II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

gençler zamanla oksijene muhtaç oldukları kadar kendilerini bu dünyaya muhtaç hissetmeye
başlamış ve bu FOMO (the fear of missing out-kaçırma korkusu) adı verilen bir bağımlılık, bir
hastalık haline gelmiştir (Grohol, 2011; Przybylski vd. 2013).
Dünyada 1990’lı yıllarda, Türkiye’de de özellikle internetin yayıldığı 2000’li yılların başlarından
itibaren okunmaya başlayan e-kitaplar, zamanla gelişmiş ve yeni formlar kazanmıştır.
2007’de Amazon’un piyasaya sürdüğü Kindle, daha sonra geniş ekranlı akıllı telefonlar
ve tabletler e-kitap sektörünün gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. İlk başlarda
getirdiği ekonomik külfet ve herkeste onu okumak için bir aracın olmaması gibi nedenlerle herkese
hitap etmeyen ‘resmi e-kitaplar’ 1 , ilerleyen zamanlarda kitap yazma-okuma-paylaşma
sitelerinin hizmete girmesi ve bunu da yeni teknolojinin getirdiği geniş ekranlı akıllı telefonların,
tabletlerin ve internetin yaygınlaşmasının desteklemesi ile birlikte interneti olan herkesin
üretebileceği yeni bir edebiyat alanı ile birlikte dijital serüvenine devem etmeye başlamıştır
(Lamb, 2011). Dolayısıyla e-kitap kavramı birisi yayınevleri tarafından üretilip ücretli olarak
satılan, diğeri ise internet imkanlarına sahip herkesin üretebildiği ve yayımlayabildiği iki farklı
kitap türünü içine almaktadır. Bu yazıda e-kitabın resmi olmayan, ücretsiz ve esnek olan ve
genellikle gençler tarafından üretilen, dağıtılan ve kullanılan şekli konu edilmiştir.
Bir online yazma-okuma platformu olan Wattpad’e ilk hikaye 2007’de yüklenmiştir (Nawotka,
2013). Bugüne kadar 54 dile yayılmış olan sosyal medyanın bu farklı kolu dünya gençleri
tarafından yaşatılmakta ve geliştirilmektedir. Wattpad’in verilerine göre Dünya çapında yaklaşık
40 milyon Wattpad üyesi ve 100 milyon Wattpad hikayesi bulunmaktadır. Her ay yaklaşık 11
trilyon dakika harcanan Wattpad’e erişimin % 85’i mobil teknoloji ile sağlanmaktadır (Wattpad,
2015a). Bazı eserlerin yayın hakları yayınevleri tarafından satın alınmış ve bu kitaplar
Wattpad’den kaldırılmıştır. Türkiye’de Öznur Yıldırım’ın Yabancı, Ayla Öztanyel’in Karanlık
Lise, Eylül Sancaktar’ın Eros’un Okları, Emin Can’ın Alayına Newyork, Berna Baki’nin
Egoloman ve Büşra Küçük’ün Kötü Çocuk adlı kitapları buna örnek gösterilebilir (Aktaş Salman,
2015).
Wattpad’e üyelik için katılımcıların bir email veya Facebook adreslerinin olması yeterlidir. Üye
ol tuşuna bastıktan sonra, üye adı ve mail adresi girilmektedir. Sonra cinsiyet ve yaşla ilgili
sorular gelmekte, bu sorular ise okura “en iyi hikaye tavsiyesi yapmak için” sorulmaktadır
(Wattpad, 2015d). Daha sonra devam etmek için üç hikaye seçilmesi istenmekte, çünkü bir
sonraki sayfada seçilen hikayelere, cinsiyete ve yaş grubuna göre kitap tavsiyeleri çıkmaktadır.
Üye sayfasında keşfet, oluştur ve topluluk bölümleri vardır. Hikaye yazmak isteyenler ‘Oluştur’
bölümünü kullanmaktadır. ‘topluluk’ta kulüpler, ödüller, yazma yarışmaları ve yazarlar için
ayrılan bölümler ve paylaşım forumları vardır. Yine aynı bölümün en altındaki ‘JustWriteIt’ adlı
bölümde okurlar için yazmaya dair bir teşvik mesajı ve sonunda da üyeden bir ay içinde 10.000
kelime yazacağını söz vermesi ve bunu diğer okurlara duyurması için bir sekme vardır
(Wattpad, 2015b). Bütün bunlar üyelerin kitaplara, yazmaya ve daha da önemlisi siteye
bağlılıklarını sağlama adına site yöneticileri tarafından tasarlanmıştır.
Özellikle Facebook gibi paylaşımın kimin tarafından yapıldığının bilindiği ve dolayısıyla ön
plana çıkma, görünür olma gibi sebeplerin paylaşımlarda önemli bir rol oynadığı sosyal medya
araçlarının aksine Wattpad’da gençlerin 2 kimliği çoğu zaman gizli olduğu için paylaşımlarda
biraz daha özgür veya açık davrandıkları görülmektedir. Tabii bu da onların yazılan kitaplar
hakkındaki duygularını daha gerçekçi bir şekilde göstermesi açısından önemlidir. Bu nedenle bu
çalışmada gençlerin Wattpad yoluyla birbirlerinin eserleri hakkında yaptıkları yorumlar ve
değerlendirmeler ele alınmakta ve bu yolla gençler üzerinde yazılan eserlerin bıraktığı etkilerin
tespit edilmesi amaçlanmaktadır.
1
Resmî e-kitaplar ile kastedilen, yayınevleri tarafından basılan ve pazarlanan kitaplardır. Burada ‘resmî’ kelimesinin
kullanılmasının sebebi bu kitaplarla okur arasında yayıncı ve para engeli olması ve bunun da okurun kitaba ulaşımını
ve aralarındaki ilişkiyi resmileştirmesidir. Web sitelerinde yazılan ve paylaşılan, herhangi bir maddi menfaat karşılığı
satılmayan kitaplarda böyle bir engel söz konusu değildir.
2
Wattpad’e üye olabilmek için 13 yaş sınırlaması vardır. Ancak kullanıcıların gerçek yaşı bilinmemektedir.
594 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu