II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

sini engelleyen bir yıkıntı olarak görülür] artık. Bir süre sonra da, “yeterince para kazanamıyor”
gerekçesiyle, tarihi ahşap iskele lokantaya; “yeteri kadar müşterisi yok” gerekçesiyle de, Boğaz
vapuru seferden kaldırıl[ır]” (s. 54-59).
Mahalleli artık karşıya otomobil ve otobüsle köprüden geçmek zorunda kalır. Yolcular
saatlerce trafikte beklemek zorunda kalır. Daha ilk günden, yavaş giden Boğaz vapurunun, hızlı
giden otomobillerden çok daha çabuk karşıya ulaşabildiği anlaşılır (s. 59). Köprüdeki trafik
yüzünden karşıya rahatlıkla geçemeyen yolcuların şikâyetleri üzerine, belediye iskeleyi yeniden
hizmete açmak, vapuru sefere koymak, küçük binayı da vapur iskelesine dönüştürmek zorunda
kalır. Bu otomobillerin artık iskele meydanında park edemeyeceği anlamına gelmektedir. Park
yeri bulamayan müşteriler gelmeyince de, lokantalar mecburen kapanır. Mahallenin eski kahveleri
ve dükkânları tekrar açılır. Böylece iskele meydanı eski görünümüne kavuşur. Mahalle sakinleri,
bütün bu gelişmelerden son derece memnundur. Her şey eski günlerdeki gibidir. Yalının
dökülen tarafları onarılmış, her yanı özenle tamir edilmiş, yalı tertemiz boyanmıştır. Bay ve
bayan karga çatıya yeniden yerleşmişlerdir. Yalının bahçesi temizlenmiş, toprak yığınları kaldırılmış,
her yana çiçek ekilmiştir. Sağlığına kavuşan Meliha Hanım, yeniden yalıda yaşamaya
karar vermiştir. Birtakım kimselerin “değişim” adı altında, rant elde etmek amacıyla bozmaya
çalıştıkları doğal yaşam, öykünün ana kahramanı Fırat’ın gayretleri sonucunda yeniden tesis
edilir. Behiç Ak bu öyküsüyle, “sosyal sorumluluğun hayatın içinde bir hikâye konusu olabileceğini”
(Epik, 2014: 144) ortaya koyar.
SONUÇ
Behiç Ak, doğaya karşı duyarlılığıyla bilinen bir yazardır. Yazdıklarında insan ve çevresi
büyük bir uyum içerisindedir. Ak, bu bildiride ele aldığımız her iki öyküde de, bir yandan
betonlaşmadan uzak, her şeyin kendi doğal akışı içinde seyrettiği bir yaşamı Boğaz ekseninde
kurgularken; diğer yandan, İstanbul’un daha fazla para kazanmak hevesiyle parsellenmek suretiyle
gökdelenlerin dikildiği, sularının gemi atıklarıyla kirletildiği; çocuklar ve hayvanların
görmezden gelindiği, hareket alanlarının kısıtlandığı, şehirle bağlarının koparıldığı bir zihniyetin
eleştirisini de ihmal etmez. Kuşların cıvıl cıvıl öttüğü, temiz, kirletilmemiş, Boğaz sularında
yüzülebilen, çocukların sokaklarında serbestçe oyun oynadıkları, ağaçlarında meyve yedikleri
bir İstanbul hayali, hemen her öyküsünde karşımıza çıkmaktadır. Onun dünyasında çocuklar,
doğayla iç içedirler. İhtiyaç duydukları pek çok şeyi çevrelerinde bulurlar. O, çocukların bu
ortamdan koparılarak “kurs” adı altında dört duvar arasına hapsedilmelerine, birer yarış atı olarak
görülmelerine şiddetle karşı çıkar.
Yazar, çocuklara birtakım olumsuzluklar karşında direnmeyi, çevrelerine karşı kendilerini
sorumlu hissetmelerini; ancak bu şekilde güzel bir gelecek kurabileceklerini öğütlet gibidir.
Galata’nın Tembel Martısı’nda Hülya; Vapurları Seven Çocuk’ta Fırat bu misyonu üstlenen
kahramanlar olarak öne çıkarlar. Behiç Ak’ın bütün öykü karakterleri, “bir kaplumbağa, bir
ağaç, bir bitki, bir meltem kadar doğaya ait” (Aktaş, 2010) kimselerdir. Kendi çevrelerine ve
çevrelerindeki canlılara karşı kayıtsız, duyarsız kalmazlar. Hayvanların da, tıpkı insanlar gibi
canları olduğunun ve yaşama haklarının ellerinden alınmaması gerektiğinin farkındadırlar. Modern
çağın dayatma ve yıkımlarına karşı ayakta kalmayı, mücadele etmeyi bilirler. Bu yönleriyle
de çocuklar için birer örnek model teşkil ederler.
Söz konusu öykülerde dikkat çeken kavramlardan birisi de “mahalle”dir. Behiç Ak’ın
öykülerinde mahalle önemli bir yere sahiptir. Onun mahallesinde yaşayan herkes birbirini tanır,
birbirinin derdine ortak olur. Olaylar karşısında ortak bir tavır geliştirmek onları güçlü kılar;
onların yaşama tutunmalarını sağlar. Yazarın anlattığı mahalle Boğaz’ıyla, minik deniz vapurlarıyla,
martıları, gemilerin köpüklü sularına eşlik eden balıkları, kedileri, kargaları, asırlık çınar
ağaları, yaşlıları, gençleri ve çocuklarıyla uyumlu bir tabloyu andırır. Bir bakıma bu, yazarın
“eski İstanbul” yaşayışına duyduğu özlemin de bir ifadesidir.
KAYNAKÇA
650 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu