sempozyum_bildiri_kitabi

Keywords: Sevguli, Feminist Epistemology, Feminist Standpoint Theory
Habilitand Dr. Erdoğan GEDİK
Goethe University.
Fachbereich Gesellschaftswissenschaften,
Fach Soziologie. Frankfurt am Main – German
gedik@email.de,
gedik@em.uni‐frankfurt.de
Prof. Hande BİRKALAN‐GEDİK
Yeditepe University,
Department of Anthropology.
hbirkalan@yeditepe.edu.tr
Notlar
1
Sevguli kelimesinin anlamı elma tomurcuğudur. Geleneksel tarım ve hayvancılıkla geçinen kırsal
ataerkil toplumda, erkek gücü kaba ve zor işler için önemli görülmektedir. Kızlar evlenip başka
ailelere gelin gittiklerinden, kızların iş gücü de aile içinde geçici görülür ve önemsenmez. Bu iş
“özel” alanın içindedir. Bu sebeple, kız çocuklarına isim vermek de “kadın” işi olarak görülür.
Kamusal alanda bulunmayan, buna karşın daha çok tabitla haşır neşir olan kadının kız çocuklarına
verdikleri isimler de yereldir: doğadan esinlenerek, bitkilerin ve hayvanların, doğadaki renklerin
adları estetik bulunduğundan daha çok rağbet görmektedir.
2
Feminist felsefeci Sandra Harding’nden ödünlediğimiz “güçlü objektiflik” kavramı, feminist bakış
açsıı kuramının temelleri üzerinde şekillenir ve güç üretiminin politik bir süreç olduğunu belirtir.
Harding, bilgi üretiminde geleneksel olarak dışlanmış gruplardan bilgi almanın önemini vurgular.
Sosyal hayata ait bilginin yaratıldığı ve sınıflandırıldığı kurumlardan özellikle dışlanmış olan
kadınlarla ve benzeri durumda olan bireylerle çalışarak ve onların deneyimlerine ulaşarak, daha
objektif ve daha gerekli bilgi üretilebildiğini belirtir. Bu epistemik çabayı “güçlü objektiflik” olarak
adlandıran ve buradan bakmaya çalışan Sandra Harding (1986) gibi Nancy Hartstock (1983) da
“güçlü objektiflik” olarak tanımlanan bu bakış açısının gücü ellerinde bulunduranların
perspektiflerini de anlamak açısından bir motivasyon sağladığını düşünmektedirler. Bu şekilde
çalışan bir araştırmacı geleneksel olarak temsil edilmemiş bilginin üretimine katkıda bulunacak ve
bu temsil eksikliğinin arkasındaki güç ilişkilerini de deşifre edebilecektir. Bu konu ile ilgili olarak
Sandra Harding. The Science Question in Feminism. Ithaca: Cornell University Press, 1986;
Hartstock, Nancy. 1983. Money, Sex, and Power: Toward a Feminist Historical Materialism.
Boston: Northeastern University Press. Feminist bakış açısı teorisi için ayrıca bkz: Sandra Harding,
(der.). The Feminist Standpoint Theory Reader: Intellectual and Political Controversies. (New York:
Routledge, 2004); Hartstock, Nancy. The Feminist Standpoint Revisited and Other Essays.
(Boulder: Westview Press, 1996).
3
Örneğin post modern bakış açısı teorisyenlerinden Catherine O’Leary’nin de belirttiği gibi, bakış
açısı teorisi, “farklılıkları” yok ederek, kadınları ortak bir kimlik paydasına indirgemiştir. Bu açıdan
teoriyi revize etmek ya da iyileştirmek iddiasındadırlar. Feminist bakış açısı teorisyenleri sadece
tek bir bakış açısı değil, bakış açıları içinde farklılıkların da görünmesi gerektiğine inanarak daha
çoğulcu yaklaşımlar sunmaya başlamıştır. Özellikle Nancy Hartsock ve Alison Jaggar’ın
yaklaşımlarına odaklanan yazar, “güç ilişkilerinin karmaşık öz llikler yarattığını” ve bu öznelliklerin
ırk, sınıf, cinsiyet ve ulus kavramlarının kesişiminde bulşuınduğunu idda etmektedir. Catherine
O’Leary “Counteridentification or Counterhegemony? Transforming Feminist Standpoint Theory.”
Women and Politics 18/3 (1997): 45.
Harding, Sandra. Is Science Multicultural? Postcolonialisms, Feminisms, and Epistemologies.
(Bloomington: Indiana University Press, 1998). Patricia Hill Collins. Black Feminist Thought:
Knowledge, Consciousness, and the Politics of Empowerment. (Boston: Unwin Hyman, 1990). Her