sempozyum_bildiri_kitabi

topluma kabul ettirerek geleneksel kadınlardan örneğin kendi kazancı olmayan annelerinden
farklılaşırlar. Üstelik seçtikleri alan olan yazı yaratısı, roman geleneksel olarak erkeğe ait bir alandır.
Bunun da ötesinde romanın kurmaca dünyasından yine tarihsel olarak daha çok erkeğe özgü bir edebi
tür sayılagelen otobiyografi ve hayat anlatısına yönelirlerdir. Nazan Aksoy, Kurgulanmış Benlikler:
Otobiyografi, Kadın, Cumhuriyet isimli kitabının “Otobiyografi Tarihine Kısa Bir Bakış” bölümünde,
otobiyografinin tarihsel olarak daha çok erkeklere özgü bir yazın türü olageldiğini, Batı dünyasının
büyük adamlarının metinleri olduğunu vurgular. 1 Mitoloji çalışmalarıyla tanınan Joseph Campbell,
Goddesses: Mysteries of the Feminine Divine (2013) isimli kitabının giriş bölümünde modern kadının
ve onunla yaşamı paylaşacak erkeğin önünde hazır mitolojik modeller bulunmadığını, yeni mitlere
ihtiyaç duyulduğunu ifade eder. 2 Agatha Christie ve Kerime Nadir de hem yaşamları ve hem de
yaşamlarını metinleştirmeleriyle modern kadın mitine katkıda bulunurlar.
Agatha Christie ve Kerime Nadir, modern 20. yüzyılın onlara sunduğu fırsatları değerlendirerek
onlara kazanç getiren bir meslek sahibi olmuşlardır. Ancak endüstri devrimi ve modernite, toplumsal
cinsiyet rollerinde önemli değişimler yaşanmasına olanak sağlamış olsa da bazı handikapları da
beraberinde getirmiştir. Modernite geçişkenliklere direnç gösterir, sınırlar çeker, hayatı ısrarla ikilikler
ve birbirini dışlayan zıtlıklar üzerinden açıklar: İyi‐kötü, güçlü‐zayıf, akıllı‐duygusal, maddi‐manevi,
erkek‐kadın, kutsal bakire‐fahişe… Modernitenin bir başka handikabı da hiyerarşiyle kurduğu sıkı
ilişkidir. İyi, güçlü, akıllı ve erkek olanın yeri daha üst basamaklardır. Zayıf, duygusal, akıl dışı, spiritüel
olanın yeri aşağıdadır. Hiyerarşiye uymamanın ya da ikiliklere sığmamanın bedeli vardır. Agatha
Christie örneğinde bu bedel toplum gözünde bir tür kadın dışılığa hapsolmak, Kerime Nadir örneğinde
ise yine toplum gözünde belli bir tür kadınlığa hapsolmaktır. Bu durum her ikisini de hem yaşam
pratiğinde hem de isimleri çevresinde oluşan ve içinde yaşadıkları toplumca kabul gören imgelerinde
bütünlükten yoksun kılar. Hayatım ve Romancının Dünyası kitaplarında her ikisi de yaşamlarını
yazarken stratejik olarak yaptıkları seçimler ile klişeleşmiş toplumsal cinsiyet rollerinin sınırlarının
dışında kalan ve modernizmin birbirini dışlayan zıtlıklarına sığmayan varoluşlarına vurgu yaparlar.
Agatha Christie otobiyografisini yazarlık kariyeri üzerine inşa etmemiştir. Baştan sona, duygusal
deneyimleri üzerine kurgulamıştır. Kerime Nadir ise kitabını aşkları, duygusal ya da bedensel hayat
deneyimleri üzerine kurgulamamıştır. Aklını kullanarak, sebatla sürdürdüğü kariyeri üzerine
kurgulamıştır. Bu iki yazar kadın, okuyucularının gözden kaçırdığı ya da mevcut imgeleriyle
bağdaştıramadığı bir yönlerini ön plana çıkararak erkekle aklı ve kariyeri, kadınla ise duygusallığı
özdeşleştiren evrensel klişe anlayışı kırarlar.
Hayatım ve Romacının Dünyası
Agatha Christie otobiyografisini, kitabın sunum bölümünde yayıncının belirttiği üzere, 1950‐1965
yılları arasında, toplam 15 yılda, ölümünden sonra yayınlanmak üzere yazmıştır. İlk basımı 1977’de,
yazarın ölümünden bir yıl sonra, bıraktığı notlar derlenerek yapılmıştır. Agatha Christie
otobiyografinin “çok ama çok muazzam bir kelime” olduğunu, “insanın tüm hayatını belli bir amaç
uğruna incelemesini gerektirdiğini” vurgulayarak bu işin ağırlığına dikkat çeker. Kendisinin de hayat
hikayesini yazma tutkusuna kapıldığını, isteğinin elini şöyle derinlere daldırıp bir avuç sıralanmış anıyı
çekip çıkarmak olduğunu belirtir. 3 Metin boyunca tüm hayat evrelerinden, özel hayatına dair
ayrıntılar vererek bahseder. Çocukluğu, aile büyükleri, flörtleri, eşleri, aile hayatları, aileyi etkileyen
hastalıklar, ölümler, aile dostları, mali sarsıntılar, taşınmalar, oturduğu evler, evde çalışan aşçı, dadı
ve hizmetçiler, ev tadilatı için ustalarla didişmesi, duvar kağıtları, anneliği, bebek bakımı, kızının genç
kızlığı ve yetişkinliği, savaşların kendisini ve ailesini etkileyişi, seyahatleri otobiyografisinde genişçe
yer alır. Ancak yazarın ortadan kayboluş hikayesi, yayıncının sunum bölümünde vurguladığı üzere, bu
metinde yer almaz. 4 Agatha Christie özel hayatına dair en merak edilen bölümü kitabın dışında
bırakmıştır. Otobiyografisi uzunca olsa da okurda hoş hisler bırakan, yer yer espirili, gündelik hayat
ayrıntıları ile bezeli bir metindir. Ona dünya çapında ün getiren kompakt ve rasyonel polisiyelerin
havasından uzak, sürükleyiciliği dert edinmeden rahat bir dille yazılmıştır. Agatha Christie tatmin
edici, güzel bir hayat yaşadığını söyler, kendisine verilen onca sevgi için Tanrı’ya teşekkür ederek