sempozyum_bildiri_kitabi

PİPPA BACCA : “BARIŞ GELİNİ”
Ayla ACAR *
Medya, liberal görüşün kabul ettiği gibi yasama, yürütme ve yargıyı halk adına denetleyen
dördüncü kuvvet olmaktan çok, egemen ideolojinin yeniden üretilmesini ve benimsetilmesini
sağlayan önemli araçlardan biridir.
Ana akım medyanın “öteki”leştirdiklerinin karşısında benimsediği ve aktardığı “biz” kavramı,
egemen ideoloji tarafından “Türküz, Müslümanız, Sünniyiz, erkeğiz, heteroseksüeliz, geleneklerimize
bağlıyız, evlilik kurumunu kutsal sayarız, muhafazakârız vs.” şeklinde tanımlanmıştır. 1
Bu çerçevede medya, kapitalist üretim ilişkilerinin bir üst yapı kurumu olarak hem egemen
ideolojinin toplumsal yapı içinde kadına biçtiği rolü pekiştirir hem de erkek egemen söylemin yeniden
üretilmesini sağlar.
Medyada erkek egemen zihniyetin hakim olmasının dışında haberin kendisinin eril bir anlatı türü
olduğuna dikkat çeken Sevda Alankuş; haberin, fallus ve logos (fallogo) merkezli gündelik hayatın
dilini, kendi kodları içinde yeniden tehlikeli bir şekilde ürettiğini belirtmektedir. 2
Bu çalışmada bir sanatçı, barış misyonuyla yola çıkmış Batılı aktivist genç bir kadın olarak Pippa
Bacca’nın öldürülmesine ilişkin haberlerin yazılı basında nasıl verildiği; “Haber gerçeğin kendisi
değildir, yeniden kurgulanmış halidir” görüşünden yola çıkılarak Bacca cinayetine ilişkin haberlerin
nasıl yeniden inşa edildiği, egemen ideolojik söylem çerçevesinde hangi görüşlerin öne çıkartıldığı
araştırılmıştır.
Kadının medyada temsili
Egemen ideolojinin “öteki”leştirdiği ekonomik ve siyasal güce sahip olmayan tüm diğer sosyal
kesimler gibi kadınların da medyada ancak hak ihlalleri içeren haber metinlerinin öznesi oldukları
görülmektedir. Öte yandan sosyo‐ekonomik açıdan güçlü olan kadınlar da medyada “kadın vali”, “
kadın rektör”, “kadın bakan”, “kadın doktor” olarak, “kadın” kimliklerinin altı çizilerek yer almakta ve
böylece “kadın” kimlikleriyle ötekileştirilmektedirler.
Medyanın genelinde kadınların aleyhine cinsiyetçi bir söylem egemendir. Ana akım medyada
kadınların daha çok üçüncü sayfada melodramatik öge, magazin malzemesi ya da herhangi bir haberi
“görselleştirme”de araç yani “konu mankeni” olarak temsil edildikleri görülmektedir. 3
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’nün (KSGM) 2008 yılında hazırladığı Kadın ve Medya
başlıklı raporda kitle iletişim araçlarında kadının ataerkil rollerle karşımıza çıkarıldığı, haber ve
yorumlar aracılığıyla toplumsal önyargıların yeniden üretilerek geleneksel kadın imgesinin
pekiştirildiği, ataerkil roller içerisine sıkıştırılan kadına, eşi ve çocuklarıyla bağlantılı bir kimlik
oluşturulduğu belirtilmektedir. 4
Medya, kadına yönelik şiddeti de toplumsal bir sorun değil adli bir olay olarak görmekte ve bu
nedenle de bu haberleri üçüncü sayfada sansasyonel bir şekilde vermektedir. Şiddete, tacize,
tecavüze uğradıklarında haber konusu olan kadınların bu haberlerde yer alış biçimleriyle bir kez
daha hak ihlallerine maruz kaldıkları görülmektedir.
Aldatılan, tecavüze uğrayan bir felaketle karşılaşan kadınların kimi zaman bu durumu “hak etmiş”
oldukları bile vurgulanmaktadır. 5
İktidar/egemen güç, ötekilere yönelik şiddeti engellemek yerine meşrulaştırarak
desteklemektedir. 6 Şiddetin meşrulaştırılması medya üzerinden yapılmaktadır. “Erkek şiddetini ve
kadın cinayetlerini meşrulaştırmaktan vazgeçin” diyen Türkiye Gazeteciler Sendikası Kadın
Komisyonu, “Kadına yönelik ayrımcılığın, erkek şiddetinin, cinayetlerin son bulması için biz medya
emekçilerine büyük sorumluluk düştüğü aşikâr. Bu ayrımcılığı, şiddeti, cinayetleri meşrulaştıran,
olağanlaştıran ifadelere haberlerimizde ve yazılarımızda yer vermekten artık vazgeçmemiz gerekiyor ”
demektedir. 7
*
Istanbul Gelişim University Department of Communication Design.