdim, bilhassa hastalığımdan sonra. Ben ondan
evvel, ruhen çocukluktan çıktım, daha evvel ciddileştim. O hala çocuktu. ( Fakat bu da benim
hoşuma gidiyordu.) Kendimde kaybettiğim şeyleri onda buluyordum. (Safa, a.g.e. s:26)
Romanın baş kişisi olan Hasta Çocuk'un isminden romanda bahsedilmez. Romanın ilgi
çekici yanlarından biri olan bu durumla ilgili İsmail Habib bu konuda şöyle der: "Bütün
edebiyatımızda kahramanın adı olmayan ilk roman budur sanırım. Niye öyle? Çünkü, romanın
kahramanı müellifin kendisidir; kendi adını zikretse romana uymayacak, başka bir ad taksa
hakikatten ayrılmış olacak; öyle ise en iyesi kahramanı adsız bırakmaktır."
Yukarıda da kaydettiğimiz gibi, Hasta Çocuk, 15 yaşındadır. 8 yaşından beri dizindeki
meçhul hastalıkla uğraşır. Dizinden iki defa ameliyat olan çocuk, bir üçüncüsüne de hazır-
*
Doç.Dr., Azerbaycan Millî Bilimler Akademisi Nizami adına Edebiyat Enstitüsü Genç Âlimler Birliği Başkanı. eshqane@mail.ru
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 159