sempozyum_bildiri_kitabi

Şimdi öncelikle hak verilmez alınır. Şimdi tabi geçmişe göre insan hakları daha iyi bir
noktada. Ancak kadınlar haklarını bilmiyor. Medeni kanundan haberi yok. İmam nikâhıyla
evleniyor. İstedikleri zaman kaldırıp atıyorlar. Benim hakkım şudur diyemiyor. Kadınlara
anlatılması bildirilmesi gerekir haklarının. Oysaki kanunlar var, kadın hakları savunucuları
var. Görüyorsunuz her gün bir kadın öldürülüyor. Ben böyle bir şeyi Atatürk zamanında
asla görmedim ve duymadım. Diyorlar ki “o zamanlar gazeteler yazmıyordu ondan
duymuyorduk.” O zamanlar öğretmen arkadaşlarım vardı. Anadolu’nun her tarafına
dağıldılar. Öğretmen arkadaşlarımdan böyle olaylar olsaydı mutlaka duyardık. Atatürk
zamanında gittikleri yerlerde köylerde doğuda kadınlar el üzerinde tutulurlarmış. Yani
kadınlar mühim olan kadınların haklarını bilmesi ve haklarının hedefinde gidebilmesi.
Verilen hakkı da erkekler hatırlatmalı. Maalesef hükümetler bunları yapmıyor. Bugün en
büyük kabahat devletindir. Kadın ölümlerinde en büyük kabahat devletindir. Devleti idare
edenlerindir. Kadınlara yapılan tecavüzü, kötülüğü ağır cezalarla cezalandırmıyorlar. Bir de
üstüne üstlük haklılarmış gibi savunma yapıyorlar erkeklere. O bakımdan çok kızıyorum.
İnsanları insan olarak kabul ediyorum. İkisi beraber yaşamalı ve insanca yaşamalı. Barış
içinde yaşamalı. Bunun memleketi idare edenlerin öncelikle idrak etmeleri lazım. Kadın
erkek ayrımından Cumhuriyet döneminde bahsedemeyiz. Ben İstanbul’a geldim evlendim.
Arkadaşlar var, benim arkadaşlarım var. Birbirimize gider geliriz. Dostluk arkadaşlık var.
Sayın Çığ bilimsel çalışmaları ışığında Sümerlerde kadınların hakları ve evlilik hukukuna dair ise
şunları ifade etmektedir 5 :
Sümerlerde kadınlar çok serbest yaşıyorlar. Kadınlara cinsel bir obje gözüyle
bakmıyorlardı. Kadınları arkadaş ve eş olarak görüyorlar. Mesela evlilikler tanrı buyruğuyla
olmuyor. Ancak mahkemede hâkim huzuruna gidip karşılıklı anlaşmayla yapıyorlar. Şimdi
bir evlilik bir nevi hukuki anlaşmadır. Allah’ın adını koyduğunuz zaman aslında Allah’ı da
kandırmış oluyorsunuz. Çünkü arkasına her türlü art niyeti alabilirsiniz. Fakat hukuki olunca
kadının hakları oluyor. Sümerlerde evlilik belgesi olmayan kadına “sen evli sayılmazsın”
diyorlar ve ayrılma durumunda kadın tazminat alamıyor. Bizde Atatürk’e gelinceye kadar
kadının herhangi bir hakkı, evliliğin bir belgesi tazminat hakkı vs. diye bir şey yoktu. Adam
kızdığı anda kadını kaldırıp atabiliyordu bir köşeye, “boş ol” diyordu. Hâlâ şimdi kuma diye
kadın alıyorlar. Ahlaksızlık devam ediyor bu anlamda. Sümerlerde genelde tek eşlilik var.
Evliliklerin resmi olarak belgelenmesi gerekiyor. Belgelenmeyen evlilikler kabul edilmiyor.
Belgelenmesi kadın erkek şahitler aracılığıyla hâkim karşısında şartlarını söyleyerek
evleniyorlar. Tanıkların önünde bir belge hazırlanıyor bu resmi bir belge oluyor. Eğer evlilik
olduktan sonra kadın kadınlık görevini yapamayacak bir haldeyse kadını izniyle kocası
başka bir kadın alabiliyor. Ama o kadın ikinci derecede bir kadın oluyor. Birinci kadın ona
her hizmetini yaptırabiliyor. İkinci kadın ben ikinci oldum çocuk yaptım gibi ukalalık
yaparsa birinci kadın onu sokağa atabiliyor. Bunu belgesi İstanbul arkeoloji müzesinde
bizim elimizde bir metin var. Bu metne göre bir kadın diyor ki; “ben şu isimli kadını
kendime kardeş kocama da karı olarak alıyorum. Şayet kocam beni boşayacak olursa ben
bu kadını alıp götürüyorum” diyor. Bir anlaşma yapıyor yani. Kocası boşarsa alıp görecek
kadını. Yani kadını nüfuzunun olduğunu görüyoruz. Kadın boşanmak isterse kocasını
mahkemeye de verebiliyor. Boşayıp tazminat da alabiliyor. Bunu yanında kadınlar
ekonomik hayata katılabiliyorlar. Kendi başlarına ticaret yapabiliyorlar. Ortaklıklar
kurabiliyorlar. Kefil olabiliyor borç verebiliyor. Tanık olabiliyor. İslamiyet’teki gibi iki kadını
tanıklığı değil kadın tek olarak tanık olabiliyor. Kadın doktorlar ve kâtipler var. Örneğin bir
yerde dokumacılığının tamamını bir kadın idare ediyor. Bütün işlerini bir kadın yapıyor.
Müfettiş kadınlar var teftiş eden. Yani ekonomik hayatta kadınlar aktif.
Sayın Çığ kadınların yaşamda karşılaştıkları sorunları kendi yaşamını örnekleyerek dile
getirmektedir:
Örneğin Sümerlerde kadın erkek ilişkileri son derece modern. Bir ayrım yok. Ancak
anne olmaktan kaynaklı kadına fazla yük oluyor tabi ki. Bizim hayatımız da böyle. Anneliğin