sempozyum_bildiri_kitabi

yapayacağını bilmiyor olmak” fikri etrafında açıklamaya çalışmaktadır. Görünen odur ki, cinsiyet
rejimleri sadece kamusal olanı değil, özel olanı da regüle etmeye çalışmaktadır.
Yorumlamaya doğru: Biz burada Sevguli’nin hikâyesinde iki katmanın önemli olduğunu
düşünüyoruz. Kumalığın, heteronormatif, heteorseksüel, patrilokal, patriyarkal bir toplum tarafından
nasıl normalleştirildiği; ve bu sistemlerinin kendilerinin birer güç sistemleri olarak kadının nasıl bir
normalleştirme aracı olarak kullanıldığı. Bu iki katman birbirlerinden de bağımsız değiller. Esasında
hem Keje’nin, hem de Sevguli’nin bedeni “miras” ya da “arazi” olarak karşımıza çıkan ve sadece
erkeklerin, erkekler için hak olarak gördükleri bir güç sistemi içinde kurbandırlar. Ataerkilliğin bu
hegemonik bağlamı içinde, kumalık da normatif olarak değil, feminist bir hermenötik ile
yorumlanmalıdır. İlginçtir ki, burada beden hem sembolik, hem de gerçek anlamda “miras” ya da
“arazi” ile özdeşmiş gibi düşünülmüştür.
Yorumlama ve anlama noktasında, kadınların hayat hikâyelerine ve ifade etme biçimlerine
yoğunlaşan Susan Geiger’ın çalışmasından esinelenerek, bazı noktaların önemli olduğuna inanıyoruz.
Geiger, hayat hikâyelerinin yorumlanmasında, toplumdan yola çıkarak, bireye odaklanmak yerine,
bireyden yola çıkarak, bireyin toplum içindeki rolüne odaklanılması gerektiğini belirtir. 15 Yani, hayat
hikâyeleri aracılığıyla, mikro bir açısıyla başlayarak daha makro düzeyde bir anlama çabası içine
girilmesini önerir. Geiger’a göre, eğer feminizm “kadınların bakış açısının teorisi” ve feminist yöntem
de “kadınların yaşadıkları şekliyle” kadınların sosyal deneyimlerinin ifadesi ise, bu deneyimlerin
yeniden değerlendirilmesi gereklidir. Üstelik bu deneyimler çok farklı ve çeşitli olabilir.
Giriş kısmında da değindiğimiz gibi, feminist hayat hikâyeleri yaklaşımın en ilginç temellerinden bir
tanesi “araştırıcı” özelliğidir ve bireyin hayat deneyimlerinin kültürel sosyal yapı içinde ne anlama
geldiğini araştırır. Bizler feminist bakış açısı ile yapılmış çalışmamızda, veri toplama, yorumlama ve
metni yazıya dönüştürme sürecinde şu temel noktalardan özellikle etkilendiğimizi düşünüyoruz:
1. Bilgi üretimi: Bağlamsal, düşünümsel ve karşılıklı bilgi süreci
Bizler de Sevguli’nin hayat hikâyesinin değerini anlarken ve anlatırken, oldukça esnek, belli
bağlamlara ve ön bağlamlara, araştırmacının duruşuna, düşünümselliğine bağlı olduğunu
gözlemledik. 16 Bizler Sevguli’nin hayat hikâyesinde, sadece hikâyeyi dinlerken değil, esasen,
araştırmanın yorumlarının da karşılıklık ilkesine bağlı kalarak ve düşünümsel olarak geliştiğini ve
özellikle de bu açıdan oldukça feminist olduğunu gördük. Daha somut bir örnek vermek gerekirse,
örneğin, “Hande’nin” – “benim” – “bizim” hikâyem(iz)e: Sevguli’nin anlattıklarının Hande tarafından
alımlanması, hikâyeyi ilk dinlediğinde o zamanlar acısı çok yeni olan bebek kaybetme sürecinde
oluşmuştu. Sevguli’nin kaybedilen anneliği, bir anlamda Hande’nin de kaybettiği anneliği ile
örtüşüyordu. Özellikle, Sevguli’nin kendi kayıp hikâyesini de anlatmasının temel motivasyonu da
buradan geliyor olabilirdi. Belki de “kayıp” etme durumu, “güçlü empati’nin 17 kaynağıydı da, aynı
zamanda. Sevguli kaybettiği kadınlıktıktan söz ederken, kaybettiği çocukluktan, kaybettiği
çocuklarından da bahsediyordu. Erdoğan ve Hande’nin hikâyesinde ise, başka ama benzer kayıplar
vardı: Hande’nin kaybı onun bebeğini kaybetmesiyle sınırlı değildi. Bebbeğinden iki ay önce annesini
kanserden kaybetmişti. Hande’nin alan günlüğünden bir alıntı, kendini kaybını çok net olarak
özetliyor:
2005 yılında annemi uzun ve başarısız bir kanser tedavisinden sonra kaybetmiştik. Bu
süreçte hamileliğim de ilerlemişti. Annemin ölümünden iki ay sonra karnımdaki kızım
ölmüştü: kordon dolanması. Beni takib eden—o pahalı ve meşhur doktorlardan bir
tanesi—son kontrol ultrasonunda farketmişti bu durumu. Burada giremeyeceğim, ama
bizi çok derinden etkileyen bir çok detay var—hatırlamak istediğim ve istemediğim. Ama
şunu biliyorum: eğer biz gömemeseydik, tıbbi atık olacaktı, minik kızım. Hatırladığım, içiçe
geçmiş kayıp beden hikâyeleri... 18