II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

ayrıca söyledikleriyle insanlar arasında yapıcılığı merkeze aldığı için eğitmenlerce dikkate
alınmalıdır.
Her kim ol insânı bile hayvânısa insân ola
Cümle yaradılmış kula insân tolu sultânımış (125/5)
Hırs
İnsan fıtratı gereği hırslı yaratılmıştır. Hırsın ve kibrin insanlar için yıkıcı zararları Yunus
Emre’nin mısralarında öncelikle yer alır. Hz. Peygamberin, “Ademoğlu için iki vadi dolusu mal
olsaydı, mutlaka bir üçüncüyü isterdi. Âdemoğlunun iç boşluğunu ancak toprak doldurur. Allah
tevbe edenleri affeder.” (Buhari, Rikak 10; Müslim, Rikak 116, (1048); Tirmizi, Zühd 27,
(2338) şeklindeki tespit ve uyarıları dikkate alınmalıdır. Olgun, kendini bilen, bilinçli çocukların
yetişmesi için eğitimcilerin insanı yok eden bu ve benzeri kavramlar hususunda çocukları
eğitmeleri önemlidir. Yine Yunus Emre’nin şiirleri bu noktada devreye girmelidir.
Çün kibrün boynını ezdün hırs evini bile bozdun
Dükkânı âreste düzdün alan alsın ma'den imiş (121/8)
İyilik
İnsanoğlu, iyiliğe ulaşması, kötülükten uzak durması için insanlar elçiler vasıtasıyla uyarılmıştır.
Peygamberlerin varisleri olan birçok âlim ve şairler de bu bağlamda insana öğüt verici
olmuştur. İnsan fıtratı gereği mükemmeliyete ulaşması için bazı erdemlere ihtiyacı vardır. Esasında
bu erdemlerin tamamındaki temel gaye iyi insanın yetişmesidir.
Toplumun temeli olan çocukların da nefret duyguları içinde yetişmemesi için bazı insani
değerlerin onlara erken yaşta aşılanması gerekmektedir. Bu kavramlardan bahsedilen iyilik kavramına
Yunus Emre’nin şiirlerinde çok sık yer verildiği görülür. Yunus, dini, ırkı ya da milliyeti
fark etmeden birbirine iyilikle muamele etmesini öğütler hatta insanlara iyilik yapmayanların,
dini anlamda hiçbir ibadetlerinin kabul olmayacağını mısralarında aktarır.
Çalış kazan yi yidür. bir gönül ele getür
Yüz Kabe'den yigrekdür bir gönül ziyareti (380/4)
Togrı yola gitdünise er etegin tutdunısa
Bir hayır da itdünise birine bindür az degül (166/5)
Hasta
Hastaları ziyaret etmek, insanlık ve İslam dini açısından dayanışmaya vesile olduğu için
tavsiye edilmiştir. İnsanların toplumsal manada bazı mükellefiyetleri söz konusu olduğundan,
çocuklara da bazı görev ve sorumlulukların erken yaşlarda belli öğretiler halinde verilmesi gereklidir.
İnsanın doğası gereği bazı eylemleri karşılığında dinen büyük mükâfatlarla muamele
göreceği ifade edilir. Zaten insanın inancı ile bilgisi birleşirse yapacağını şevkle ve manevi bir
haz duyarak yapar. Dolayısıyla çocuklar da bu anlayış üzerine eğitilmesi gereklidir. Yunus Emre’nin
hemen hemen bütün şiirlerinde de Mutlak Varlık olan Allah’ın anlatılmasının yanında,
insanın hal ve durumları da ele alınır. Bunların başında da insanların birbirine karşı iyilik yapmalarının
gerektiğidir. İnsanların birbirine yapabilecekleri iyilikler çok çeşitlidir. Güzel söz
söyleme, merhamet etme ya da bir hastayı ziyaret etme bunlar arasındadır.
Bir hastaya vardun ise bir içim su verdün ise
Yarın anda karşu gele Hak şarâbın içmiş gibi (388/5)
Yıl Kavramı
Yunus Emre şiirleri, toplumun hemen hemen her kesimi tarafından sevilir. Yunus’un şiirlerindeki
anlatım insana, topluma dair birçok şeyi izah ve tanımlama yapma özelliğine de sahip-
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 303