II ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU

fından yapılan araştırmaya göre Türkiye’de okuma alışkanlığı yok denecek kadar azmış. Avrupa’da
yüzde yirmi bir olan okuma oranı Türkiye’de sadece on binde bir! Okuma türlerine bakıldığında
da genelde aşk kitapları okuduğumuz, ihtiyaç listesinde kitabın 235. sırada yer aldığı
görülmüştür. (www.trthaber.com/...30 Oca 2013)
Wattpad adıyla yeni bir e-kitap uygulaması çıktığını ve insanları, okumanın yanı sıra
yazmaya da yönlendirdiğini duyuyoruz. Ancak bu çaba da amatörce yazılmış öyküleri içeriyor
ve popüler olma uğruna önüne geleni takipçi yapma, her yazı yazanı hemen yazar yapma gibi
hilelere başvuruluyor. * Bu uygulamanın okuma oranını arttırdığı -Türkiye’de %0,4- söylense de
şu hile yapılma meselesi nedeniyle hiç de güven verici durmuyor.
Araştırma sonuçlarına göre şu bilgilerin de ilginç olduğunu söyleyebiliriz.
Metin Celal, Cumhuriyet Kitap Eki’ndeki bir yazısında (20.07.2006-Sayı: 857) piyasada
en az 27 çeşit Savaş ve Barış’ın bulunduğunu, bir çevirinin 112 sayfa; başka bir çevirinin ise
2168 sayfa olduğunu; Don Kişot’un 41 çevirisi olduğunu en ucuzunun 2.5 en pahalısının 55 TL
olduğunu belirterek ilginç bir tablo ortaya koyuyor.
Edebiyatın klasikleri diyebileceğimiz bu ve benzeri eserler için böylesine farklı çevirilerin
olması edebiyat ve gençlik için bir kazanç mı yoksa kayıp mı onu irdelemek gerek. Okunurluğu
arttırmak amacıyla yapıldığı düşünülürse kazanca dönük iyi niyetli çabalar olarak da görülebilir.
Ancak kalite açısından baktığımızda bir özetin hiçbir zaman orijinal eserin kendisi olmadığını
ve olamayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Amaç okuma oranını arttırmak değil nitelikli
okurları arttırmak olmalıdır. Çok okuduğu kadar okuduğunu anlayan, yorumlayan, eleştirebilen,
hayata dair çıkarımlarını yapabilen gençler yetiştirmek istiyorsak ki bu hususta tüm nesillerle
hemfikiriz, okunacak eserlerin ne anlattığına da dikkat etmeliyiz. Çünkü insan öğrenirken ilk
yaptığı şey taklittir.
Taklit ederek öğrenir insan ve belirtilen tanımlarla beraber biraz da kişiliğini bulma dönemi
dediğimiz gençlik döneminde, taklit edeceği ideal bir insan arar genç. Bunu da çoğu zaman
kitaplarda bulacaktır. Doğru kahramanları seçmek ideal insanın sunulması açısından önemlidir
ve edebi eserleri yazarken, okuturken buna dikkat etmeliyiz. Okumaktan çok seyretmenin
hâkim olduğu zamanımızda bunun ne kadar zor olduğunu tahmin etmek de zor değil.
Görsellik Bağlamında Edebiyat ve Gençlik:
Televizyon dizileri ve sinemanın ayrı bir sanat dalı olduğu söylense de senaryo haliyle
göstermeye bağlı edebi metinler içinde yer aldığını söyleyerek senaryoların yazımında da aynı
ölçünün kullanılmasını tavsiye edebiliriz. Bunu yaparken de eski çalışmaları örnek almanın
işimizi kolaylaştıracağını söyleyebiliriz. Çünkü her yeni bir öncekinin yani eskinin temeli üzerinde
inşa edilir. Bütün eserler yazılırken bir öncekinden esinlenmiştir, konu, tür veya üslup
olarak. Fakat burada ince bir ayar gereklidir, eskinin tümden silinip atılması bir yenilik değildir.
Zaten bu mümkün de değildir. Burada değişim yadsınamaz bir gerçeklik olarak karşımıza çıkar
ve edebiyat da gençlik de bu değişimden nasibini alır. İletişim biçimimiz, duygularımızı dile
getirişimiz, kurduğumuz cümleler bu değişim metaforu içinde ne idüğü belirsiz bir kelimeler
yığınına dönüşürken, onca bilginin edebi eserin hayatımız üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını
esefle görmekteyiz.
Oysa edebiyatın edep kökünden türediğini, terbiye anlamına geldiğini en başta söylemiştik.
Sanatın bir kolu olarak insanın güzellikte tekâmülünü gerçekleştiren mühim unsurlardan
biridir edebiyat. Fakat teknolojinin yaygın kullanımı yukarıda bahsedildiği gibi çok okuyan ama
sindirmemiş bir neslin ortaya çıkmasına yol açmıştır. İçi boşaltılmış bir edebiyatın verebileceği
fazla bir şey kalmamıştır. Sadece sosyal ağları sorumlu tutmakla edebiyatın içinin boşaltılmasının
nedenine ulaşamayız elbette. Sosyal ağların yanında televizyon, tiyatro, sinema, radyo gibi
diğer iletişim araçlarında da aynı hızlı tüketimi görmek mümkün. Okunması gereken klasik
eserler film ya da dizi haline getirilerek ekranlarda izleyiciye sunulmuştur. Birkaç yıl önce Yaprak
Dökümü, Aşk-ı Memnu adlı eserlerin dizi halinde televizyona uyarlanırken nasıl değiştiğine
*
www.veteknoloji.com/.../profesyonel-takipci-arttirma-hileleri-2013-6252.
II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu 77