II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

DOĞUM TARİHLERİNE VE KİTAPLARIN BASIM YILLARINA GÖRE
ÇOCUK KİTABI YAZARLARININ KONU SEÇİMİNDEKİ FARKLILIKLAR
Neslihan KARAKUŞ *
ÖZET
Bu çalışma, çocuk edebiyatı kapsamında yer alan kitapların konularının, yazarlarına ve basım yıllarına
göre ne tür farklılıklar gösterdiklerini tespit etmek amacıyla hazırlanmıştır. Yapılan ön araştırmada
yazarların doğum tarihlerine göre konu seçimlerinde farklılıklar olduğu göze çarpmıştır. Araştırma 15
yazarın 30 kitabı ile sınırlı tutulmuştur. Örneklem seçiminde yazarların doğum tarihlerine göre farklı
olması hedeflenmiş ve bu hedef kapsamında 1911-1966 yılları arasında doğan 15 yazar tespit edilmiştir.
Yazar seçiminde başka bir değerlendirme kriteri aranmamıştır. Nitel araştırma yöntemi kullanılan çalışmada
veri toplama aracı olarak kategorisel içerik analizi kullanılarak veriler toplanmış ve yazarlar doğum
tarihlerine göre sıralanarak, kitaplarının konularına göre kategorilere ayrılmıştır. Toplanan veriler “doğum
tarihi, yazıldığı dönem ve konu bağlamında” ele alınarak yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Çocuk edebiyatı, çocuk kitabı, çocuk edebiyatı yazarı.
1. GİRİŞ
Çocuğun kitapla tanışması ne kadar erken olursa, kitap sevgisi kazanmasının adımları da
o kadar erken atılmış olur. Kişilik gelişimi, sosyal gelişimi, zihinsel gelişimi ve dil gelişimi
olarak dört ana başlık altında değerlendirilebilecek olan gelişimin dört aşaması da önemlidir ve
kitap, çocuk gelişimini her yönden etkileyen yegâne araçtır. Çocuklara küçük yaşlardan itibaren
nitelikli kitap okuma ve anlatma onların deneyimlerini genişletmekte, sözcük bilgilerini arttırmakta
ve dile karşı hassasiyetlerini geliştirmektedir. Çocuk eğer okul öncesi dönemde tekerleme,
hikâye, masal gibi edebî metinleri dinlemeyi öğrenirse, okul döneminde okumayı da sabır
ve zevkle öğrenecektir. Çocuğun zengin dil deneyimi için çocuk edebiyatı, her zaman hazır ve
temin edilebilir bir kaynaktır (Gönen, 2005).
Okul öncesi eğitim ile kitapların dünyasına adım atan çocuk, eğitim hayatı boyunca onlardan
pek çok konuda yararlanmaya devam edecektir. “Okuma yazmayı öğrenen ve bundan
büyük bir haz duyan çocuk, bu yeni gelişim döneminde, farklı isteklerinin yanında, edebiyat
eserlerinden de yararlanma gereksinimi duymaktadır. İşte bu dönemden başlayarak, çocuklara
Türkçenin her yönden ustalıkla işlendiği edebiyat ürünlerinin sunulması gerekir (Sever, 1993).
Türkiye’de çocuk edebiyatı çalışmalarının hızı giderek artmaktadır. Çocuk için ve çocuğa
göre yazan yazarlar da bu hızla orantılı bir şekilde artış göstermektedir. Bir kitabın kahramanının
çocuk olması, o kitabın çocuk kitabı olması için yeterli değildir. Fakat uzun yıllar bu böyle
algılanmış ve sosyal içerikli kitaplar, kahramanı çocuk olduğu için çocuklara sunulmuştur. Şüphesiz
böyle olduğu halde çocuk gelişimine katkı sağlayan eserler mevcuttur. Rıfat Ilgaz’ın, Kemal
Özer’in, Muzaffer İzgü’nün, Aziz Nesin’in bazı kitapları örnek olarak verilebilir. Sosyal ve
toplumsal duruşlarıyla çocuğun üstünde bir imaj çizerken çocuk kahramanlarıyla çocuğun seviyesine
inmeyi başaran bu eserler, çocuklar için değildir demek yanlıştır. Bu nedenle araştırma
için seçilen kitapların hitap ettiği yaş grupları belirlenirken alt sınır belirlenmiş, üst sınır ise
koyulmamıştır. Çünkü çocuğa hitap eden kitap, yetişkine de hitap edebilmektedir.
*
Yrd. Doç. Dr., Yıldız Teknik Üniversitesi, Türkçe Eğitimi Bölümü. neslihanoksuz61@gmail.com
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 109