II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

ortaya koyuyor, anlatıyor, bazen diğer şahslerin sözleri ile kendi fikirlerini tasdik ediyor, ne
kadar lirik üslupa eğilim etse de, karşılaşdığı keskin farklı sosyal prosesler karşısında kendi
kısıtlamasını, sabırını böyle koruyor. Asilik etmiyor, ancak önemli problemleri bir yazar gibi
yürek acısı ile kalame alıyor.
R.Z.Handan edebiyatı okuyucunu düşündüren, bazen şuura, ağıla yönelen, bazen şiir
duyguları kabardan şiirsel levhalarla zengin olan edebiyatdır. R.Z.Handan edebiyatı mevzu
tematikası bakımından Sovyet döneminin streotip kaliblerinden, mevzu monotonluğundan
çıkmış edebiyatdır. Sözsüz ki, dönemin sosyal fikrinde baş veren oyanışında bunun da rolü
vardı: “Dikkatle yanaşdıkda, Azerbaycan edebiyatında 1990 yıllarından başlayarak mevzu
zenginliyi, tematika palitrasının çokrenkliliyi meydana çıkmıştır. Hüsusile predmete yanaşma
tarzinda, yazarın iç dünyasının serbest ifadesinde tamamile yeni makamlar ortaya çıkıyor.
Genellikle, böyle yazılarda yazarın düşünce tarzının, üslupunun, özgür ve bağımsız fikrinin
açık ifadesi, sözün aydınlığı kabarık görünüyor. Azerbaycan edebiyatı bu gün hemin üslupa meyli
ile seciyyeleniyor” (Cahangir Memmedli. Gazeteciliyik nezeriyesi ve tecrübesi.Bakü, Tahsil.
2013, s.390).
Şiir tefekkürle ideya-estetik tefekkür R.Z.Handan edebiyatında kavuşmuştur. R.Z.Handan
edebiyatında Turkiye- Azerbaycan edebi ilişkilerine baresinde kaldırdığı problemler, reformalar
döneminin meydana çıkardığı çeşitli problemleri tahlil edip, hakkında rey formalaşdırmağı, Türkiye
Azerbaycan edebi ilişkilerinin inkişafının, yeni yollarını müeyyenleşdirib halka nişan vermeğe
başladı.
Genel olarak, “Atatürkiye” eseri Türkiyenin genel manzarası hakkında informativ
karakterli daşıyor. Burada yazarın barışmaz, yabancı temayüllere karşı mücadile ihtirası yok
derecesindedir.
Halkın cari konuşma diline çok yakın olan “Atatürkiye” eseri müellifin dil hassaslığı,
Türk diline karşı sonsuz sevgisini duymamak mümkünsüzdür. Onun kolay anlaşılan, zorluk
karşısında kalmayan üslupu oldukca meraklıdır. Onun samimiyyetli, gösterişden uzak olmak,
müellifin üslupunu belirliye bilen esas ünsürlerdendir. Eserde ince şair duygularının lirizmi
aydın şekilde hiss ediliyor. Karışık imajlara, belirsiz hayal oyunlarına, dolanbaclı ifadelere, zor
anlaşılan romantik bir hassaslık, hüznlü ve dramatik ifade hakimdir.
SONUÇ
R.Z.Handan Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin oluşumu, Türkiye çocuk ve gençlik
edebiyatı yazarları hakkında fikirleri, Türk çocuk edebiyatı yazarlarının Azeri basınında
tanıtılması yolunda çok çaba sarf etdi. Maksadı iki Türk devletinin birliğini, birleşik ideolojisini
berpa etmek idi. Ancak modern konteksden düşünende bunu tam olarak başardı. O, iki Türk
devletini bir-birinden ayıran kuvvetlere karşı mücadile etdi. 50den artık şair ve yazarları eserleri
ile ortak habersiz Türkiye basınına, kamuoyununa tanıttı.
Genellikle, çağdaş bakış açısından düşündükdə R.Z.Handan arzuladığı, beklediği bütün
problemler kendi çözümünü tapdı. Ne kadar, iki bağımsız kardeş Türk devleti var, o kadar birbirine
bağlı olan Türkiye-Azerbaycan ilişkileri de sonsuza dek yaşayacakdır.
KAYNAKÇA
Refik Zeka Handan. Azerbaycan hasreti. Azerbaycan gencleri gazetesi, 5 ekim 1989, s.4.
Refik Zeka Handan. Atatürkiye. Bakü, Mütercim, 1998,198 s.
Refik Zeka Handan. Göyçeli Aşık Alasger. Kommunist gazetesi.30 nisan 1988, s.4.
Refik Zeka Handan. Türk aliminin gözü ile… Azerbaycan dergisi, 1989, sayı 10, s. 164-166.
Refik Zeka Handan. Türk folkloru. Qobustan dergisi, 1988, sayı 3, s.84-87.
Refik Zeka Handan. Hayala sığmayan vahşet. Ulduz dergisi, 1990, sayı 2, s.68-76.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 739