sempozyum_bildiri_kitabi

KENDİNE AİT (Mİ?): KADINLARIN ODASI
Meral AKBAŞ *
“... inanıyorum ki...” diyordu Virginia Woolf,
... kendimize ait odalarımız olursa... ve düşündüğümüzü aynen yazacak cesarete sahip
olursak; ortak kullanılan oturma odasından biraz çıkabilirsek... tutunabileceğimiz bir kol
olmadığı gerçeğiyle... yüzleşebilirsek, yalnız başına yol aldığımızı... bilirsek... o zaman fırsat
doğacak... 1
ve kadınlar kendi sözlerini, şiirlerini, şarkılarını yazmaya başlayacaktır. Woolf yine aynı metninde,
Kendine Ait Bir Oda’da sözün, şiirin ve/ya şarkının başladığı/başlayacağı bu yeri tarif de edecektir:
Odaya gireriz... Odalar birbirinden öyle farklıdır ki; sakin olabilirler ya da gürültülü...
yıkanmış çamaşırlar asılı olabilir; ya da opal kumaşlar ve ipekler canlandırır içlerini...
kadınlığın bu aşırı karmaşık gücünün insanın suratına çarpması için herhangi bir sokaktaki
herhangi bir odaya girmek yeterlidir. 2
Sahi kadınlar kendilerine ait böyle odalar bulduklarında, o odalarda yalnız kaldıklarında ne
olmaktadır? İşte bu metin Woolf'un işaret ettiği ihtimal gerçekleştiğinde ve odalarda kadınlar
duvarlarla kaldıklarında olanı tartışmanın derdindedir.
Meselâ Sarı Duvar Kâğıdı’ndaki 3 o kadın... Uzakta, şehrin dışında, “İngiliz romanlarındaki
malikâneleri hatırlat[an]” 4 bir büyük evde yaşayan ve zamanının büyük kısmını odasında geçiren
kadın... Duvarları “güneşten solmuş, berbat bir kirli sarı... Kimi yerlerde hâlâ donuk ama çirkin bir
portakal renginde, kimi yerlerde hastalıklı bir kükürt sarısı” renkli bir kâğıtla kaplanmış bu odada
iyileştirilmeye çalışılıyor: “Buraya yalnızca benim için, tam anlamıyla dinlenebilmem ve hava almam
için geldiğimizi söyledi.” Çünkü hayâl kuruyor o, öykü uyduruyor ve uydurduklarını yazıyor: “... John
geldi, defteri kaldırmalıyım. Tek kelime bile yazmamdan nefret ediyor.”
Kadının “kendine ait” bir odası varsa da yani, bu oda onun öyle yalnız başına bırakılacağı,
yalnızlığında yazı yazabileceği bir yer değil çoğu zaman. Odada kurulan hiçbir hayâl dışarı sızmıyor bu
sebeple; kadın gizlice yazıyor. Ama bir defter kâğıdına değil de bir duvara, duvarın kirli sarı/çirkin
portakal rengi/hastalıklı kükürt sarısı kâğıdına... Hayâlden bir yazı, hayâl edilen bir yazı bu; yalnızca
kadının görüp okuyabildiği ve başka kimsenin görüp okuyamadığı: “Bu kâğıtta benden başka hiç
kimsenin bilmediği, belki de hiç bilemeyeceği bir şeyler var.” Kadın kâğıdın belirsiz çizgilerinde iki çift
göz fark ediyor önce; gözler bir hayalet karaltıya dönüşüyor sonra... karaltı sürünen bir kadına,
sürünen kadın parmaklıklar ardında hapis bir kadına...:
Bu duvar kâğıdı, kötücül etkisini bilirmiş gibi yüzüme bakıyor. Desenin kırık bir boyun
gibi sarktığı yerlerde dönüp dönüp ortaya çıkan bir leke var ve iki patlak göz sizi baştan
aşağı süzüyor... Güneş vurduğunda, solmamış bölgelerde tuhaf, kışkırtıcı, biçimsiz bir
karaltı görebiliyorum; sanki öndeki o budalaca desenin arkasında sinsice dolaşan bir karaltı
gibi... Öne eğilmiş, şekillerin arkasında sürünüp duran bir kadına benziyor... Gece, herhangi
bir ışıkta, lamba, mum ya da alacakaranlık, en kötüsü de ay ışığında, parmaklık haline
geliyor! Üstteki deseni kast ediyorum; arkasındaki kadın da düpedüz gözler önünde!...
şimdi kesinlikle biliyorum ki o bir kadın. Gündüzleri boyun eğmiş gibi sessiz...
Kadının sarı duvar kâğıtlı odadan niye hoşlanmadığını anlamak mümkün artık; kadın bu odada
kendisiyle kalıyor çünkü, kendi kapatılma hikâyesiyle. O sarı duvar kâğıdından kadının kendi hayatı
akıyor: “Bundan hiç hoşlanmadım.” Bu hoşlanmadığı duvar hikâyesinin “ışıkla birlikte”, gündüz ve
*
Middle East Technical University, Department of Sociology.