II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

emek ve zaman harcamaya ihtiyaç varken, televizyon izlemek için herhangi bir eğitime ihtiyaç
duyulmamaktadır. Televizyonda sunulanlar, herkesin izleyebileceği niteliktedir ve karmaşık
zihinsel işlemlere de gerek yoktur” (Postman, 1995:102-4). Bruner, 3-6 yaş arası dönemde, dilsel
ve görsel algılar yoluyla değişik durum ve yaşantıların imgeler halinde formüle edilerek
zihne aktarıldığını söyler (http://www.dmy.info/bilissel-gelisim-kuramlari). Televizyon programcıları
da görselliğin çocukların dünyayı algılama şekillerinden biri olduğunu biliyor olmalı
ki; hedef kitlelerin yaşını dikkate almadan durmaksızın resim, hikâye ve simgeler akıtmaktadırlar.
Çağımızın çocukları, yetişkinler ile çocuklar arasında pek farkın olmadığı bir toplumda
yaşamaktadırlar. Bu farkın en çok hissedildiği alanlardan biri televizyondur. Postman, ergenlik
yaşındaki düşüşle, medyada yaşanan içerik devriminin aynı dönemlere denk geldiğini iddia
etmektedir (Postman, 1995:154). Televizyon yayınları incelendiğinde Postman’ın abartılı bir
ifade kullanmadığını fark etmekteyiz. Çocuk oyuncuların çokça yer aldığı prime time kuşağı
dizilerde, eğlence amaçlı oyun oynamak yerine, profesyonellik, şöhret, para gibi amaçlar uğruna
oyun oynadıklarını, ilkokul seviyesindeyken karşı cinsle duygusal ilişkilere girdiklerini, okulda
yaramaz öğrencilerin popüler olduklarını, argo konuşmaların tercih edildiğini, çocukların yetişkinler
gibi temsil edildiklerini görmekteyiz.
Postman, bu çağın çocuklarının simgeler ve elektriğin kerametiyle herhangi bir insanın
bildiği her şeyi bildiğini, yetişkin enformasyonun gizli bahçesine giren çocukların çocukluk
bahçesinden kovulduğunu, çocukluğu gözden kaybolmadığını sadece baskı altına alındığını
belirtmektedir (Postman, 1995:125). Bu noktada çalışmamızın asıl konusu Küçük Prens’e dönecek
olursak; yazılı eserde çocuk ruhunun masumiyeti, saflığı ön plana çıkarılırken, televizyon
dizisindeki Küçük Prens’in gittiği gezegenlerde, Postman’ın deyimiyle yetişkin enformasyonun
gizli bahçesine giren çocuklarla karşılaştığını görmekteyiz.
Seçilen Dört Bölümle Kitabın Karşılaştırılması
Okyanusta İcat Kirliği (1. ve 2. Bölüm)
Bu iki bölümün konuları birbiriyle ilişkili olduğundan ikisini birlikte inceleyeceğiz. Küçük
Prens ve arkadaşı tilki indikleri gezegende en basit işlerin yapılması için tasarlanmış kompleks
cihazlarla karşılaşmaktadırlar. Devasa cihazlarla dolu olan gezegende işe yaramayan tüm
icatlar okyanusa atılmış, okyanus görünmez hale gelmiş ve çevre kirliği oluşmuştur. Bölümün
konusu okyanusta geçmesine rağmen, deniz canlılarından hiçbirine yer verilmemiştir. Yalnızca
okyanusu temizlemesi için yapılmış, dönüştürücü özelliğe sahip balık şeklinde teknolojik bir
cihaz görülmektedir. Küçük Prens gezegen sakinlerinin, okyanusta yüzemedikleri, sörf yapamadıkları
ve kirlettikleri için utanç duymaları gerektiğine dikkat çekmiş, okyanusun temizlenmesi
için yardımcı olacağını belirtmiş ve üç kişilik bir ekiple çalışmalara başlamışlardır. Yazılı eserle
bu konuda bağlantı kopmuş olsa bile izleyicilerine verdiği mesaj önemlidir. Çevre kirliliğine
özellikle dikkat çekilmiştir. Mesajın etkisini artırmak için atıklar sonucu taşan okyanusun, gezegen
ve sakinlerine verdiği tahribata dikkat çekilmiştir.
Bölümde Amerikan yapımı bilim-kurgu filmleri havası hâkimdir. Tüm gezegeni kurtarmak
için üç kişilik bir ekip hayatını tehlikeye atmaktadır. Küçük Prens’in büyülü güçleri
vardır ve kara gölgeleri kovmak için bu gücünü kullanır. Son dönem dizi ve filmlerinde gördüğümüz
doğaüstü güçlere sahip kahraman örneği, bu dizide de görülmektedir. Gerçeklik algısı
henüz oluşmamış çocuklar açısından tehlikeli bir mesajdır. Çünkü gerçek olanla olmayan arasındaki
çizgiyi netleştirememiş çocuklar, ebeveynlerinden benzer sihirli güçleri beklemektedir.
Televizyon çocuğu gerçekleri kavramaktan uzaklaşmakta, her şeyi olağan karşılamakta ve şaşırma
yetilerini kaybetmektedir. Dahası kendilerinin de yapabileceğine inanarak tehlikeli davranışlar
sergileyebilmektedirler. Kötü örneklerine 2000’li yıllarda Pikaçu gibi uçmaya çalışan
çocuklarda şahit olmuştuk. Kendi kabiliyetlerinin farkına varmak ve onları gerçekleştirmek
yerine televizyon kahramanlarının yetilerine özenmektedirler.
W5613 Gezegeni (3. Bölüm)
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 561