II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

ÇAĞDAŞ KIRIMTATAR ÇOCUK EDEBİYATI VE ONUN OKUL ÖNCESİ
EĞİTİM MERKEZİNDE ÖĞRENİLMESİ
Enise ABİBULLAYEVA *
ÖZET
Günümüzde Kırım’da Kırımtatar Türkçesini korumak için mücadele devam ediyor. Bu mücadelenin dayanacak
en önemli kalesi - aile ve okul öncesi okulları. Çocuklara ana diline sevgi aşlamak için her iki
kurum da sosyal ve eğitimsel vazifelerini hayata geçirmekteler. Bu konuda velilere ve eğitimcilere çocuk
edebiyatın farklı türleri yardımcı oluyorlar. Özellikle dilin yaşatılmasında çocuk şiirlerin öğretilmesini,
hikayelerin okunmasını ve anlatmasını ‘Fidançıq’ eğitim ve gelişim çocuk merkezinde görüyoruz. Merkezimizde
3-7 yaş arası çocuklara Kırımtatar çocuk şairleri Seyran Useinov, Nuzet Umerov, Emine
Usein, Naciye Ametova ve Alyana Osmanova vb şiirlerini öğretiyoruz.
Kırımtatar çağdaş coçuk edebiyatının dururmunu analiz etmek ve onun okul öncesi eğitim merkezinde
öğrenilmesi ve tanıtılması amaçlanan bildiride çağdaş Kırımtatar şairlerinin eserleri analiz edilecek ve
onların çocuk gelişimindeki önemi üzerinde durulacaktır.
Anahtar kelimeler: Kırımtatar, çağdaş çocuk edebiyatı, şiir, masal, hikaye.
GİRİŞ
Çağdaş Kırımtatar çocuk edebiyatı yeni nesilin eğitiminde gayet büyük rol oyanamaktadır. Kırım
Tatar dilinde yazılan çocuk şiirleri, hikayeleri, masalları ailede anne-babalara, okul öncesi
eğitim kurumlarında yetişen yeni kuşaklara ana dilini unutturmamak için güçlü bir vasıtadır.
Sürgünden sonra Kırım Tatar dilinde yayınlanmış çocuk şiirleri ve hikayeleri şöyledir: Seyran
Useinov ‘Men anamnen laf etem’ (‘Ben annemle konuşuyorum’1998; 2015) [1], ‘Oquñız balalar’
(‘Okuyun çocuklar’ 1998) [2], ‘Resimli elifbe’ (‘Resimli alfabe’ 2011) [3], ‘Közlerim neler
köre’ (‘Gözlerim neler görüyor’, 2011) [4], ‘Raqamlar ve şekiller’ ( ‘Rakamlar ve şekiller’,
2002; 2015) [5], Naciye Ametova ‘’, Nuzet Umerov ‘Amet ve Kiramet’(1998) [6], ‘Altın urlıq’
(‘Altın urluk’ 2000; 2006) [7], ‘Menim dostum Ruslan’ (‘Benim arkadaşım Ruslan: hikaye ve
masallar’, 2000) ‘Balalarğa ve babalarğa’(‘Çocuklara ve babalarına’:şiirler, hikayeler ve masallar,
2013) [8], Emine Usein’ ‘Altın küneş’ (‘Altın güneş’2009), ‘Ayvanat alemi’ (‘Hayvanat
alemi’2001) [9], Alyana Osmanova ‘Tap baqayım’ (‘Tap bakalım’2013).
Çağdaş Kırımtatar Çocuk Edebiyatının kısa tarihçesi
Kırımtatar çocuk edibiyatı sürgünden önce kendi şair, çocuk yazarları ve tercümanları ile gayet
zengin idi. Sürgünden sonra Moskova ’dan Lenin adına kütüphanesinden İ. Gaspıralı kütüphanesinin
fondlarında arap ve latin yazısıyla çocuk şiilerin ve hikayelerin bir kısmı geri getirildi.
Mesela elimizde olan ve İ. Gaspıralı kütüphanesinin fondlarında bulunan arap yazısıyla A.E.
Geray-bay’ın ‘Küçük ikaeçikler’ (‘Küçük hikayeçikler’, 1927) [10], A. Altaylı’nın ‘Kurtçu
Bekirçik’: çocuk hikayesi (1928) [11] mevcut. Latin yazısıyla: A. Çergeeyev ‘Hayvanlar ne
ayta: şiirler’ (1928) [12], ‘Balalar ve qardaşlar’ (‘Çocuklar ve kardeşler’, şiir kitabı, 1934) [13],
*
Dr., Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi, Pedagoji ve Psikoloji Fakültesi, Pedagoji Bölüm Başkanı, ‘Fidançıq’
Çocuk Eğitim ve Gelişim Merkezi Müdürü. eniseabibulla@gmail.com, eniseabibulla@mail.ru
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 401