II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Umay Günay, masal dünyası hakkında şunları söylemiştir; “Bütün masallarda iyilik ve
kötülüğün, güzellik ile çirkinliğin, zenginlik ile yoksulluğun, başka bir deyişle olumlu ile olumsuzun
mücadelesi anlatılır. Çok az istisna dışında, masallar, mutlu sonla iyilerin, güzellerin,
akıllıların kazanması ile biter. Masallarda talihsizlik ve aksilikler gerçek hayattan farklı olarak
bir kerede veya birbirine bağlı olarak arka arkaya ortaya çıkar. Bunlar çözümlendikten sonar
yeni sıkıntılar söz konusu olmaz, iktidarı, başarıyı ve mutluluğu sembolize eden taç ve evlilik
bir daha zarar görmez. Türk masallarında ‘Onlar ermiş muradına, biz çıkalım tahtına’ tekerlemesi
sonsuz huzuru, mutluluğu ve zenginliği ifade etmektedir” (Günay,1992: 326).
Masallar, insanın yaşama sevincini ve hayatla mücadele gücünü artırır. Onları yeni çalışmalara
yeni keşif ve icatlara yönlendirir. Hayal kuramayan insanlar toplum ve topluluk oluşturamaz,
millet olamaz. Masallar, insanlar ve o insanların oluşturdukları toplumların ütopyalarını
belirginleştirir. Çünkü masallarda zaman sınırı olmadığı gibi mekân sınırı da yoktur. Bu sebepledir
ki Türkler uçsuz bucaksız coğrafyalarda vatan kurmuş o yerleri kendileri için kalıcı yurt
edinmişlerdir. Bu sebepledir ki Türkler kızıl elmalarını masal vb. anlatılarla kurgulamış ve gerçekleştirmişlerdir
Bunun içindir ki Ziya Gökalp Turan hayalîni gerçekleştirmek için Türk çocuklarını
masallarla uzun bir yolculuğa çıkarmıştır (Yakıcı, 2014:176).
Kişiyi rahatlatan hayata dair umut aşılayan, geleceğe yönelik ülkü kazandıran, iyi insan
olmamızı salık veren, kültürümüzü aşılayan, hoşça vakit geçirmemizi sağlayan tüm bu işlevlerini
ana dilimizin sıcaklığıyla yapan masalları sadece çocukları oyalamak için anlatılan hayal
ürünü yaşamın gerçeğinden kopuk anlatılar şeklinde değerlendirmek, masalların değerinin anlaşılmadığının
göstergesidir.
Oysa masallar aynı anda pek çok işlevi yerine getirir. Ana dilin öğretilmesinde, beşerî
ilişkilerin anlaşılmasında, sosyal hayatın problemlerinin çözümünde, millî kültürümüzün ve
ahlakî değer yargılarımızın aktarımında ne denli önemli olduğu görülür. Gerçeğin kuruluğundan
uzak, hayalî ögelerle bezenmiş masalların figüratif dili çözüldüğü takdirde geçmişten günümüze
taşınan kültürümüzün en nadide ürünlerinden biri olduğu anlaşılır.
Sunduğu hayal dünyasıyla çocukların her zaman ilgisini çeken masallar 19.yüzyıldan itibaren
çocuk edebiyatı için büyük bir kaynak olmuştur. Başta Almanya, İngiltere olmak üzere
Avrupa’da halk masalları çocukların ilgisi ve anlayışına göre yeniden düzenlenmiştir. Bunun
yanı sıra çocuk edebiyatı yazarları masalımsı hikayeler kaleme alarak çocuklara yönelik bir
edebiyatın oluşmasına katkı sağlamışlardır (Şirin, 200:34) .
Bizde ise Ziya Gökalp, sözlü edebiyatımızın ürünlerinden olan halk masallarının bir milletin
en zengin hazinelerinden biri olduğunu ifade ederek. “Bir milletin eski seciyesi, eski mefkûreleri
masallarında mahfuzdur.” der. Millî kültürle birlikte evrensel niteliğe sahip edebî eserlerin
masallar olduğunu, bu yüzden masalların hem mili hem de evrensel değerleri öğretecek
hep taze kalacak bir rehber olduğunu söyler (Alangu,1983:252). Ülkemizde millî terbiye sözünü
ilk kez kullanan Gökalp medenî ve modern Türkiye’nin inşasında kültüre ait değerlere ihtiyaç
olduğunu söyleyerek bu değerlerin halktan alınabileceğini söyler. Gökalp bu düşüncelerini halk
masallarından esinlenerek yazdığı manzum ve mensur masallarda ele alarak çocukların eğitimi
için kullanır. Eğitimi öğretimden üstün tutan Ziya Gökalp’e bu itibarla ilk millî eğitimcimiz
demek hata olmaz (Büyük Türk Klasikleri, 1992: 15-16).
Türk dünyasının zengin bir masal külliyatına sahip olduğu aşikârdır. Bizim de değişen
yaşam koşullarına göre masallarımıza yeni bakış açısıyla yaklaşarak bu hazineden çocuklarımızın
ve gençlerimizin istifade etmelerini sağlamamız gerekmektir. Masallarımızı ve masal kahramanlarımızı
çocuklarımızla buluşturmalı, çocuklarımızın ruhunu kendi kültürümüzün ürünleriyle
şekillendirmeliyiz. Örneğin Kâloğlan masallarının TRT tarafından çizgi film haline getirilmesi,
çocuklarımızın onunla eğlenerek yeni bilgiler edinmesini sağlanması çok önemli bir
adım olmuştur. Böylece Keloğlan, Calio’yla rekabet etme gücü kazanmıştır.
Ancak bu çalışmalar, titizlikle yapılmalı, masallar özünden uzaklaştırılmamalıdır. Bunun
bir kültür hizmeti olduğu şuuruyla hareket edilmeli, masallarımız ticarî kaygılara kurban edilmemelidir.
Unutulmamalıdır ki insanı masaldan, masalı insandan koparmak mümkün değildir.
Bu ikisi bir aradayken anlamlıdır. Bu doğrultuda bu çalışmada ise yazıya aktarılan masallarımı-
28 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu