II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

yönetim anlayışı eline silah almayan ada sakinlerini savaşa hazır bir askere dönüştürür. Başkan’ın
martılarla yaptığı mücadeleye adalıların destek vermesi için hazırladığı duyuru anlatıcı
çocuğu hayrete düşürür; fakat yetişkinlerin büyük bir çoğunluğu onu desteklemeyi kabul eder.
Başkan’ın savaşçı zihniyeti ve çözüm anlayışı şu cümlelerle dile getirilir:
“ Barış ve sevgi dolu adamızda bir gün bir savaşa çağrılacağımız hiç aklıma gelmezdi
ama bu da olmuştu işte.
Duyuru ayrıca, adalı tüm yetişkinlere silah dağıtılacağını belirtiyor, kadın erkek herkesin
pantolon ve bot giymesi talimatını içeriyordu. Uzun süre evlere dönmeyeceğimiz için yanımıza
su ve fazla olmamak şartıyla bir miktar yiyecek alabilirdik.” (Livaneli, 2015, s.105)
İktidarını sağlamlaştıran Başkan, teknolojiden uzak bu adada insanları gözetleyebilecek
teçhizata sahip değildir. Gözetleme iktidarın otoritesini sağlamlaştırırken insanları da huzursuz
eder. “Ütopyanın söz konusu olduğu yerlerde en çok dikkat çeken unsur, gözetlenme ve iktidar
ilişkileridir.” (Dağ, 2013, s. 133.) Ada sakinleri izleniyor olma korkusunu martıların kendilerine
saldırmasıyla yaşarlar. Martılar kendilerine açılan savaşa insanlara karşı gerçekleştirdikleri intihar
saldırılarıyla karşılık verirler. Martıların saldırısından korkan insanlar evlerinden dışarıya
çıkamazlar ve hareket etme özgürlükleri kısıtlanır. “Çaresizlik herkesin elini kolunu bağlıyordu.
Kafalarına geçirdikleri tencerelerle hızlı hızlı yürüyen, arada bir bu tencereleri miğfer gibi
kenarından tutarak başlarını havaya kaldıran, korku içinde martıların gelip gelmediğini kollayan
adalılar için hayat çekilmez olmuştu.” (Livaneli, 2015, s. 132) Başkan, martıları yok etmeyi
başaramaz ama iktidarların sahip olması gereken gören göze martılar sayesinde sahip olur.
Martılar başkanın tüm insanları gören gözü olur. Martıların adadan uzaklaştırılması için başlatılan
katliam sonucunda insanlar, dışarı çıkarken kendilerine çevrilmiş bir çift martı gözü var mı
yok mu buna dikkat etmek zorunda kalırlar. Başkan, martılar aracılığıyla yarattığı huzursuzluk
neticesinde insanların yaşam alanlarını daraltır ve hareket etme özgürlüklerini denetim altına
alır. Daha güzel bir yaşam ve daha fazla para kazanma hayaliyle insanlar önce kendi kabuklarına
çekilerek yalnızlaşır sonra da kendilerine ve çevreye yabancılaşırlar.
Son Ada’nın Çocukları’nda insanların isimlerine yer verilmez. Adadaki herkes ev numaralarıyla
adlandırılmıştır. Adadaki bu durum, sınıfsız toplum anlayışıyla ilişkilendirilebilir.
Çünkü isimler kültürel kimliğin parçasıdır ve kimi zaman kimliği ele verecek ipuçlarını barındırır.
İsimler insanların ideolojilerini, inançlarını ve etnik kimliklerini yansıtabilecek özelliklere
sahiptir. Adadaki insanlar ve cennet gibi bir yaşam için kimliğe dair bu farklılıkların hiçbir kıymeti
yoktur; bu nedenle herkes ev numarasına göre tanınırlık kazanmıştır. Adadaki bu isimsizlik
hâli insanların sayılarla ifade edilişi bir süre sonra farklı anlamlar kazanır. “Çünkü antiütopyalarda
insanlar birey olmaktan çok standartlaştırılan sayılardan ibarettir.” (Dağ, 2013, s.
138) Başkan, bu durumu devletin herkese bir kimlik numarası vererek bireyleri standartlaştırması
gibi düşünür ve buna uygun bir şekilde hareket eder. Onun için bireyler değil sayılar vardır,
tıpkı devlet için insanların değil onların yerine kimlik numaralarının belirleyici olması gibi.
Adanın sahibi ve adaya ev yapan ilk kişi 1 Numara diye adlandırılmıştır. Yedi (7) Numara anlatıcı
çocuğun dayısı yazardır. Başkan için 7 Numara sorunların kaynağıdır. Yedi, kırk gibi sayılar
hem masallarda hem de hikâyelerde karşımıza çıkan Türk halk edebiyatı için belirleyici sayılardır.
Bir numara başlangıçta herhangi bir üstünlüğü veya liderliği ifade etmez. Başkan’ın gelişinden
sonra bir numaranın ifade ettiği anlam da değişir. Çünkü “bir (1) sayısının bir başka özelliği
de kendinden önce sıfırın gelmesidir. Sıfır, yokluğu hiçliği sembolize eder. Bir ise hiçliğin
hemen arkasından gelir diye sayılar ondan türemiş gibi bir izlenim verir. Yani birin yaratıcılık
özelliği açığa çıkar.” (Dağ, 2013, s. 138) Bu yaratıcı özellik adadakiler için daha sonra bir tehdit
unsuru oluşturur. Ada sakinleri 1Numara’nın ve dolayısıyla Başkan’ın istediği gibi bir düzen
kurulmasına karşı çıkarlarsa evlerini alıp adayı terk etmek zorunda kalacaklardır. Ada 1
Numara’nın mülküdür. Diğerlerinin toprağı değil yalnızca evleri vardır. Başkan’a göre adadaki
düzeni bozan 7 Numara’dır. Yedi numaradaki yazar, insanlara doğruları anlatmaya çalışan daha
önce de düşünceleri sebebiyle yargılanan bir aydındır. Başkan ve Başkan gibi düşünen devlet
adamları sebebiyle düşünce suçlusu ilân edilmiş yüzlerce insandan birisidir. “Kırk sayısı ise
kararlılık, olgunluk ve sabrın işareti olarak karşımıza çıkar.” (Dağ, 2013, s. 139) Adadaki evler
için kırk sayısı yeterli görülmüştür ve daha fazla ev yapılmasına izin verilmemiştir.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 371