II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

- Nedir adınız?
- Neyle geçinirsiniz?
- Köyümüze gelip çaldınız değil mi? Varı yoğu.
- Tutup bir dev yaptınız,
- Tenekeden,
- İçine girip korkuttunuz herkesi.” (Ayvaz, 1992, 48)
Üst üste gelen bu sorular köyün öteki sakinlerini uyandırır. Onlar da Teneke Şöyalyeler’e
destek olurlar. Bu arada elleri ayakları bağlı Bay Tenekeci, zıplaya zıplaya oraya gelir. Kurtarılmak
ister ancak köylüler bunu yanlış yorumlarlar. Bay Tenekeci’nin bunu spor maksatlı yaptığını
düşünürler. Teneke Şövalyeler, Bay Tenekeci’yi koşup kurtarırlar. Bu ve buna benzer
yanlış anlaşılmalar, oyunda güldürü unsuru olarak yer yer kullanılmıştır.
Son çocukluk dönemi olarak da adlandırılan 7-12 yaş döneminde mantıksal düşünme başlar.
Bu durum, duygusal yaşamda gözlenebilir bir denge meydana getirir. Bu dönemdeki çocuklar,
başkalarının bakış açıları ile de olayları görebilirler(Yavuzer, 2012, 114). Mantığın güçlü bir
biçimde devreye girdiği bu yaş grubunda mantığa aykırı durumlar çocuklar için komiklik yaratabilmektedir.
Oyunun kilit noktalarında Teneke Şövayler’in sorduğu “neden, niçin” soruları, son çocukluk
dönemindeki bireyin ruh hâli bakımından çok önemlidir. Başkasını anlamak, kişinin hem
kendine hem de muhatabına bir davranışı niçin yaptığını sorması ile gerçekleşebilecektir. Dönüşümsel
düşünce olarak adlandırılan düşünme becerisini kazanan çocuklar, davranışların sonucuna
odaklanmaktan ziyade nedenleri üzerine düşünmeye başlar(Arı, 2005, 83).
Metinde neden ve niçin sorularının ardından nasıl, kiminle, nerede gibi sorular da gelmiştir.
“Çocuklar:
(Teneke Dev’e) Bayım söyleyin bize
-Neden yaptınız bunları?
- Soruyoruz size.” (Ayvaz, 1992, 51)
“ Ötekiler: Kimsiniz bayım, nereden gelir,
Ormancılar: Nereye gidersiniz?”
Bütün bu sorulara tahammül edemeyen yabancı adam sinirden bağırıp çağırırken yaptığı
Teneke Dev yıkılır ve foyası ortaya çıkar. Kaçmak zorunda kalır. Oyunu sonuca bağlayan cümle
Bay Tenekeci’nin ağzından söylenir:
“İşte böyle çocuklar, Sorusormaz Köyü’nün sakinleri, Teneke Şövalyeler’e katılıp soru sormaya
başlayınca, Teneke Adam’ın foysası ortaya çıkıyor. Nasıl? Beğendiniz mi öyküyü? Hem anlattık hem
oynadık.” (Ayvaz, 1992, 52)
Oyun, sorular ve sorgulamalar sonucu kötülüğün nihayete ermesi ile noktalanmaktadır.
Ancak belirtilmesi gereken bir ayrıntı daha vardır. Oyunun başından yabancı adamın gidişine
kadar olan bölüm boyunca anne tipi, çok iş yapmaktan şikayetçidir. İş yükünün adil paylaşılmaması
söz konusudur. Baba genellikle tembellik etmekte çocuklar ise ev işlerine yardım etmemektedir.
Oyunun sonunda bu durum da değişmiştir. Bu da bir soru ile gerçekleşmiştir:
“ I. Çocuk: Anne, neden kimse yardım etmiyor sana?” (Ayvaz, 1992, 54)
Artık anne de benzer soruları sorar:
“Anne: Neden yardım etmiyorsunuz bana? Neden hep ben çalışıyorum? Neden en çok ben yoruluyorum?
I. Çocuk: Yaşasın sorular.” (Ayvaz, 1992, 54)
Perde şu şekilde kapanmaktadır:
“Öyleyse öyledir
Böyleyse böyle
Bize ne
Demek yok…
324 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu