II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Şah tapşırdı onu bir mürebbiye (Gəncəvi, "Hosrov ve Şirin" , 2004, s. 77).
Şairin poemasından getirilen bu örnekten de görüldüğü gibi, o, yedi yaşından başlayarak,
okula gitmeye, bilgi kazanmaya teşvik ediyor. Şairin diğer kahramanlarında da bu özelliği
görmek mümkündür.
Her genç şairin şiirlerini okudukça kendisine belli bir tavsiye alabilir. Örneğin, şair
"Akılsız kişilerle oturup kalkan akıldan, bilinçten demesin destan", - diyerek bildirir ki, bilgili,
marifetli insanlarla dost olursan, bu nitelikler sana da geçer. Bilimsel tebliği bu mısradan da
görülebilir: "Kuvvet bilimdedir, başka türlü hiç kimse, kimseye üstünlük eyleye bilmez".
Bir noktaya da işaret etmek gerekir ki, dahi şairin çocukların ve gençlerin eğitimi, terbiyesindeki
rolünü oğlu Muhammed'e verdiği öğütler de onaylıyor.
Folklor klasik edebiyat için temel kaynaklardan biridir. Bunun önemini anlayan şair her
zaman sözlü edebiyatı kendine tükenmez bir servet gibi götürmüş, aynı zamanda kendisi de bu
hazineye töhfeler vermişdir. Genclikle ilgili önemli önerilerini, öğütlerini de halkın sözü ile
demişdir. Bildiğimiz gibi, atasözü ve deyimler folklorun en ilginç janrlarından biridir. Onlar
aracılığıyla öğüt verilir, dünya, yaşam hakkında fikirler söylenir. Burada somut kişilerin değil,
bütün halkın görüşü, aklı belirtiliyor. Vahdet Sultanzade "Nizaminin hikmet ve öğütleri" adlı
kitabının önsözünde yazıyor ki, dahi Nizami ölümsüz eserlerinde Azerbaycan halkının
atasözlerini geniş kullanmış, kendi derin zekasının ürünü olan birçok beyitleri ise sonralar
atasözü makamında işlenmiştir (Sultanzadə, 1981, s. 7).
Şairin dünya çapındaki "Hamse"sinin ilk poemasında gelecek nesil için iyilik, dünya,
yaşam hakkında güzel fikirler dile getiriliyor. Yazar onu halk örneklerinden yararlanarak daha
da okunaklı şekilde verir:
Nizamide:
Her kalbi sevindir, hürrem yaşa dünyada,
Tanrı bırakmaz ki, değsin okun taşa dünyada (Sultanzadə, 1981, s. 11).
Halkta:
Oku taşa değdi (Atalar sözü, 1985, s. 526).
Nizamide:
Hayırla şer izliyor her beşeri ezelden,
Hayır hayrı bulandır, şer de şeri ezelden (Sultanzadə, 1981, s. 12).
Halkta:
Hayır ver, ta hayır göresen (Atalar sözü, 1985, s. 628).
Nizamide:
Aşkınla ateşe dön, nefretinle buza dön,
El yolunda güne dön, aya dön, yıldıza dön!
İyiliği ezelden adet etsen kendine,
İyiliğin her yanda kapı açar yüzüne (Sultanzadə, 1981, s. 12).
Halkta:
İyilik kapı açar, aşk bu kapıdan içeri girer (Atalar sözü, 1985, s. 401).
Şairin şiirlerini okuyan her gençte vatan, el sevgisi, adalet, sadakat gibi hisler uyanıyor.
Çünkü hala orta okullardan okutulan Nizami eserleri çocuklar ve gençlerin temiz, saf beyinlerini
aydınlatır ve onlar zamanla doğru ve yanlışı birbirinden ayıra bilirler:
Nizamide:
El gücü - sel gücüdür, her an çekin bu selden,
414 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu