II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

BEHİÇ AK’IN “GALATA’NIN TEMBEL MARTISI” İLE “VAPURLARI
SEVEN ÇOCUK” ÖYKÜLERİNDE KENTLEŞME VE YİTİRİLEN DEĞERLER
Tahir ZORKUL
Veysi SEVİNÇLİ
ÖZET
Mimar, karikatürist, oyun yazar Behiç Ak (doğ. Samsun 1956), 1980 sonrasında mimarlığı bir tarafa
bırakarak yöneldiği çocuk edebiyatı alanında kaleme aldığı öykü ve romanlarıyla önemli bir külliyatın
sahibi olmuştur. Behiç Ak’ın çocuklar için yazıp resimlediği kitaplarda “ağaçların kalbi atar, kuşlar, kediler
konuşur, rüzgâr canlanır, insanın doğaya en yakın hâli olan çocuklar sessizce söz alır. Kente sıkıştırılan,
doğayla bağı koparılmaya çalışılan çocukların sözcüsüdür Behiç Ak” (Sağlam, 2014: 19). Başta Boğaziçi
olmak üzere, çeşitli semtleriyle “İstanbul sokaklarını, o sokaklarda yaşayan sıradan insanların sıra dışı
hayatlarını yıllardır güçlü bir mizahla” (Epik, 2014: 144) anlatmaktadır. Bu öyküler, aynı zamanda yazarın
İstanbul sevgisini de ortaya koyan metinler olarak dikkat çekerler.
Bildiride bu metinlerin başında gelen “Galata’nın Tembel Martısı” ile “Vapurları Seven Çocuk”
öykülerinde kentleşme ve yitirilen değerler üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Behiç Ak, çocuk, kentleşme, çevre duyarlılığı, öykü.
Giriş
Behiç Ak’ın, belgesel film, oyun ve romanları dışında, Güneşi Bile Tamir Eden Adam
(2007), Kedilerin Kaybolma Mevsimi (2008), Alaaddin’in Geveze Su Boruları (2008), Vapurları
Seven Çocuk ( 2009), Pat Karikatür Okulu (2010), Akvaryumdaki Tiyatro (2011), Galata’nın
Tembel Martısı (2011), Buzdolabındaki Köpek (2012), Geçmişe Tırmanan Merdiven (2012),
Havva İle Kaplumbağa (2010) gibi kitaplarından oluşan toplumsal eleştiriye dayalı dizisi “Gülümseten
Öyküler”, büyük küçük her yaştan okuyucunun ilgisini çekmeyi başarır. Yazarın, “büyükler,
küçükler ve hayvanlar kitaplarımda eşit değerdedir” ifadeleri bu gerçeği ortaya koyacak
niteliktedir. (Bursa Olay Gazetesi, 2015).
Behiç Ak, “endüstri faaliyetleri, çocuğu ortamından koparıyor. O yüzden bütün çocuk
öykülerim mahallelerde geçsin istiyorum. Çocukların sokaklarda, deniz kenarlarında, suların
içinde, vapurda, trende oldukları; çevreleriyle toplumla bütünleştikleri hikâyeler yazmak” (Erkut,
2013) istediğini dile getirir.
Ak’ın yazarak ve çizerek çocuk edebiyatına armağan ettiği eserlerin pek çoğu “doğadan,
çocuktan ve kamusal bir alan olan yaşadığımız kentten” (Sağlam, 2014: 19) beslenmektedir.
Çocuk edebiyatı için, “yüksek ve rafine bir çalışma gerektiriyor. Yazması çok keyifli bir
alan”dır (Atlı, 2014) diyen Ak, edebiyat eserinin çocuk eğitimindeki yeri hakkında ise şunları
söyler: “edebiyat eseri sadece eğitim için yazılan bir şey değildir. Kitaplarımın hiçbirini çocukları
eğitmek için ya da çocuk eğitiminin bir parçası olsun diye yazmıyorum” (Avcı, 2012).
Yrd.Doç.Dr., Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, VAN tahir_zorkul@yahoo.com.tr
Yrd.Doç.Dr., Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, VAN vsevincli@hotmail.com
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 645