sempozyum_bildiri_kitabi

Atatürk için “tarih araştırmalarında tarih ve antropoloji başta gelir. Tarih bu bilimlerin
çıkardığı belgelere dayandıkça sağlam temelli olur. Çağdaş uygarlığı anlayabilmek,
kavrayabilmek, insanlığın ilk uygarlıklarını doğru tanıyabilmekle mümkündür.” diyordu. 2
Bu konuda, Atatürk’ün Fransa’da Hititçe çıkan bir dergiyi himayesine alması da dönem
koşullarında bilimsel gelişmeler için gösterilen hassasiyeti yansıtması açısından dikkat çekicidir: Sayın
Çığ bunu şöyle ifade etmektedir.
O savaşın içinde Hitit tabletlerini çıktığını dilinin çözüldüğünü, bunları öğrenmiş hatta
Fransa da ilk defa çıkacak olan bir Hitit Dergisi’ni himayesi altına almış. Revue Hittite et
Asianique 3 adlı bir dergiyi himayesine alıyor.
Sayın Çığ’ın kız çocuklarının eğitimine dair sorduğumuz soruya doğrudan yanıtı, daha çok laiklik
hassasiyetleri üzerinden oluyor. Bunu da somut olarak kızların örtünme meselesi üzerinden gündeme
getiriyor. Meşrutiyetlerden itibaren devrimlerin bu noktada ileri adımlar attığını söylüyor. Mesela
ilkokulda Kuran okuduklarını fakat bunu yaparken başlarının açık olmasının önemine dikkat çekiyor.
Zaman zaman özellikle türban konusunda güncele göndermeler yaparak Cumhuriyetin bu noktadaki
uygulamalarının övgüsüyle karşılaşıyoruz. Tüm eğitim hayatı boyunca okullarda karma ve laik bir
eğitim vardır. Sayın Çığ’a göre eğitimin karma olmasından kaynaklanan bir sorunla karşılaşılmamıştır.
Sayın Çığ özellikle Dil Tarih Coğrafya Fakültesi ve sonrasındaki öğretmenlik hayatında laikliğin
eğitim ve kız‐ erkek ilişkilerine yansımalarına dikkat çekmektedir. Ona göre bu dönemde kızlar ve
erkekler arasında eğitim hayatında bir eşitlikten söz etmek gerekir. Toplumsal yaşamda kadın erkek
birliktedir. Kadınların kadın olmasından kaynaklı bir ikincilik gözlenmemektedir. Cumhuriyetin,
özellikle tiyatro sinema ve toplumsal yaşama kadınların katılımının sağlanması konusundaki
hassasiyetine önem vermektedir. Davetler, çay partileri vs. gibi ortamlarda kızlar erkekler bir
aradadır.
Tam bu noktada Tevhidi Tedrisatın önemine dikkat çekerek şunları ifade etmiştir:
İlkokul çocukları çıkarken ellerinde bir sanat, bir şey olsun, çocukların eli bir şeye alışsın
isteniyordu. El becerisine önem verildi. İnanır mısınız 1925’te Almanya’dan mütehassıslar
getirtiliyor. Türkiye’de öğretmenlerden hevesli olanlara kurslar yaptırıyor. Kurstan çıkan
öğretmenler çocuklara sınıflarında ağ örmesini, sepet örmesini ondan sonra tahta işlerini,
alçı işlerini öğrenmesini gösterdi. Bunları gösteriyorlardı. Neden biliyor musun? Mesela
babamın çok yeteneği vardı. O kurslara iştirak etti. Ve geldi resimleri bile var, çocuklarla.
Ne kadar ince. Yine 1925’te Atatürk musiki öğretmen okulunu açıyor. Yani daha o zaman
musiki öğretecek öğretmen yetiştirmek için. Yani müziğe ne büyük önem veriyor Atatürk
buradan görüyoruz. Çünkü müzik olsun diğer sanatlar olsun devrimin en büyük temelidir.
Kültür temelidir. Bu temeli attı.
Cumhuriyetin kadın politikalarına dönük sorumuz karşısında Sayın Çığ Cumhuriyet döneminin
kadın politikasına ilişkin önemli ipuçları veriyor. Kadın erkek ayrımının özellikle eğitimli kitleler
arasında görülmediğini belirterek kendi hayatında kadın olmasından kaynaklı bir problemle
karşılaşmadığı üzerinde duruyor. Eğitimin karma ve tek bir sisteme dönüşmesi kız çocuklarının
okumasına dair önceki önyargıların yıkılması buna yol açan en önemli etkenler olarak görülüyor:
Biz o taşradan geldiğimiz halde hiçbir zaman kız erkek ayrımı olmamıştır. Yan yana
birlikte bir eğitim aldık. Aynı yerde eğitim aldık, aynı yemekhanede yemek yedik. Kızların
kız olmasından dolayı bir sorun yaşamadık. Yok efendim şimdi bir tane eğitimci “kız erkek
aynı merdivenden çıkamaz okullarda” gibi bir şey söylemiş. Yatakhanelerimiz farklı
katlardaydı. Kimse ne çocuk doğurdu. Ne de çocuk düşürdü. O bölümlere seçilirken de
tamamıyla karma bir sistem vardı. Şimdi bunları duydukça ağlayacağım geliyor. Nereden
çıktı bu kadar yobazlık. Valisi de kaymakamı da eğitimcisi de, anlamak mümkün değil.