II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

KUDUZ KÖPEK ÇOCUK ROMANINDA İRAN TÜRKMENLERİ
Serpil Koç KONUKSEVER *
ÖZET
“Türkmensahra” İran’ın kuzey-doğusunda, İran Türkmenlerinin yoğun yaşadığı bir bölgedir. Bu bölgede
yaşayan Türkmenlerin gelenek-görenek, inanç, edebiyat, sanat gibi kültür öğelerinin Türkiye Türkleriyle
gösterdiği ortak özellikler göze çarpmaktadır.
Bu çalışmada, Türkmen kültürünü aktarımı bakımından, günümüz Türkmen yazarlarından Abdurrahman
Deveci’nin “Kuduz Köpek” adıyla Türkçeye çevrilen çocuk romanı, değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Abdurrahman Deveci, Kuduz Köpek, İran Türkmenleri, Türkmen, Türkmensahra
GİRİŞ
Son dönem Türkmen edebiyatının genç ve güçlü yazarlarından biri olan Abdurrahman Deveci, **
1967 yılında, İran’ın Türkmensahra bölgesinin Bender Türkmen (Türkmen Liman) şehrinde
dünyaya gelmiştir. 1986’da Tahran Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde
lisans eğitimine başlamıştır. Yayın hayatına ilk Türkmen gazetesi olan“Sahra” ile 1997 yılında
başlayan Deveci, Farsça ve Türkmence çok sayıda kitap kaleme almıştır. “Sag-e Har”(Kuduz
Köpek), “Sage Man Akca” (Benim Köpeğim Akça), “Mâhî”(Balık) gibi Farsça roman ve hikayeler;
“Mogaddameî Bar Edabiyat-i Amiyane-i Torkman”(Türkmen Halk Edebiyatına Bir Giriş),
“Zendeginâme ve Bargozideye Aş’ar-i Mahtumkulu”(Mahtumkulu’nun Şerh-i Hal-i ve
Seçme Şiirleri) en önemli eserleri arasındadır. Eserleri, zengin kültürel malzemeyi ihtiva etmekle,
Türkmen halkının sosyal ve kültürel hayatına ışık tutmaktadır. Kendisi bir süredir, Trakya
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak görev
yapmaktadır. Biz, bu çalışmada, yazarın “Kuduz Köpek” adlı çocuk romanı üzerinde duracağız.
1- ROMANIN TAHLİLİ
Farsça “Seg-e Har” adıyla kaleme alınan roman, “Kuduz Köpek” olarak Serpil Koç Konuksever’in
Türkçeye çevirisiyle, 2015 yılında İstanbul’da Demavend Yayınları tarafından basılmıştır.
Yazarın ödüllü kitaplarından biri olan “Kuduz Köpek” İran Bayındırlık Bakanlığı’nın düzenlediği
12.Rusta(Köy) Festivali’nde, “En iyi edebiyat eseri” ödülünü kazanmıştır.
Yazar bu romanda, sosyoloji ve psikoloji gibi bilimlerden istifadeyle, bireyi kuşatan sosyal çevreye
bir sosyolog gözüyle bakarken aynı zamanda; bir psikolog yaklaşımıyla bireyin bilinçaltıyla
ilgili durumları dışa vurmaktadır.
Romanın Konusu
*
Araştırma Görevlisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Fars Dili ve
Edebiyatı Anabilim Dalı. serpil.021@hotmail.com
**
Hakkında bilgi için bk. http://www.turkmenstudents.com (Erişim: 20 Eylül 2015)
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 241