II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

AZERBAYCAN ÇOCUK EDEBİYATI YAZARLARINDAN
XANIMANA ƏLİBƏYLİ VE ESERLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Raşit KOÇ
ÖZET
Edebi anlamda çocuk edebiyatının ortaya çıkmasıyla beraber Türkiye’de ve Türk cumhuriyetlerinde
çocuk edebiyatıyla ilgili eserler çoğalmaya başlar. Türkiye dışındaki Türk cumhuriyetlerinden Azerbaycan’da
20.yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren çocuk edebiyatı gelişme göstererek ilerler. Sözlü geleneğin
yaygın bir şekilde devam ettiği Azerbaycan edebiyatında Mikayıl Rızaguluzâde çocuk edebiyatının gelişmesinde
önemli bir rol oynamıştır.
Daha sonraları sultan Mecid Ganizâde manzum masal, Memed Seid Ordubadi roman, Abbas Sehbet
şiir türünde eserler vermişlerdir.
Bütün bu isimlerin dışında Azerbaycan çocuk edebiyatında eser verenlerden birisi de şaire Xanımana
Əlibəyli’dir. Şiirleri dışında çocuk tiyatrosu türünde eserler veren XANIMANA ƏLİBƏYLİ’nin eserleri
iki cilt halinde Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlanmıştı
Bu bildiride Azerbaycan çocuk edebiyatı içerisinde önemli bir isim olan Xanımana Əlibəyli’nin
eserlerini tematik açıdan inceleyerek Türk dünyası çocuk edebiyatındaki yeri ve önemi tespit etmeye
çalışacağız. Aynı zamanda şairenin Türkiye’de çocuk edebiyatı üzerine uğraşan edebiyatçılar tarafından
daha yakından tanınmasını sağlamayı umuyoruz.
Anahtar kelimeler: Çocuk edebiyatı, Azerbaycan edebiyatı, şiir, Xanımana Əlibəyli.
1. Giriş
Edebî anlamda çocuk edebiyatının ortaya çıkmasıyla beraber Türkiye’de ve Türk cumhuriyetlerinde
çocuk edebiyatıyla ilgili eserler çoğalmaya başlar. Türkiye dışındaki Türk cumhuriyetlerinden
Azerbaycan’da 20.yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren çocuk edebiyatı gelişme göstererek
ilerler. Sözlü geleneğin yaygın bir şekilde devam ettiği Azerbaycan edebiyatında Mikayıl
Rızaguluzâde çocuk edebiyatının gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Daha sonraları sultan Mecid Ganizâde manzum masal, Memed Seid Ordubadi roman,
Abbas Sehbet şiir türünde eserler vermişlerdir.
Bütün bu isimlerin dışında Azerbaycan çocuk edebiyatında eser verenlerden birisi de şâire
Xanımana ƏLİBƏYLİ’dir. Şiirleri dışında çocuk tiyatrosu türünde eserler veren Xanımana
ƏLİBƏYLİ’nin eserleri iki cilt halinde Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı
(Azerbaycan Respublikası Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi) tarafından yayınlanmıştır.
2. Araştırmanın Amacı
Bu bildiride Azerbaycan çocuk edebiyatı içerisinde önemli bir isim olan Xanımana
ƏLİBƏYLİ’nin eserlerini tematik açıdan inceleyerek Türk dünyası çocuk edebiyatındaki yeri ve
önemini tespit etmeye çalışacağız. Aynı zamanda şâirenin Türkiye’de çocuk edebiyatı üzerine
Yrd. Doç. Dr., Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, VAN. rasitkoc@yyu.edu.tr
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 607