II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Kimilerine göre çocukluk dönemi doğumdan itibaren 11-12 yaşına kadar süren bir zaman
kapsar. 0-1 yaş süt çocukluğu 1-3 yaş küçük çocukluk 3-6 yaş okul öncesi çağı 6-10 yaş birinci
okul çocuğu çağı 10-12 yaş ikinci okul çocuğu çağı olarak kabul edilir. Doğumdan itibaren
çocuğun fiziksel zihinse ve psikolojik gelişimindeki seyrine bakarak cinsel olgunluğa
erişmesine kadar olan sürecin çocukluk dönemi olarak ele alınması gerekir; çünkü kimi çocuk
akranlarına göre daha erken veya geç gelişebilir.
Kitap okuma alışkanlığı ve kitapların konuları konusunda yaptığım araştırmada;
-6-9 yaşındaki çocukların okumak istedikleri ve kesintisiz okudukları kitaplar, kahramanları
çocuk, hayvan olan öyküler, tatil ve doğa öyküleri, efsaneler, destanlar, fıkralar. Bu gurup
çocukların ortalama yüzde ellisi
-10 –12 yaş gurubu hiçbir kalıba uymuyor. Araştırmam kitap okuyan çocukların çoğunun
14 yaş ve üstü için yazılmış kitapları beğendiği ve okuduğu gerçeğini ortaya çıkardı. Bu devrede
kız ve erkek çocukların cinsiyet farkı vardır ve gerçeğe yönelirler. Gerçekleri de çevreden ve
yayınlardan örnek alarak uygularlar.
-12-14 yaş çocukların okuması uygun olan kitapları okuyor. Yaşları büyüdükçe, ders çalışma
zamanı uzadıkça, kitap okuyan çocukların sayısında azalma olduğunu tespit ettim.
Araştırmamın sonucunda yönlendirmelerin çocukları şaşırttığı görüldü. Böylece; çocukların
eğitim ve öğretiminden önce yakın çevre, yazılı ve görsel basın ve millet olarak her bireyin
sorumlu olduğu bilinen gerçeği yeniden ortaya çıktı.
Gelenek ve göreneğimize uymayan yarışmaların yapılması ve aşırı ilgi çekilmesi için çaba
gösterilmesini şaşırtıcı buluyorum. Magazin programlarının karşısında ve izlemeyen biri
olarak birçok konuda bildiklerim var; çünkü zaman zaman ana haber bültenlerinde magazin
haberleri de veriliyor. Gazeteyi elinize alınca halen canlı et pazarı göze çarpıyor; sayfalarını
açıp okumaya çekiniyorsunuz. Çocuklarınızı nasıl korursanız koruyun bu yayınları görmelerini
engellemeniz imkânsızdır. Çocuk doktorları, psikiyatrisiler, öğretmenler ve herkes bu gidişe
tavır koymalı. Bu tür yayınlar çocukların beden ve ruhsal gelişimlerine aykırı değil mi? Hormonlu
yiyeceklerin tüketilmesi, ailelerin bilinçsiz olmaları sonucu olarak çocukların okudukları
ve ilgi duydukları kitapların konusunun yaşlarının çok üstünde olduğu gerçeğine ulaşıyoruz.
Bu durum karşısında yazılan kitaplarda, verilmek istenen temanın neler olması, nasıl sunulması
gerektiği sorusuna cevap aramalıyız. Bir taraftan da okulda verilen eğitim ile gerçek
hayat arasında dağlar kadar fark var. Okulda öğrenilenler sanal âlem, sanki masal gibi bir şey.
Eski eğitim sisteminin bazı yönleriyle daha olumlu olduğunu düşünüyorum. Çocuklar üzerinde
komşunun, bakkalın, manavın, mahalle polisinin hatta simitçinin, yoğurtçunun söz hakkı vardı.
Bu hak onlara mesuliyet yüklüyordu. Şimdi çocukların üzerinde öğretmenlerin bile söz söylemeye
hakkı yok. Çocuklarımız nereye koşuyor?
Bu durumun yazarları da zora koştuğunu görüyorum. Çocuklar, çocuk konuları ile ilgilenmiyor.
Bu durumda zamane konulu kitapları yazmak zorunlu mu oluyor acaba? 3. sınıfın
sonuna doğru hatta daha erken çocukların görüş ve duyuşları yaşlarını aşıyor. Bu gidişin sorunlarını
ve çözüm yollarını araştırmalıyız. Çocuk kitapları, çocukların beden ve ruh sağlığını besleyici
nitelikte mi, yoksa okusunlar diye magazin konularından mı seçerek yazmalı? Velileri
nasıl bilinçlendirmemiz gerekiyor? Yazarlar, uzmanlar, psikologlar, öğretmenler, doktorlar ve
diğer ilgililer olarak şapkamızı önümüze koyup düşünmeliyiz, tartışmalıyız.
Çocuk Edebiyatı
Çocuk edebiyatında söz etmek için önce çocukların kitap sevgisini, okuma zevkini kuşanmış
olması gerekir. Çocuğa yönelik yazılmış edebi eserler kesinlikle en üst kalitede basılmalı,
konular yaş guruplarına uygun olmalıdır. Doğrudan veya dolaylı olarak ders verici nitelikte
olması amaç edinilmemelidir. Zaten her olayda alan için ibretlik bir durum vardır. Çocuk edebiyatının
amacı önce kitabı; şekliyle, puntosu, resmi, kâğıdıyla sevdirmeyi sağlamaktır. Çocuk
hoşuna giden kitabı alıp okurken paragraf ve cümle uzunluğundan sıkılmaması, anlatımın yaş
gurubuna göre sürükleyici olması ve yaşama sevinci vermesi bir kitabın okunma önceliğidir.
446 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu