II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU
24.11.2015 • Views
Share Embed Flag

II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

CY5mNcim

CY5mNcim

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
hablullah1

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

<strong>ÇOCUK</strong> <strong>VE</strong> <strong>GENÇLİK</strong> <strong>EDEBİYATI</strong> ALANINDA YENİ YAZARLARIN<br />

YETİŞMESİ<br />

Emine USEIN *<br />

Kırımtatar edebiyatı Türk dünyasının en eski edebiyatlarından biridir. Bu edebiyat Vatanlarına<br />

sürgünlükten dönen Kırımın yerli halkı olan kırımtatarlarıñ edebiyatıdır. Kırımtatar halkınıñ<br />

tarihinde yer alan önemli hadiselere göre kırımtatar edebiyatınıñ Çocuk ve Gençlik edebiyatı<br />

gelişmesi dört donemlere ayrılır: Uyanış dönemi (1883 - 1917), Ekim devrimi sonrası<br />

dönemi (1917 – 1944), Sürgünlük dönemi (1944 - 1987), Аvdet dönemi (1987-2015→).<br />

Bilemiz ki, Çocuk ve Gençlik edebiyatınıñ ilk saifeleri çocuk folklorından başlana. Çocuk<br />

folklorınıñ er bir numinesi öseyatkan nesilni fikir etmee, söz baylığını arttırmaya, halk ruhunu<br />

siñdirmee, terbiyelemee yardım ete. Bunlar aynenniler, masallar, efsaneler, rivayetler, ata<br />

sözleri, aytımlar, sayımlar, tezaytımlardır.<br />

Aslında Kırımtatar yazma Çocuk ve gençlik edebiyatı Uyanış döneminden İsmail bey<br />

Gaspralı ve onın kızı Şefika Gaspralı’dan başlanıyor. Bundan 108 yıl evelsi кırımtatar кadınları<br />

ve umumen Türk dünyası кadınları uçün, birinci "Alem-i Nisvan" dergisi ve onıñ çocuklar içün<br />

“Alemi-Subyan” кoşma dergisi çıkarılmış.<br />

Bütün Türk dünyasında belli olan birinci çocuklar dergisi "Alemi-i subyan" İsmail Gaspralı<br />

ve onıñ kızı Şefika Gaspralı muarrirliginde neşir etile edi. İçinde çocuklar içün masallar,<br />

şiirler, ikâyeler, halk tasili ve terbiye hakkında makaleler basıla edi. İsmail Gaspralı ile bir sırada<br />

çocuklar içün icat etken Asan Çergeyev, Üsein Şamil Tohtarğazı, Mehmet Nuzet kibi müellifler<br />

bar edi.<br />

İ. Gaspralı tarafından neşir olunğan "Terciman" gazetası, yüzlernen kitaplarnıñ neşir olunuvı<br />

edebiyatımıznıñ canlanmasına temel koydı. Kırım ve Kırımdan tış diger Türk müsülman<br />

memetlerinde onıñ işlep çıkarılğan yeni usul mekteplerniñ açılmasına yol koydı.<br />

Zemaneviy ayatımızda Uyanış dönemi büyük derecede ölçenilmez emiyete maliktir.<br />

Ekim devrimi sonrası dönemi. Keçen yüzyılnıñ 20 senelerinden sürgünlige kadarki devir.<br />

Buna biz sovet devri de deymiz. Sovet tesiri altında bulunıp, ğayet ağır eki yüzlü vaziyetke<br />

kalğan, yañı insannı terbiyelev meselesi sınfiy küreşten bağlanıp, umuminsaniy ahlâkiy munasibetler<br />

çette kala. Bu dönemde icat etken müellifler: Cemil Kence, Ümer İpçi, Cafer Ğafar,<br />

Amdi Geraybay, Eşref Şemi-zade ve digerleri.<br />

Sürgünlük dönemi. 1944 senesi kırımtatar halkının başına facia tüşti, o, sürgün olundı,<br />

butün variyetinden mahrum oldı. O zamanda kırımtatar edebiyatını ğayıp olmasından korçalağan,<br />

ileriletken ustazlarımız - Zeytulla Albatlı, Çerkez Ali, İdris Asanin, Eşref İbraim, Reşid<br />

Murad. Sonra bu sırağa Riza Fazıl, Nuzet Ümerov, Belâl Mambet, Şakir Selim, Yunus Kandımovlar<br />

koşuldılar. Bugün ise uyken nesilden Rıza Fazıl, Uriye Edemova, Sheryan Ali, Isa<br />

Abdurahman, Ablaziz Veliyevler edebiyatımıznı korçalamaktalar. Çocuk edebiyatı saasında<br />

hususan şaırlerden Belal Mambet, Nuzet Ümerov, Eşref İbraim, Vasfiye Kıpçak, Ayşe Kokieva<br />

icat ettiler.<br />

*<br />

Kırım ve Ukraina Yazıcıları Milli Birliğinin azası.<br />

<strong>II</strong>. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 83

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!