II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

Kâloğlan masalından çocuk eğitimi açısından çıkarılacak mesajlar şunlardır:
1) Fiziksel özelliklerinden dolayı Keloğlan’la arkadaşlarının alay etmesi ve bu durumun
Keloğlan’ı yaralaması, bize bu davranışın yanlışlığını ve çirkinliğini göstermektedir.
2) Padişah’ın kızlarını evlendirirken damatların konumlarına bakması buna rağmen hastalığına
ise beğenmediği, dışladığı, hakir gördüğü Keloğlan’ın çare olması insanları kişiliklerine
göre değerlendirmemiz gerektiğini göstermektedir.
3) Kişinin en büyük destekçilerinden birinin eşi olduğunu, kızın Keloğlan’a güvenip kocasının
yanında yer almasıyla görmekteyiz.
4)Keloğlan uğradığı haksızlıklara sabrederek iyi niyetiyle masalın sonunda mutluluğa kavuşmuştur.
Kâloğlan masalında korunması gereken ve çocuklarımıza aktarılması gereken mitolojik
unsurlar:
1) Mitolojimizde kahraman engelleri aşarken yanında koruyucu ruhlar vardır. Burada da
Keloğlan’ın yardımına Hızır (Aksakallı Dede) yetişmiştir.
2) Hızır’ın verdiği kıl tılsımlıdır.
3) Padişah’ın hastalığının iyileşmesi için mitolojik bir varlık olan geyiğe ihtiyaç duyması
da masalda karşımıza çıkan mitolojik öğelerdendir.
Masalın kazandırdığı değerler ise çalışkanlık, sabır, cesaret, adalet ve eşitlik kavramları
olmuştur.
Keloğlan masalı güncellenirken kültürel unsurlar korunmalı, masalın verdiği mesajlara ve
kazandırdığı değerlere sadık kalınmalıdır. Ancak olay örgüsü zenginleştirilebilir, diğer Keloğlan
masallarındaki kahramanlardan faydalanılabilir. Örneğin bu masalda Keloğlan’ın annesi yoktur
ama masalın güncellenmesi yapılırken eklenebilir. Ayrıca masalın ruhuna uygun güncelleme
yapılırken faydalanılacak en güzel yöntemlerden biri rüya, bir diğeri ise dün ve bugün arasında
kahramanların yolculuğudur. Bir çocuk hikâyesi veya romanı içerisine rüya yoluyla masal yerleştirmek
mümkün olduğu gibi zamanda yolculukla masal kahramanları günümüz dünyasına
taşınabilir. Keloğlan hem eşeğine hem de metroya bindiği gibi dağ başında kulübede yaşayan
kahramanımız alış veriş merkezinde de karşımıza çıkabilir. Böylelikle çocuk geçmiş yaşantıyla
bugünü bir arada görme imkânı bulur.
SONUÇ
Sözlü kültür ürünlerinin yaratıcısı insandır. Mit, destan, masal, efsane, hikâye insanın hayal
gücünün derinliğinden ve zenginliğinden can bulmuştur. Daha sonra ise bu ebedî ürünler
topluma ruh vermiş, hayat vermiş ve toplumu ahlakî, ilmî, bedîî yönden şekillendirmiştir. Bu
sebeple masallar Türk medeniyetinin sosyal ve kültürel boyutunun kavranması, Türk kültür
ekolojisinin anlaşılması için zengin bir kaynaktır.
Her yaştan insanın televizyon ya da internetle vakit geçirmesi sosyalleşme kavramının
yeni anlamlar kazanmasına sebep olmuştur. Gerçek hayatta sosyal ilişkiler her geçen gün zayıflarken
sanal âlemde olabildiğince hız kazanmıştır. Buna bağlı olarak, ninelerle dedelerle, büyüklerle
sohbet ortamının olmadığı, komşuluk ilişkilerinin bile en iyi ihtimalle sosyal medya üzerinden
devam ettirildiği günümüzde masallar eski önemini ve işlevselliğini kaybetmeye başlamıştır.
Bilinçaltımızın derinliklerinde saklanan hayaller, istekler, idealler, arzular rüyalarımızda
özgürce ortaya çıkmaktadır. Masallar da bir toplumun rüyalarını barındırdığına göre masalları
sadece yazıya aktarmak yeterli değildir. Masalların bize verdiği mesajları doğru okuyabilmek ve
yorumlayabilmek; davranışlarımıza yön veren bilinçaltımızı ortaya çıkarabilmek için de çocuklarımıza
aktarmamız şarttır. Sözlü kültürümüzün ürünlerinden masalla beslenen çocuk edebiyatının
böylelikle estetik yönü de zenginleşecektir. Masallarımız sadece yazılı edebiyat için değil;
36 II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu