II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

araştırmalarda da ortaya konulduğu üzere çocukların televizyon izlemeye ayırdıkları sürenin
oldukça fazla olduğu görülmektedir. Nitekim görüntü ve sesi bir arada kullanan bu güçlü iletişim
aracı yetişkinlere göre çocukların gelişimi üzerinde daha fazla olumlu ve olumsuz etkiye
sahip olduğu çeşitli araştırmalarla ortaya konulmuştur (Akçalı, 2007; Batmaz ve Aksoy, 1995;
İlhan ve Çetinkaya, 2013: Şirin, 1998, 2006; Mete, 1999; Mutlu, 1999; Oruç ve arkadaşları,
2011; Tezcan, 1980; Torun, 2010; Türkmen, 2012).
Güler (2013)’e göre çocuklara yönelik tematik kanallarda en fazla takip edilen yapımlar
arasında ilk sırada çizgi filmler yer almaktadır. Benzer şekilde Can (1995) tarafından yapılan
araştırma ile Doğan ve Göker (2012) tarafından yapılan araştırmada da çocukların en fazla çizgi
film izlemeyi tercih ettikleri görülmektedir. Bu türe ilişkin çocuklar arasındaki popülaritesi
çeşitli araştırmalarla da desteklenmektedir. Demiriz ve İlkay’ın (1999) yaptığı araştırmada çocukların
% 79,4’ünün, Erdoğan ve Baran (2008) tarafından yapılan araştırmada da çocukların
çoğunlukla çizgi film izlemeyi tercih ettikleri tespit edilmiştir. İlgili çalışmalarda da ortaya konulduğu
gibi çocuklar arasında çizgi filmlerin izlenme oranındaki yükseklik bu türün eğitim,
reklam ve kültür aktarımı amacıyla kullanımına ortam oluşturmaktadır (Seymenoğlu 2009;
Türkmen, 2012). Özellikle çizgi filmlerin karakterleri çocuklar tarafından benzeşim etkisi ve
model alma yoluyla çeşitli sektörlerde de ciddi bir kazanç kaynağına dönüşmektedir (Türkmen,
2012). Çünkü çocuklar bu gelişimsel süreçte sevdikleri kişiyi model olarak benimsemekte ve
ona benzemeye çalışmaktadır (Torun, 2010). Can (1995) tarafından yapılan araştırmada çocukların
en fazla etkilendiği türün çizgi film olduğu ortaya konulurken Özdemir ve Ramazan’ın
(2012) yaptığı araştırmada da çocukların çizgi filmlerdeki kahramanlarıyla bağlantı kurup onları
taklit ettikleri, onlar gibi taleplerde bulundukları ve çizgi film kahramanı bulunan eşyaları almak
istedikleri belirlenmiştir. Aşçı (2006) tarafından yapılan araştırma sonuçlarına göre de 8-12 yaş
grubu ile yapılan araştırmada çocukların büyük çoğunluğunun çizgi film karakterleri bulunan
ürünleri almak istedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte Ülken (2011) ve Ağaç ve
Harmankaya (2009) tarafından yapılan araştırmalarda da benzer sonuçlara ulaşılmıştır. Bu çalışmalarla
da ortaya konulduğu gibi çizgi filmler çocukların yaşamının birçok yönünü etkileyen
ve onların yaşamında örnek alınan eğitici bir işlev üstlendiği görülmektedir (Şirin, 1999).
Çocuklar için hazırlanan görüntülü yayınlardan olan çizgi filmler çocukları eğitirken aynı
zamanda eğlendirme işleviyle bir hareketin art arda gelen evrelerini çözümleyen resimlerin filme
alınmasıyla oluşmaktadır. Çocukların yaratıcılıklarını geliştirerek ve hoş vakit geçirmelerini
sağlayan bu görsel araç çocuklar için etkileyici gizil bir güce sahiptir (Güleryüz, 2013; Şimşek,
2011). Çizgi filmin temel gizil gücü çizgilerle oluşturduğu devinim ve canlandırma yoluyla
simgelerle ifade edilmiş bir dil ile eğlendirerek öğretmesinden kaynaklanmaktadır (Güler,
2013). Çocuklar için özellikle on iki yaşına kadar en gözde film türü olan çizgi filmler evrensel
ve kültürel değerlerin aktarımı, karakter gelişiminin belirginleşmesi ile dil gelişiminin en yoğun
şekilde aktarıldığı çocukluk döneminde önemli bir etkiye sahiptir (Fedakar, 2011; Pembecioğlu,
2006).
1.1. Amaç
Bu araştırmada kitle iletişim araçlarını içerisinde toplumda önemli bir etkiye sahip olan
televizyonun geçirdiği tematikleşme eğilimi neticesinde her alanda olduğu gibi çocuk kanallarındaki
artışa bağlı olarak bu kanallarda yayınlanan ve çocukların en çok izlediği tür olan eğlendirirken
eğiten çizgi filmlere ilişkin bir değerlendirilme yapılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda
Türkiye’de çocuk yayıncılığının ulaştığı nokta ve kâr amaçlı hareket eden özel ve yabancı kuruluşların
bu piyasadaki ağırlığı dikkate alınarak bu kanallarda en çok yayınlanan çocuk yayını
olan çizgi filmlere ilişkin yapılmıştır.
1.2. Araştırmanın Problemi
Bu araştırmada; TRT Çocuk, Planet Çocuk, Minika Çocuk, Minika Go, Yumurcak TV,
Kidz TV VE Cartoon Network adlı tematik çocuk kanallarında yer alan çizgi filmlerin isimleri,
karakterlerin isimleri, yapımcı ülkeler, yerli ve yabancı yapımlar açısından dağılımlarının belirlenmesi
amaçlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın alt problemleri şu şekilde sıralanmaktadır:
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 375