sempozyum_bildiri_kitabi

Tüm bu zorluklara rağmen Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte dönemin idealist öğretmenlerinden
olan babasının çocuklarının öğrenimine verdiği önemi görüyoruz. Bu noktada Kurtuluş Savaşı içinde
ölüm kalım mücadelesinden, öğrenme ve bilim azmiyle cumhuriyetin aydınlanma savaşçılarının
çıktığını gözlemliyoruz. Öğretmen bir aile ortamının Çığ’ın yaşamı üzerinde olumlu etkileri olacaktır.
Bu noktada Atatürk’ün Cumhuriyetin eğitim seferberliği bağlamında gençlerin eğitimine verdiği
önem Çığ’ın şahsında hayat bulacaktır. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Sümeroloji dalını seçecektir.
Bu bölümü seçme hikâyesi aslında dönemin bilim kültür politikasına dair önemli izler sergilemekte.
Sayın Çığ önce bu bölümü bilinçli olarak seçmediklerini aktarıyor. Hatta hiç bir fikri olmadığını
söylüyor. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin farklı bölümlerine kayıt yaptıran öğrencilerin öncelikle bunu
bir görev ve vatan aşkıyla yaptıklarını fakat daha sonra benimsediklerini ifade ediyor. Burada
yurtdışından gelen Alman ve Yahudi öğretim üyelerinin desteğinin önemine dikkat çekiyor. Hatta
bunu eğer bu hocalar olmasaydı var olan koşullarda “bilimsel bir gelişimin olamayacağı” görüşüyle
iddialı bir şekilde ifade ediyor. Ona göre genç cumhuriyet bu hocalara bilimsel kültürel gelişimin
önünü açmak için her türlü maddi desteği sunmuştu. Hatta yurtdışından bazı hocaların kitaplarını
dahi getirtiyorlar, laboratuvarlar açtırıyorlardı. :
Atatürk Ankara’da Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’ni kurdu. Düşünün daha yüksek okul
bile yoktu. O zamanlar Siyasal Bilgiler Fakültesi, Hukuk Fakültesi açıldı. O zamanlar
üniversitede tahsil yaptıracak eleman yoktu. İşte onun için Atatürk daha Cumhuriyet’le
birlikte dışarıya gençler gönderdi. Sınavla gönderdi. Onların orada eğitim aldıktan gelip
burada eğitim yapması çok bir zaman aldı. Kolay değildi. Atatürk kafasına koymuş bu
eğitimin yapılması lazım. Bunların arasında Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’ni kurdu. O
zaman için o kadar lükstü ki bu. Bütün Asya dillerini koymuş. Çin, Hint, Rus, Macar, Yunan,
Latin, Arap, fars, bütün bunlar burada okunacaktır. Neden? Çünkü Atatürk daha başından
itibaren memlekette bir “Türklük duygusu” uyandırmak istiyordu. Çünkü Anadolu halkı
Türkçe konuşuyordu. Başka dil değil. O halde burası bir Türk devleti ve bir orada yaşayan
bir Türk milleti var. Ama Türk milletinden haberimiz yoktu. Onun tarihinden kültüründen
vs. Onun için Atatürk diyor ki, Türk tarihi, Türk dili, Türk kültürü üzerinde çalışacak olan
uzmanların yetişmesi lazım. O uzmanların yetişmesi içinde uzmanların kaynak bulması
lazım. Kaynak da nereden bulacak. Anadolu’da yani kendi memleketimizdeki kaynakları
bulabilir ama Türkler o kadar geniş bir sahaya yayılmışlar ki o kadar milletlerle beraber
olmuşlar ki bunların kaynaklarından yararlanmak lazımdı. İşte bütün o dilleri bu yüzden
kurmuştu.
Sayın Çığ’ın birlikte çalıştığı, dünyaca tanınmış Sümerolog Samuel Noah Kramer’in kendisine
gönderdiği mektupta yabancı bilim insanlarının katkısının bu bilim insanlarının, genel geçer görüş olan
yalnızca Türkiye’de bilim hayatına yaptıkları katkının ötesinde bir öneminin olduğu belirtilmektedir:
Eşim bayan Kramer ve benim Nazilerden kaçıp Türkiye’ye sığınan göçmenler arasında
birçok dostumuz oldu. Onlardan, Atatürk’ün cesareti ve ileri görüşü ile nasıl kurtulup
geldiklerini ve bunun için ona ne derece minnettar ve müteşekkir olduklarını defalarca
dinledik. Kurtulan bu bilim adamlarının ve sanatçıların Türkiye’nin eğitim ve kültür
gelişmesindeki yardımları az değildi. Fakat aynı zamanda ve daha önemlisi, 1945’te savaş
sona erince kendi ülkelerinde, Amerika dâhil başka ülkelerdeki üniversitelerde, kolejlerde
ve kültür kurumlarında doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yaptıkları bilimsel ve insancıl
katkıları, Atatürk’ün o zamanki cesareti ve ileri görüşü sayesinde Batı dünyasına çok değerli
bir bağış oldu. Fakat bunlar özellikle Amerika’da ve hatta orada büyük bir refah içinde
yaşayan geniş Musevi topluluğu arasında görmezden gelindi, teşekkür edilmedi,
değerlendirilmedi. 1
Sayın Çığ, bu konuda Atatürk’ün verdiği önemi belirtmek için şöyle ifade ediyordu: